«HAMALAU URTEREN FRUITUA ORAIN ARI DA JASOTZEN"


2001eko urriaren 21ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Nafarroa Oinez Lodosa eta Sartagudan, Ebro ertzeetan. Zein da arrazoia bertan Nafarroako euskal jairik handiena ospatzeko? Zein helburu duzue?
Arrazoina da behar handia dagoela. Euskararen garapena eskualde horretan bereziki zaila da. Alde batetik legeak berak ezartzen dituen oztopoak gainditzea ez da erraza. Bestalde, kontuan hartuta duela urte pila galdu zela hor, euskal sena mantentzea zaila da.
Ikastola hauek hasi ziren Sartagudan eta Lodosan duela hamalau urte, eta tarte honetan oso baldintza txarretan eutsi zioten amets horri, bazekiten noizbait aldatuko zela errealitate hori eta aldatzeko iraun behar zutela. Orduan, hamalau urte horien fruitua orain ari dira jasotzen. Nafarroa Oinez egitearen arrazoina hori da, fruitua ondu da. Ikastolak egonkortasuna adierazten du eta horregatik animatzen da hainbeste jende proiektu berrian dirua inbertitzera. Posiblea dela frogatu dute.Tuteran Oinez egin zutenetik hazkunde handia gertatu da. Hemen ere nabarituko da, jende gehiago matrikulatuko baita baldintza egokiagoak lortutakoan. Hazkundea izanen da seguru.

Gertatuko den hazkundeaz ari garela, ezin dugu ahantzi Errioxako herrietatik ere jendeak seme-alabak egunero ekarri eta matrikulatu egiten dituela, ezta?
Bai, bai. Alcanadretik, esaterako, gainera bertako alkatearen semea da ikaslea. Eta ez dira guraso soilak, nabarmen ikastolaren alde lan egiten duten horietakoak baizik. Horregatik proiektu komarkalaz ari gara, inguruko herrietarako: Mendabia, Urantzia... Zerbitzua zabalduko dugu.

Bertzalde, Lodosa eta Sartaguda herriak direla eta, zer nolako giroa dago?
Jendeak ez daki Nafarroa Oinez zer den ere. Ezezagutza handia da, bertan ez da inoiz egin eta jendeak, oro har, ez du horrelakoetan parte hartu. Nafarroa Oinezek, baina, gauza positiboa ekarri du, harremanak zabaldu ditu. Orain ikastola beste era batera ikusten dute, ez lehen bezain ghettizatua, orain irekiagoa, aurreritziak desagertu dira elkar ezagutzarekin. Iritzi aldaketa inportantea gertatu da. Nabarituko da etorkizunean. Dena den, esan behar da hasieratik Sartaguda beroagoa izan dela Lodosa baino, inplikazio handiagoa egon da bertan.

Beraz orain ari dira gauzak aldatzen, ikastola eta Nafarroa Oinezi esker, alegia. Zergatik ez lehenago? Indarrean dagoen legeak baldintzatu du eskualdeko euskararen egoera?
Legeak hegoak mozten dizkio euskarari. Euskarak normaltasuna behar du, eta normaltasuna ez da irakaskuntza bakarrik, bizitza osoan euskaraz aritzeko eskubideez ari gara. Gure neska-mutiko hauek euskaldunak dira, bertakoak, Erriberakoak, eta euskaraz bizi nahi dute, baina legeak ez die aukerarik ematen, ez errotulazioan, ez administrazioarekin izan beharreko harremanetan,... Normalizazioa ez dago, eta normaltasunez ez da ikusten. Eskubideak ez dira ikusten. Ikastola alegala da, euskaldunek ez dute eskubiderik, hizkuntza politikarekin nahasten dute,... Lege aldaketa behar da normalizazioa lortzeko, eta aldaketa soziala, bideak ireki behar dira euskaldunek bertan euskaraz egin ahal izateko. Eskolan ere ezin da euskaraz ikasi, bakarrik ikasgaia moduan, behintzat pixka bat ikasi eta ez dute hain arraroa ikusiko. Ikastolaren lana hor dago, zorionez, AEKrena ere bai.

Zein da bertako haur euskaldun horien ikas prozesua?
Haur hezkuntza eta Lehen Hezkuntza Lodosan eta Sartagudan egiten dute, orain fusionatuko dira. DBH, berriz, Lizarran egiten dute.

DBH bertan egitea aztertu duzue?
Bai, baina hori urrun dago. Orain dagoena kontsolidatu behar dugu, etorkizunean beharbada.

Eraikuntza berria noizko bukaturik?
Datorren udaberrirako. Bi ikastolak desagertuko dira eta bat eginen dute. Batzar bakarra, talde jendetsuagoak... Eta hori egin behar dute eraikuntza bukatu baino lehenago. Zonalde osoari zerbitzua emanen dio eraikuntza berriak. 12 urterekin Lizarrara joaten jarraituko dute

«Errioxa hemen dago eta gure eredu pedagogikoa gustatzen zaie»
Duela hamar bat urte hasi zen bere ibilbidea jorratzen Lodosako "Muskaria" ikastola, nola alderatzen duzu garai hura eta egungoa?

Hiru ume hasi ziren Ane Santxez andereñoarekin. Gela txiki batean, errepide ondoan. Gero hazi eta toki aldaketak eman ziren, etxez etxe, oraino. 42 ikasle dugu, tokirik gabe gaude. Horregatik fusionatuko gara Sartagudakoekin, eskualdeko proiektua sortzeko.
Lehendabiziko urtetik Olentzero ospatu dugu, baita "Lodosako Euskararen Eguna" ere. Haurrek euskaraz egiten dute karriketan, duela zortzi urte pentsaezina zena. Santa Ageda ere egiten dugu. Inauteriak ere bai: joaldunak, zaldikoak, ziripot, sorginak... Horrelako jaietan bi herrietakoak elkartzen gara eta karrikak betetzen ditugu gure giroarekin. Herrietan, txandaka, txokolate janarekin amaitzen ditugu ospakizunak. Eta, kasu, olerkigintzan haurrek lehen sariak ere lortu baitituzte euskaraz! Ikastolatik ateratako gazteek, halaber, arraunean estatu mailako lehen saria eskuratu dute, eta argazkirako, saria jasotzeko unean Nafarroa Oinezeko atorrak jantzi zituzten.

Giro aldaketa nabaritu duzu?
Bai. Erabat onartuak gaude. Santa Agedan eskolakoek ere parte hartu izan dute batzuetan. Lodosako ikastolakoak, dena den, euskaldunagoak dira Sartagudakoak baino, Lodosa handiagoa da eta koadrila egiten dute, euskaraz egiten jarraitzen dute. Sartaguda, berriz, txikiagoa da eta bertze haurrekin harreman estuagoa dute. Bietan ongi egiten dute euskaraz, gero Lizarran ez dute arazorik izaten DBH ikasterakoan. Baina Lodosan, adibidez, ikusten ahal duzu karrikan hirukote bat solasean. Bi ikastolakoak eta bat eskolakoa. Bada, batzuetan, hizketan ari direnean, ikastolakoek euskaraz egiten dute haien artean, eta erdaraz bertze lagunari. Harrigarria benetan. Naturaltasun guztia dute euskaraz, ikaragarria.

Nola ikusten duzu etorkizuna?
Tuteran berdin zeuden eta gora egin dute. Guk eraikuntza berria, kalitatea eskaini eta etorriko dira. Gaur, baldintza hauetan eta makina bat kilometro eginez badatoz Sesmatik, Karkartik, San Adrianetik eta Errioxako Tudelilla eta Alcanadretik. Ikastetxe berriak zerbitzu guztiak emanen ditu. Errioxa hemen dago, eta gure eredu pedagogikoa gustatzen zaie. Tudelillako umea 17 kilometrora bizi da. Eta egunero etortzen da. Nafarroako San Adrian ere tokitan dago, 12, 14 kilometro, eta ekartzen dituzte. Lauzpabortz urteetan berrehun ikasle baietz!


Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Eguneraketa berriak daude