ZELULOIDEAREN ZIMURRAK LIFTING DIGITALAREN MENPE


2002ko urtarrilaren 27an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Bere narruzko jaka beltza harro erakusten zuen Marlon Brandok «Salvaje» zintan. Ahaztu ezinezko zeluloidezko zuri-beltzean motoa maisutasunez gidatzen zituzten bota haiek, ez dute egun diztira atera beharrik. Fotogramen aroa bukatzear dagoela, zinemak beste aro bati ireki dizkio ateak, digitalari alegia. Hari eman behar eskerrak Brandok, bere piura hobetu izana. DVD-ak ekarri zizkigun irudi berri haiek, zinema digitalaren lehen urratsak.

Internet eta kamera digitalak izan dira hala ere, zinemaren nondik-norakoa zehaztu dutenak, 35 milimetroko Brandok ez du faltan botako hain ezaguna egin den formatoa, badirelako ugari digitalizazioak ekarriko dituen aurrerapenak. 451 farenheitetara erretzen zituen Truffauk liburuak etorkizuneko munduan, agian berak oharrarazi zigun gertatuko zenaz, zeluloideak suaren txinpartak ezagutuko ez dituen arren, zokoratuta geratuko baita hautsaren menpe artxibo zahar batean.
Ekoiztetxeak zenbaki binarioen zinemari ateak irekitzeko prest daude, nahiz eta internet bidez zinema hedatzeak ez duen orain arte arrakastarik eduki. Kamera digitalak merkaturatu direnetik zinema merketu egin da eta errazagoa bihurtu da filmaketa prozesua. Zientzia fikziozko film batetik ateratako tresna honek iraultzatu egingo du zinemaren industria, zenbait adituren esanetan. Pelikularen azken sekuentziak ote?

Ekoiztetxeak sarean.

Zinemak porrot egin du interneten, pelikulak zine aretoetan ikusteko produktua direla uste dutenak asko dira oraindik. Zenbait ekoiztetxek ekin zion proiektu honi aspaldi eta egun gehienak merkatutik at daude, baita David Geffen, Steven Spielberg eta Jeffrey Katzenberg-en Pop.com ekoiztetxe ezaguna. Hala ere, kamera digitalek indarberritu egin dute zinema mota hau. Ordenadorearen monitoreak langabezia ezagutuko duten arren, kamera hauei esker, zinema berria, pantaila erraldoian ikusteko aukera izango dugu. Ez da zenbait hilabetetan gertatuko den fenomenoa izango, prozesu luze baten atarian gaude, eta ekoiztetxeak hasi dira lanean, "digital-film" kontzeptua hedatu asmoz.
Horrela, hainbat lehiaketa antolatzen hasiak dira produktuaren kalitatea hobetu nahian. Matiz, Albaguia, Cineonline.com edota minutoymedio.com ekimenek ez dute lotsarik eta 35 mm edota super8-z eginiko lanak baztertu dituzte, zinema digitalari aukera emanez.
Oraingoz, laburra da kamera digitalez gehien filmatzen den formatoa, dokumentalek eta film esperimentalek hurbiletik jarraitzen dioten arren. Julio Medem donostiarrak filmatu du Espainia guztiko lehen luzea kamera digitalarekin, "Lucia y el sexo" pelikulak izan du ohorea. Bigas Luna zuzendari katalanak ere egin du zenbait saiakera. Mugimendu berri honek zine industria bereganatu nahi du nola edo hala, ezinbestekoa baita bizirik iraun ahal izateko. Ekoiztetxeak bapo prestatu dira, agian eskerrak Danimarkan jaiotako Von Trier jaunari eman behar.

Dogma digitala.

Danimarkan jaiotako "Dogma" mugimenduak, zinema komertzialak maneiatzen zituen rolak alderatu nahi zituen, filmatzeko askatasuna aldarrikatzen zuen, etxeko bideokameraz errodatzeko gaitasuna ohikoa egin. Zine baztertua izan zen, baina aldi berean kalitatezkoa. "Idioterne", "Dancer in the Dark" zintak ez dira Hollywood-eko produkzio garestiak, ez dira ordenadorez mozorrotutako fotograma puskak, errealitate gordinaren erakusleihoa besterik ez dira. Hori bera lortzea izan da hasieratik "Dogma" mugimenduaren helburua. Kamera digitalen jaiotzak mugimendua indartu du, herriaren, herriarentzako eta herriari zuzendutako zinema bultzatu du. Ez da aurrekontu handiegirik behar, produkzio aldetik kostuak merketuko dira eta editatzeko garaian, hasiera batean zeluloideak eragiten zituen arazoak asko murriztuko dira.
Zinema digitalari esker, filmak zine aretoetara satelite bidez bidaliko dira, eta nahi beste aldiz ikusi ahal izango dira, zeluloideak ez bezala, formato digitalak lehen aldiko irudi kalitate bera mantentzen baitu.
Zuzendari hasi berriek jada ez dute diru laguntzen beharrik, kamera hauekin ohiko produkzio bateko langile kopurua ez delako beharrezkoa. Zuzendaria da protagonista bakarra eta beste guztiak bigarren mailako partaideak, luxuzkoak bai, baina bigarren mailakoak azken finean.
Orain arte, zeluloidearekin filmatutako zintek arazo bati egin behar zioten aurre, alegia, filmaketan erabilitako fotograma kopurua kontrolatzea. Digitalarekin ez da horrelakorik gertatzen, beraz, luzeak filmatzea askoz ere errazagoa bihurtuko da.
Asko dira zinema berri honen defendatzaile sutsuak, baina badira ere zeluloidearen erromantizismoa alde batera utzi nahi ez dutenak. Egun, 35 milimetroko zintek kontrolatzen dute zinema, klasikoak zuri beltzean gure oroimenean geldituko dira betirako, baina garai berri baten atarian gaude, zuri beltz berri baten atarian, klasiko askoren abiapuntuan. Minnelli, Antonioni, Ford, Browning, Kazan, gogoan zaituztegu... eta ongi etorri beste guztiei

