ZELULOIDEAREN ZIMURRAK LIFTING DIGITALAREN MENPE


2002ko urtarrilaren 27an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Bere narruzko jaka beltza harro erakusten zuen Marlon Brandok «Salvaje» zintan. Ahaztu ezinezko zeluloidezko zuri-beltzean motoa maisutasunez gidatzen zituzten bota haiek, ez dute egun diztira atera beharrik. Fotogramen aroa bukatzear dagoela, zinemak beste aro bati ireki dizkio ateak, digitalari alegia. Hari eman behar eskerrak Brandok, bere piura hobetu izana. DVD-ak ekarri zizkigun irudi berri haiek, zinema digitalaren lehen urratsak.

Internet eta kamera digitalak izan dira hala ere, zinemaren nondik-norakoa zehaztu dutenak, 35 milimetroko Brandok ez du faltan botako hain ezaguna egin den formatoa, badirelako ugari digitalizazioak ekarriko dituen aurrerapenak. 451 farenheitetara erretzen zituen Truffauk liburuak etorkizuneko munduan, agian berak oharrarazi zigun gertatuko zenaz, zeluloideak suaren txinpartak ezagutuko ez dituen arren, zokoratuta geratuko baita hautsaren menpe artxibo zahar batean.
Ekoiztetxeak zenbaki binarioen zinemari ateak irekitzeko prest daude, nahiz eta internet bidez zinema hedatzeak ez duen orain arte arrakastarik eduki. Kamera digitalak merkaturatu direnetik zinema merketu egin da eta errazagoa bihurtu da filmaketa prozesua. Zientzia fikziozko film batetik ateratako tresna honek iraultzatu egingo du zinemaren industria, zenbait adituren esanetan. Pelikularen azken sekuentziak ote?

Ekoiztetxeak sarean.

Zinemak porrot egin du interneten, pelikulak zine aretoetan ikusteko produktua direla uste dutenak asko dira oraindik. Zenbait ekoiztetxek ekin zion proiektu honi aspaldi eta egun gehienak merkatutik at daude, baita David Geffen, Steven Spielberg eta Jeffrey Katzenberg-en Pop.com ekoiztetxe ezaguna. Hala ere, kamera digitalek indarberritu egin dute zinema mota hau. Ordenadorearen monitoreak langabezia ezagutuko duten arren, kamera hauei esker, zinema berria, pantaila erraldoian ikusteko aukera izango dugu. Ez da zenbait hilabetetan gertatuko den fenomenoa izango, prozesu luze baten atarian gaude, eta ekoiztetxeak hasi dira lanean, "digital-film" kontzeptua hedatu asmoz.
Horrela, hainbat lehiaketa antolatzen hasiak dira produktuaren kalitatea hobetu nahian. Matiz, Albaguia, Cineonline.com edota minutoymedio.com ekimenek ez dute lotsarik eta 35 mm edota super8-z eginiko lanak baztertu dituzte, zinema digitalari aukera emanez.
Oraingoz, laburra da kamera digitalez gehien filmatzen den formatoa, dokumentalek eta film esperimentalek hurbiletik jarraitzen dioten arren. Julio Medem donostiarrak filmatu du Espainia guztiko lehen luzea kamera digitalarekin, "Lucia y el sexo" pelikulak izan du ohorea. Bigas Luna zuzendari katalanak ere egin du zenbait saiakera. Mugimendu berri honek zine industria bereganatu nahi du nola edo hala, ezinbestekoa baita bizirik iraun ahal izateko. Ekoiztetxeak bapo prestatu dira, agian eskerrak Danimarkan jaiotako Von Trier jaunari eman behar.

Dogma digitala.

Danimarkan jaiotako "Dogma" mugimenduak, zinema komertzialak maneiatzen zituen rolak alderatu nahi zituen, filmatzeko askatasuna aldarrikatzen zuen, etxeko bideokameraz errodatzeko gaitasuna ohikoa egin. Zine baztertua izan zen, baina aldi berean kalitatezkoa. "Idioterne", "Dancer in the Dark" zintak ez dira Hollywood-eko produkzio garestiak, ez dira ordenadorez mozorrotutako fotograma puskak, errealitate gordinaren erakusleihoa besterik ez dira. Hori bera lortzea izan da hasieratik "Dogma" mugimenduaren helburua. Kamera digitalen jaiotzak mugimendua indartu du, herriaren, herriarentzako eta herriari zuzendutako zinema bultzatu du. Ez da aurrekontu handiegirik behar, produkzio aldetik kostuak merketuko dira eta editatzeko garaian, hasiera batean zeluloideak eragiten zituen arazoak asko murriztuko dira.
Zinema digitalari esker, filmak zine aretoetara satelite bidez bidaliko dira, eta nahi beste aldiz ikusi ahal izango dira, zeluloideak ez bezala, formato digitalak lehen aldiko irudi kalitate bera mantentzen baitu.
Zuzendari hasi berriek jada ez dute diru laguntzen beharrik, kamera hauekin ohiko produkzio bateko langile kopurua ez delako beharrezkoa. Zuzendaria da protagonista bakarra eta beste guztiak bigarren mailako partaideak, luxuzkoak bai, baina bigarren mailakoak azken finean.
Orain arte, zeluloidearekin filmatutako zintek arazo bati egin behar zioten aurre, alegia, filmaketan erabilitako fotograma kopurua kontrolatzea. Digitalarekin ez da horrelakorik gertatzen, beraz, luzeak filmatzea askoz ere errazagoa bihurtuko da.
Asko dira zinema berri honen defendatzaile sutsuak, baina badira ere zeluloidearen erromantizismoa alde batera utzi nahi ez dutenak. Egun, 35 milimetroko zintek kontrolatzen dute zinema, klasikoak zuri beltzean gure oroimenean geldituko dira betirako, baina garai berri baten atarian gaude, zuri beltz berri baten atarian, klasiko askoren abiapuntuan. Minnelli, Antonioni, Ford, Browning, Kazan, gogoan zaituztegu... eta ongi etorri beste guztiei

