Arrain txikiak eta handiak sarean
Gobernuaren diru-laguntzei esker abian jarri ziren euskara zerbitzuetan euskara teknikari gazteak zeuden, esperientzia gutxikoak. Gazte horiek udalerri txikietan egin behar zuten lan, biztanle kopuru murritzarentzat eta baliabide ekonomiko urriekin. Rosa Ramos, Berriozarko Euskara Zerbitzuko teknikariak hasieratik ezagutu du euskara zerbitzuen bilakaera. Berak dioenez, aipatutako ezaugarriak kontuan hartuta, euskara zerbitzu guztiak bilduta indar eta baliabide gehiago izan zezaketela pentsatu zuten. Gipuzkoako Udaletako Euskara Teknikarien Sareari (UETS) jarraiki, Nafarroako Udaletako Euskara Teknikarien Sarea (NUETS) sortu zuten. Orduz geroztik sarean parte hartu ez duen euskara zerbitzu bakarra Iruñekoa izan da.
Lana egiteko modu berezia du Sareak. Egitasmoak hileroko bileretan adosten dira, baina egitasmo bakoitza lantzeko hainbat teknikarik osatutako batzordea sortzen da. Batzordeak prestatutako egitasmoa euskara zerbitzu guztiek probestuko dute, beti ere, gunean guneko berezitasunak kontuan hartuta. Ezin pentsa liteke, esate baterako, Tafallan eta Leitzan euskara egitasmo berberak abian jarriko dituztenik.
Udaletako euskara zerbitzuetako euskara teknikariak udalak edo mankomunitateak kontratatutako langileak dira. Lanpostu horiek mantentzeko diru iturriak bi dira: Nafarroako Gobernua eta udala edo mankomunitatea. 2000.ean, ez zen alferrik sortu NETeLE. Urtean-urtean Nafarroako Gobernuaren diru-laguntzek behera egin dute, iaz izugarri jaitsi ziren laguntzak. Diru-laguntzak hainbeste murriztuta, udalak edo mankomunitateak zeresan handia du euskara zerbitzuekiko. Zenbait udalerritan, gobernuaren laguntza murriztuta arrisku bizian dago euskara teknikariaren postua, udalak diru gehiago jartzerik nahi ez duelako edo ezin duelako. Rosa Ramosek udalen kasuan hiru kontu gogoan hartu behar direla nabarmendu digu: euskararen sustapenari buruz udal horrek duen iritzia, udal txikiak izanda (Nafarroako gehienak) diruz itota egotea eta herritarrei zerbitzua eskaintzeari buruz duten kontzeptua.
Gobernuaren diru murrizketen ondorioz eta hainbat udalek ardura gehiago bere gain ez hartzearen ondorioz, zenbait tokitan, euskara teknikariaren lanpostuak baldintza ekonomiko kaxkarrak ditu. Esate baterako, orain, bi euskara zerbitzu hutsik daude; bata Garesekoa eta bestea Zaraitzu-Erronkarikoa. Bi euskara teknikariek lanpostua utzi zuten eta oraindik ez dira hutsuneak bete. Lanpostua hutsik geratzen den bakoitzean udalak oposaketak egin behar ditu, prozesua nekeza da. NETeLE aztertzen ari da elkarteak berak ordezkapenetarako zerrenda osatzea utzitako lanpostuak eta ordezkapenak azkarrago betetzeko, udal edo mankomunitateek bide egokia ikusten badute.
Gareseko eta Zaraitzu-Erronkariko lanpostuak hutsik geratu badira ere, azken bi urteotan hiru euskara zerbitzu sortu dira. Tafallako Udalak, Irantzu Mankomunitateak eta Aranguren Ibarreko Udalak euskara zerbitzua sortzeko eskaera egin zuten eta azken urteotako politikarekin bat ez bazetorren ere, baiezkoa eman zuen Nafarroako Gobernuak.
Bost herrietan 8.600 inguru biztanle biltzen dira eta 3 eta 16 urte arteko haur-gazteen %86k D ereduan ikasten du, %10ak berriz, B ereduan. Nafarroako beste hainbat euskara zerbitzuren egoerarekin alderatuz, Bortzirietakoak duen osasun ona kontuan hartuta, Patri Arburuari galdetu diogu ea NUETSek (Nafarroako Udaletako Euskara Teknikarien Sarea) zenbaterainoko balioa duen beraientzat: «Modu batera edo bestera denok gaude Nafarroako Gobernuaren menpe. Egia da batzuetan, Nafarroa osorako egiten ditugun egitasmo batzuk ez direla hain erraz egokitzen gure errealitatera, baina sarea garrantzitsua da. Esate baterako, udalekuak antolatzen ditugu eta balio handikoa da Arantzako haurrek eta Irantzu Mankomunitatekoek egunak elkarrekin igarotzea. Bestalde, bakoitza bere txiringitoari begira ezin gara egon, Nafarroako ikuspegia hartu behar dugu, eta nola ez, baita Euskal Herrikoa ere».
Ezaugarri eta egoera desberdinak dituzte, inondik ere, euskara zerbitzuek Nafarroan, nahiz eta Iruñekoa ez ezik gainerako guztiak sarean batuta ari lanean. Arburuak argitu digu ordea, alderaketak egin daitezkeela eta batzuk nabarmen besteak baino indartsuago daudela (Bortzirietakoa kasu), baina horrek ez duela esan nahi zailtasunik ez dutenik euskara zerbitzu indartsuenetan ere.
Uxue Royok lanpostu batere ziurra ez izateaz gain, hainbat zailtasun aurkitu ditu Irantzu Mankomunitatean euskara bultzatzeko. Zailtasun geografikoak batetik, biztanle gutxi badira ere, eremu zabalean barreiatuta daudelako, eta kontzeju anitzetan eta biztanle gutxirekin. Horietara guztietara heltzea zaila egiten zaio Royori. Gainera, Oteitza eta Villatuerta eskualde ez euskaldunean daude (gainerakoak eskualde mistoan). Zazpi herrietan D eredurik ez dago eta hainbat haur Lizarrara joaten dira euskaraz ikasi ahal izateko. Bestalde, zerbitzu berriak harrera ona izan du herritar askorengan, Uxue Royori deitu eta laguntza eskaini baitiote. Beste batzuengandik jaso duen inpresioa da ordea, ez dakitela zertarako den euskara zerbitzua, beharrik ez baitute ikusten. Euskalduna edo ia euskalduna biztanleriaren %10 den zonaldean euskara poliki eta leun bultzatzen saiatuko dela dio Royok. Gizartearen babesa lortu nahi du euskara teknikariak. Babes horrekin zerbitzua errotuko litzateke eta agintari politikoek (gobernukoek zein udaletakoek) diruz laguntzeari utziko baliote, zerbitzua zeinek defendatu egongo litzateke.
Hasieratik beretik zekien Uxue Royok zailtasunak izango zituela lan berrian; besteren artean, euskara zerbitzua jaio berria delako eta herritarrek ezagutzen ez dutelako. Hala ere, gustura dago ordezkari politikoek lanpostu hau sortzea erabaki dutelako eta herritar askok babesa eman diolako. Orain, helburuetako bat, euskarak poliki-poliki eguneroko bizitzan presentzia lortzea izango da.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]
IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]
Zer: Euskadiko Orkestra
Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza
Zuzendaria: Gorka Miranda
Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]
Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailak ingurumen baimena ukatu dio Piaspe egitasmoari, Statkraft enpresak Azpeitia, Zestoa eta Errezil artean eraiki nahi dituen errotek eta argindarra garraiatzeko azpiegiturek eragingo... [+]
Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.
Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]
Goizegi Hiltzeko
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.
Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]
Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]
Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.
Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.