Mahatserriko euskaldun urrientzat «Berton» aldizkaria

  • Berton aldizkariak, Bilboko Mahatserrian argitaratzen den agerkariak, zortzi urte beteko ditu hilabete gutxi barru. Oraintsu, hilabetekariko edukiak Internetenjartzen hasi da Batana Batu Kultur Elkartea. 125.000 biztanleren artean20.000 euskaldun bizi diren tokian ari dira lanean.

2021eko uztailaren 19an
Orain Bilbo barruan dago, baina 1925. urtera arte herri independientea izan zen Begoñakoa. Mahastiz inguratutako baserriak baino ez zeuden garai hartan. Txakolin asko eta ona egiten omen zuten bertan. Hortik Mahatserri izena. Gaur egun, berriz, auzo erraldoiek osatzen dute paisaiaren zatirik handiena: Uribarri, Zurbaran, Begoña, Otxarkoaga, Txurdinaga, Santutxu, Solokoetxe, Bolueta... Denera 125.000 pertsona bizi dira auzo horietan eta hortik 20.000 inguru dira euskaldunak. Auzotik auzora alde handia dago hala ere. Zenbait auzotan, Otxarkoagan kasu, euskaldunen kopurua oso txikia bada ere, Begoñako basilika inguruan, aldiz, %20tik gora dira euskaldunak. Bilboko beste leku batzuetan ez bezala, Mahatserrian euskara ez da guztiz galdu. Batez ere Otxarkoaga eta Artxanda inguruko magaletan euskaldun zaharrak bizi dira, euren seme-alabei euskara transmititu dieten euskaldunak.

Testuinguru horretan sortu zen Berton, Mahatserriko aldizkaria, orain dela ia 8 urte. Euskarazko hedabide baten beharrizana ikusita, Otxarkoaga eta Txurdinagako euskaltzale talde bat eta kazetari gazte batzuk elkartu ziren. Lan horretarako Euskal Herriko beste bazter batzuetako herri aldizkarien eredua hartu zuten kontuan. Batzar asko eta lan handia egin ondoren lehen zenbakia kaleratu zuten, 1998ko otsailean. Azaleko protagonista Julio Ibarra telebista aurkezlea izan zen. Dohainik banatu zuten lehenengo zenbaki hura eta urteko 1.000 pezetako kuota ezarri zuten gerora. Harrezkero 80 zenbaki argitaratu dituzte Batana Batu Kultur Elkartekoek.

Dozena bat lagunek osatzen dute Bertoneko lan taldea. Zazpi lagun daude erredakzioan eta dozena erdi bat dira kolaboratzaileak. Langileetatik bi egun erdiz ari dira lanean kontratupean, eta argazkilari zein maketatzaileak ere zerbait jasotzen dute. Gainontzekoak borondatezko langileak dira. Ia zortzi urte hauetan, lan taldea aldatzen joan da eta bakarra da sorreratik dagoena.

Aldizkariaren edukiak ere aldatzen joan dira, baina Hektor Ortega zuzendariaren esanetan, neurri handi batean hasierako edukiak eta egitura bere horretan mantendu dituzte. Aldaketak beste bi alorretan izan dira: «Batetik profesionalizatze bidea hasi zuela orain dela 6 urte eta horretan urrats txikiak eman baditugu ere, erabakiorrak izan dira aldizkariaren biziraupenerako. Bestetik, orain dela hiru urtetik hona doan banatzen dugula aldizkaria». Doan izan arren, harpidedun batzuek dirua ematen jarraitzen dute, laguntza moduan. Bestela publizitateak ematen duen diruaren eta diru laguntzekin funtzionatzen dute. Diru laguntzak Bilboko Udaletik, Bizkaiko Foru Aldunditik eta Eusko Jaurlaritzatik jasotzen dituzte.

Berton hilabetekaria da eta harpidetzen bidez banatzen dute etxeetara. Ortegak dioenez, «gutxi gorabehera 1.800 lagun dira Berton etxean jasotzen dutenak. Hasieratik hona igoera handia izan da, baina 125.000 lagun bizi dira eta kalkulatzen dugu 20.000 bat euskaldun daudela». Helburua euskaldun guztien etxeetara heltzea da, baina horretarako arazo nagusi bi dituzte. Batetik «erdal itsasoan euskaldunak non dauden jakitea zaila dela», eta bestetik oso esparru zabala dela Mahatserrikoa: «Ez da auzo bakarra, oso auzo desberdinak dira eta elkarren artean batzutan ez daukate harreman handirik. Auzoen izaerari dagokionez ere barruko bizitza dinamika oso desberdina da. Ez da eremu homogeneoa, ez dago batasunik» diosku Ortegak.

Era askotako edukiak biltzen ditu Bertonek. Azalean beti pertsonaia ezagunen bat agertzen da; Mahatserrin bizi dena edo bertan jaiotakoa. Horretaz gain, erreportaiak, auzoko taldeen jardueren inguruko artikuluak, kultura kontuak, kirolak, berri lokalak, inkesta... Atal berezi bat ere badauka Bertonek: «Begoña eta euskerea». Bertan Mahatserriko euskaldun zaharrak dira protagonista, gaur egun oraindik Begoñako euskara egiten dutenak. Ortegak dioenez, «zer kontatua daukanak kontatzeko, baina bere euskaran». Bukatu dira elkarrizketak, baina hemendik aurrera historiako kontuak sartuko dituzte atal horretan.

Otsailean beteko ditu 8 urte Bertonek eta aurrera begirako helburu nagusia harpidetzak gehitzea da. Baina ez hori bakarrik, kalean euren presentzia indartzea ere bai. Horretarako, besteak beste, kanpaina berezia egingo dute.


Liburu bi

Berton aldizkaria ateratzearekin batera, liburu bi argitaratzen lagundu dute. Lehenengoa orain dela bost bat urte atera zuten. Santutxuko AEK-k hainbat mendi irteera antolatzen zituen mintza praktikarako eta ibilbide horiek guztiak batu zituzten liburuan. Ibilbideen mapak eta beste hainbat xehetasun ere biltzen ditu liburuak.

Bestetik, Asapala Kultur Elkartearekin elkarlanean Bilbotarron euskeraren zuzuan liburua eta CDa ere argitaratu zituzten. Bertan Iñaki Gaminde ikerlari bilbotarraren 25 urteko lana batzen da eta ez berarena bakarrik. Bilboren sorreraren 700. urteurrena zela-eta beste zenbait lagunekin egindako lana ere biltzen du liburuak. Beraz, Gaminderekin batera Idoia Irastortza, Edurne Bengoetxea, Esther Elgoibar, Igor Martin de Vidales eta Koldo Urrutikoetxearen sinadura ere badarama.

Internetaren menpe
Hemendik aurrera Berton interneten ere irakurtzeko aukera egongo da. Ortegak dioenez, «aspaldiko asmoa zen, baina edozelan ez egitearren eta ondo egiteko baliabide onak behar direlako» itxaroten egon dira. «Azkenean, Asapala eta Topagunearen bitartez aukera sortu zaigu eta hor gabiltza. Proba batzuk egiten aritu gara orain arte eta hurrengo zenbakitik aurrera ia artikulu guztiak interneten jarriko ditugu». Ez hori bakarrik, zenbaki zaharrak ere interneten ikusgai jartzea da euren helburua: «Badakigu lan handia dela eta kostatuko zaigula, baina konpromisoa hori da. 81 zenbakitan hainbat gauza interesgarri argitaratu dira eta gainera, horietako asko ezin dira beste inon topatu. Uste dugu ahalegin hori egiteak merezi duela». www.asapala.org edo www.topagunea.org webguneetatik sartu daiteke Berton aldizkarira.
Interneten lehenengoz argitaratuko badute ere, Bertonek oso harreman berezia dauka internetarekin. Haren menpean bizi dela esan genezake. Izan ere, Mahatserriko aldizkariak oso bidaia berezia egiten du erredakziotik harpidedunen etxeetara. Hektor Ortega zuzendariak lau hitzetan laburbildu digu: «Gure maketatzailea Segovian dago. Aldizkaria Begoñako Errepublika zaharrean egiten da, maketatu Segovian eta inprimatu Gipuzkoan, Lasarten».


Azkenak
Sorzabalen epaia oinarri hartuta tortura bidez eraikitako frogak indargabetzeko eskatu du Euskal Herriko Torturatuen Sareak

"Erantzukizun publikoa hartzeko ordua" dela esan du Euskal Herriko Torturatuen Sareak, Auzitegi Nazionalak Iratxe Sorzabal Guardia Zibilak torturatu zuela onartu eta horregatik errugabetu ostean. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio EAEko aitortza eta erreparaziorako... [+]


2025-05-19 | ARGIA
Aroztegiako epaiketari jarraipen berezia

Aste osoan ARGIAko kazetari bat dedikazio osoz izango da auzitegi barruan gertatzen denaren berri ematen, baita kanpoan Aroztegiko Elkartasun Komiteak auzipetuen absoluzioa eskatzeko antolatutako egitarau zabala jarraitzen ere. Argia.eus-en aurkituko duzue informazio guztia... [+]


2025-05-19 | Bertsozale.eus
Maiatzaren 23an eta 30ean jokatuko dira Nafarroako Bertsolari Txapelketako sailkatze saioak

Iruñean eginen da lehen saioa, maiatzaren 23an, eta Jauntsaratsen bigarrena, maiatzaren 30ean. 12 bertsolarik hartuko dute parte, aurreko txapelketan aritu ez zirenak. Horietatik, sei sailkatuko dira urrian hasiko den txapelketara.