«Pelikulak izan behar du erromantiko eta ez erabilitako kamerak» Khur uts Begoña (zuzendaria)
E HUko Arte Ederretan lizentziatua, Reina Sofia museoan bere ikusentzunezko lanetariko bat izan da ikusgai, Leioako bideo lehiaketan bigarren saria eskuratu du eta Gernikako argazki lehiaketako garaile suertatu da. Horrez gain, Euskal Herriko Unibertsitateak bere zenbait lan erosi du. Khuruts Begoña zuzendari gazteak bere lehen laburra aurkeztu zuen joan den astean Bermeon. "Muchacha con cesta" lana etorkizuneko zinema hurbil denaren adibide garbia da.

Lehen laburra ordenadore bidez editatu duzu (sekuentzien tratamendua, plano aldaketak...). Teknologia berrien aldekoa zarela gauza jakina da, baina, zeintzuk dira tresna berri honen bidez nabari izan dituzun abantailak ohikoarekin alderatuz gero?
Garrantzitsuena dudarik gabe, merkeagoa dela. Lan egiten dudan mailan ezinezkoa da editatzeko tresna analogikoa eskuratzea. Ordenadorearekin bideo formatoan edita dezaket eta nire lanean hori ezinbestekoa da. Irudiari dagokionez zorrotza naiz erabat eta filmatutakoa garbia izatea dut helburu, tratamendu digitalik gehitu gabe alegia.

Zinema aretoetan oraindik 35 mm-tan filmatutako zintak dira ikusgai, hauei darien erromantizismo kutsua, digitalak berdinduko duela uste al duzu?
Klasikoak beti izango ditugu bihotzean, erromantikoak gara, faltan botako ditugu, hala ere denboraren joanean digitalak gure ikuspuntua aldatuko du eta beste teknologia berriagoen aurrean kezkati izango gara. Erromantikoa pelikula bera izan behar da eta ez erabilitako kamera.

Ez al da zinema «Dogma» mugimenduaren hatzaparretan jausiko kamera digitalari esker?
Ez dut uste. Tresna berri bati irekitzen dizkiogu ateak, esperimentatu beharrean gaude, eskaintzen dizkigun abantailekin disfrutatu. Alde on asko ditu, baina kontuz, ez dugu teknologiaren hatzaparretan jausi behar. Ikusentzunezko lanak gauza guztien gainetik komunikatu behar dute, hizkuntza propioa izan behar dute, hori da garrantzitsuena.

Digitalaren filmaketa prozesuan, zeintzuk dira zuzendariak aurkitzen dituen abantaila eta oztopoak?
Egun, ordu bateko bideo zinta digitalak 12 euro balio ditu eta Super 8-an filmatutako hiru minutuk 18 euro. Ezberdintasuna nabaria da. Horrez gain, ohiko filmaketan ez da grabatutakoa zuzenean ikusten eta horrek atzerapenak sortarazten ditu Teknikoki oso ezberdinak dira, adibidez argiaren tratamenduan, pelikularekin lan eginez gero, den-dena izan behar duzu kontrolpean.

Noizko kamera digitala eta S8-arekin filmatzen ari zaren bigarren laburraren («Gora Ethan!») aurkezpena? Zine garaikidea eta digitalizazioa parean daudela uste al duzu?
Ez diot data jakin bat jarri baina ez dut luzarorako utzi nahi. Espetxetik irten berria, Terranovara bidaiatzeko erabakia hartzen duen cowboy baten istorioa izango da ikusgai. Zine garaikideak hizkuntza du xede, ez digitalizazioa. Rimbaud-ek ez zuen ordenadorerik

ZENBAIT HELBIDE
Etorkizuneko zinearen inguruan sortzen diren albiste edota berriak helbide hauetan aurki ditzakezue, zerbitzuen zentruak, lehiaketak, zine digitalari buruzko jardunaldiak, teknologia, ikastaroak... denetarik aurki dezakezue aipatu helbideetan. Coppola digitalaren bila dabiltzanak ere badira sarean.

Bawebtv.com.ar
Albaguiatv.com
Cortovisión.com
MorpheArtPictures.com
MadridFilm.com
CineDigital.com
Digit01.com


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude