EuskaraZ zerrenda Interneteko euskara hutsezko lehen eztabaida-gunea izan da. 1996ko udazkenean sortu zuen Euskal Kulturaren Batzarreak (EKB), desagertutako Eusnet zerbitzariaren baliabideak erabiliz. 1999ko udaberrian, EKB desegiterakoan, EKBko Kitapen Batzordeak eta Udako Euskal Unibertsitateak EuskaraZ-en jardunarekin aurrera egitea erabaki zuten. 1999ko udatik, UEU izan da zerrendaren kudeatzailea (zerrenda ez moderatu honen kudeaketan Luistxo Fernandez, Iñaki Alegria eta hirurok ibili gara), eta Yahoogroups doako zerbitzu komertziala erabili izan du horretarako.

EuskaraZ zerrendak euskarari buruzko eztabaida, iritzi edo informazio trukaketa izan du oinarri eta xede. Baita erakunde, elkarte eta norbanako askoren informazio bide izatea ere.

Eztabaida zerrendaren ibilbidean, baliabide telematikoen erabileran legez, partehartzaile kopurua gorantz joan da. 221 zerrenda-kide hasieran, 564 gaur egun. Partehartzearena ere. Hala ere, honek ez du esan gura izan partehartze hauek bat egin dutenik zerrendaren xedearekin. Ondorioz, sortutako gaien anabasa, batetik, eta zenbait partehartzaileen mezuek, irain eta gustu txarreko bromak tarteko, zerrenda bera monopolizatu dutela, bestetik, egungo egoerara eraman gaituzte.

Zerrendaren helburu eta dinamikaren arteko desegokitasun honetan zerrendan bozketa gauzatu genuen. Parte hartze eskasa izan arren zerrenda ez-moderatuaren aldeko jarrera gailendu zen. UEUk zerrenda moderatu baten kargu baino ez zela egingo erabaki zuen.

Egun zerrenda bera izoztua dago. EuskaraZ zerrenda ez-moderatuaz, hots, inolako galbahe bako zerrendaz, nork kudeatu bila gabiltza. Jada, zenbait proposamen izan badugu. Berauek aztertu eta, aurki, martxan jarriko da berriro ere.
UEUk, ostera, bere zerrenda propioa eratuko du. Moderatua, baina. Eztabaidaren dinamikotasunaren pentzutan mezuak berrikusiko diren zerrenda. Euskalgintzan, euskal hezkuntzan (UEUren berezko esparrua) eta, oro har, euskararen eta euskal kulturaren munduan dabilen edonorentzako egina (norbanako zein elkartea). Laster da abian jartzeko. Eztabaida-gune eta informazio-gune izateko sortuko dugu.

Internet, baliabide telematiko moduan, berria da gure artean. Nahiz-eta munduaren ibilbidean gauzak abiadura handiz aldatu, gizarte osoa ez doa erritmo berean. Geurean, badira eskarmentu handiko erabiltzaile batzuk, gero eta gehiago, baina, oro har, eztabaida zerrenda (posta elektronikoaren bitartez egiten den iritzi edo informazio trukaketa), eta ez foro (webgune baten bitartez gauzatzen den eztabaida sinkronikoa), batean parte hartzen duten/dugun gehientsuenok, nolabait esatearrik, berriak gara. Beraz, ibilbide honetan, abian jarriko dugun eztabaida zerrendan ez errepikatzen ahaleginduko garen zenbait ondorio atera dugu:
- Eztabaida zerrenda bat denok osatzen dugu, partehartzaile aktibo zein pasiboak. Gehientsuenok pasiboak. Gutxi batzuk aktiboak. Ondorioz, aktibotasuna ezin da borondatearen esku utzi. Alegia, moderatzaileak eragile izan behar du.
- Zerrendaren helburuekiko partehartzearen egokitasuna. Ezberdina oso da norbere futbol taldearen ibilbideaz, euskaraz, berba egitea. Edo, norbere futbol taldearen euskara plangintzaz aritzea. Zerrendaren helburuen araberako egokitasuna izango genuke.
- Gure kasuan, desegokitasun hau ezin da anekdota izatetik eguneroko ogia izatera igaro. Hona hemen, moderazioaren beharra.
Bestalde, honako onurak ere azpimarratu beharko lirateke:
- Eztabaida zerrenda batek, denboraren eta fisikotasunaren mugak eta baldintzak, aise, gainditzen ditu. Besteak beste, herri ezberdinetako elkarte edo pertsonen arteko informazio jarioa zein esperientzien elkar trukaketa amen batean suertatu daitekeelako.
- Interes bereko gizabanakoen komunitate (birtualak) sortu daitezke.
- Komunikabideen monopolioa hausten duen baliabidea bada.
Azkenik, honako baldintza hauek izan beharko lukete kontuan edozein zerrenda-kideek.
- Baldintza teknikoak: interneterako konexioa eta helbide elektronikoa.
- Erabilera: zerrendaren zerbitzarian edo moderatzen duen erakundearen webgunean ezarriko diren irizpideen araberakoa.
- Alta gauzatu. Aipatu irizpideetan altak gauzatzeko adierazitako helbidera mezua bidaliz.
Aipatutakoaz zein zerrenda berriaz gehiago argitu gura duenak: k.akademikoaueu.org.

Soziologian lizentziatua eta UEUko langilea