«Pelikulak izan behar du erromantiko eta ez erabilitako kamerak» Khur uts Begoña (zuzendaria)
E HUko Arte Ederretan lizentziatua, Reina Sofia museoan bere ikusentzunezko lanetariko bat izan da ikusgai, Leioako bideo lehiaketan bigarren saria eskuratu du eta Gernikako argazki lehiaketako garaile suertatu da. Horrez gain, Euskal Herriko Unibertsitateak bere zenbait lan erosi du. Khuruts Begoña zuzendari gazteak bere lehen laburra aurkeztu zuen joan den astean Bermeon. "Muchacha con cesta" lana etorkizuneko zinema hurbil denaren adibide garbia da.

Lehen laburra ordenadore bidez editatu duzu (sekuentzien tratamendua, plano aldaketak...). Teknologia berrien aldekoa zarela gauza jakina da, baina, zeintzuk dira tresna berri honen bidez nabari izan dituzun abantailak ohikoarekin alderatuz gero?
Garrantzitsuena dudarik gabe, merkeagoa dela. Lan egiten dudan mailan ezinezkoa da editatzeko tresna analogikoa eskuratzea. Ordenadorearekin bideo formatoan edita dezaket eta nire lanean hori ezinbestekoa da. Irudiari dagokionez zorrotza naiz erabat eta filmatutakoa garbia izatea dut helburu, tratamendu digitalik gehitu gabe alegia.

Zinema aretoetan oraindik 35 mm-tan filmatutako zintak dira ikusgai, hauei darien erromantizismo kutsua, digitalak berdinduko duela uste al duzu?
Klasikoak beti izango ditugu bihotzean, erromantikoak gara, faltan botako ditugu, hala ere denboraren joanean digitalak gure ikuspuntua aldatuko du eta beste teknologia berriagoen aurrean kezkati izango gara. Erromantikoa pelikula bera izan behar da eta ez erabilitako kamera.

Ez al da zinema «Dogma» mugimenduaren hatzaparretan jausiko kamera digitalari esker?
Ez dut uste. Tresna berri bati irekitzen dizkiogu ateak, esperimentatu beharrean gaude, eskaintzen dizkigun abantailekin disfrutatu. Alde on asko ditu, baina kontuz, ez dugu teknologiaren hatzaparretan jausi behar. Ikusentzunezko lanak gauza guztien gainetik komunikatu behar dute, hizkuntza propioa izan behar dute, hori da garrantzitsuena.

Digitalaren filmaketa prozesuan, zeintzuk dira zuzendariak aurkitzen dituen abantaila eta oztopoak?
Egun, ordu bateko bideo zinta digitalak 12 euro balio ditu eta Super 8-an filmatutako hiru minutuk 18 euro. Ezberdintasuna nabaria da. Horrez gain, ohiko filmaketan ez da grabatutakoa zuzenean ikusten eta horrek atzerapenak sortarazten ditu Teknikoki oso ezberdinak dira, adibidez argiaren tratamenduan, pelikularekin lan eginez gero, den-dena izan behar duzu kontrolpean.

Noizko kamera digitala eta S8-arekin filmatzen ari zaren bigarren laburraren («Gora Ethan!») aurkezpena? Zine garaikidea eta digitalizazioa parean daudela uste al duzu?
Ez diot data jakin bat jarri baina ez dut luzarorako utzi nahi. Espetxetik irten berria, Terranovara bidaiatzeko erabakia hartzen duen cowboy baten istorioa izango da ikusgai. Zine garaikideak hizkuntza du xede, ez digitalizazioa. Rimbaud-ek ez zuen ordenadorerik

ZENBAIT HELBIDE
Etorkizuneko zinearen inguruan sortzen diren albiste edota berriak helbide hauetan aurki ditzakezue, zerbitzuen zentruak, lehiaketak, zine digitalari buruzko jardunaldiak, teknologia, ikastaroak... denetarik aurki dezakezue aipatu helbideetan. Coppola digitalaren bila dabiltzanak ere badira sarean.

Bawebtv.com.ar
Albaguiatv.com
Cortovisión.com
MorpheArtPictures.com
MadridFilm.com
CineDigital.com
Digit01.com


Azkenak
Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


2025-07-28 | Hala Bedi
Gasteizko kanpaldian jasandako Poliziaren bortizkeria salatu dute GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak

GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]


Janaria sartzeko “10 orduko etenak” iragarri ditu Israelek, Gazan 100.000 haur desnutrizio arriskuan daudelako

"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.


Espetxetik irten da Georges Abdallah, Europan espetxean denbora gehien zeraman preso politikoa

40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Sendabelarrak oliotan

Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]


Eskuz eta banaka

Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]


Eguneraketa berriak daude