Ezustea Errumanian: Europar Batasunaren aldeko hautagaiak irabazi ditu presidentetzarako hauteskundeak

Bukaresteko alkate Nicusor Dan-ek eskuin muturraren hautagai George Simion garaitu du bigarren itzulian. Danek bozen %55 eskuratu du, Simionek %45. Hala ere, eskuin muturra hazi egin da lehen itzuliarekin alderatuta. Errusiaren "esku hartze" polemikan... [+]


Gazaren erabateko okupazioari ekin dio Israelek, eta egun bakarrean gutxienez 150 palestinar hil ditu

Maiatzaren hasieran iragarri ostean, Gaza erabat okupatzeko eta hango palestinarrak kanporatzeko plana martxan jarri du Israelgo armadak. Zerrendan jada hasiak dira ofentsibaren ondorioak pairatzen: azken 24 orduetan eginiko erasoetan, Israelek gutxienez 150 palestinar hil ditu... [+]


2025-05-19 | ARGIA
Bridgestoneko erregulazio espedienteak Basauriko fabrikako 232 langileren kaleratzea jaso du

Bridgestone Japoniako pneumatikoen multinazionalak Basauriko eta Puente San Migueleko (Kantabria) fabriketan dituen 420 langileri eragingo die CCOO, UGT eta BuB sindikatuek astelehenean sinatuko duten erregulazio espedienteak. Ostiralean egindako bozketan, Basauriko plantan... [+]


Etxegabeen kontrako bi eraso egin dituzte Bilbon eta Lekeition

Larunbat gauean gizon batek Bilboko Zorrotzaurreko pabiloi bat erre zuen, bertan bizi diren etxegabetutako pertsona batzuen kontra egiteko. Lekukoen arabera, 33 urteko gizonak errezelei su eman zien bertan zeuden batzuekin eztabaidatu ondoren. Bestetik, pasa den astean... [+]


Beste behin, Israelen inguruko polemika nagusitu da Eurovision jaialdian

Lehiaketan parte hartu izan duten 72 artistak iazko edizioa "historiko politizatuena eta desatseginena" izan zela salatu dute, eta aurtengoa ere ez da salbuespena izan. Online botoari esker gertu izan du garaipena Yuval Raphael Israelgo ordezkariak. Polemikaz beteriko... [+]


Emozioei bai, emotibismoari ez

Sentimenduak izan da gaia Galdera Basatiak podcastaren seigarren atalean, eta horren bueltan zeharkatu dituzte Iñigo Martinezek eta Gari Moyak maitasuna, gorrotoa, tristura, haserrea... Hitz egin dezagun sentimenduen eta emozioen inguruan, baina gogoetatu ere, gogoetatu... [+]


2025-05-19 | Jon Torner Zabala
Koalizio kontserbadoreak irabazi ditu hauteskundeak Portugalen, eta eskuin muturrak gora egin du

Lehen ministro Luis Montenegro buru duen AD koalizio kontserbadorea gailendu da Portugalgo Legebiltzarrerako hauteskundeetan, bozen %61 lortuta –iaz %51 eskuratu zituen–. Irabazleen artean Chega eskuin muturreko alderdiko hautagai André Ventura ere badago,... [+]


ikerketa
Baimenik gabeko etxebizitza turistikoak ustiatzen jarraitzen du PPko Antépararen enpresak

Gasteizko Alde Zaharreko Pintore kalean, atari bateko lau etxebizitzen jabe da Luxury Rental Apartments enpresa. Horietako bi etxebizitza turistiko gisa alokatzeko Jaurlaritzaren beharrezko baimena eskuratu du enpresak, eskuratu aurretik ere alokatu baditu ere, baina Turismo... [+]


ikerketa
PPko Antépararen Luxury enpresa zigortu du laugarrenez Gasteizko Udalak legez kanpoko obrak egitea egotzita

Hirigintza Sailak Luxury Rental Apartments SL enpresa zigortu du 2025eko urtarrilean, Pintore kaleko etxebizitza batean obra “klandestinoak” egitea egotzita. Enpresako partaidetzen %50 Gustavo Antépararena da, eta administratzailea bere bikotekidea... [+]


Irakasleak armairutik ateratzea zergatik da garrantzitsua?

Galdera horri erantzun dio hainbat irakasle ez-heterok, eta gogoetarako gako ugari utzi dituzte. Mundua deskubritzen eta identitate(sexual)a eraikitzen ari diren haur eta gazteek erreferente anitzak izatea eta eskolan denok espazio seguru eta erosoa aurkitzea ederra baita.


2025-05-19 | Behe Banda
barra warroak
Zeri Kantatzen Diogun

Israelgo Estatuaren aldeko funts batek Espainiar Estatuko makrojaialdi gehienak erosi ditu. To. Hondartza ondoan noria eta guzti duen jaialdia zein hardcoreta tatuajedunak joaten direna, 1.400 miloi euroko trukea, Palestinako kolonia israeldarretan etxebizitzak eraikitzeko... [+]


Eguneraketa berriak daude