BARATZE EKOLOGIKOAK: KENDUTAKOA ITZULI

  • Kontsumitzaileongan jaten dugunarenganako kezka handituz doan heinean, produktu ekologikoak gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari dira. Hala ere, ez da moda kontua, nekazaritza ekologikoa pentsamendu korronte gisa ulertu behar da.

2001eko urtarrilaren 14an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Kontsumitzaileok geroz eta interes handiagoa azaltzen dugu produktu ekologiko edo biologikoengan. Badirudi nolabaiteko mesfidantza dagoela kontsumitu ohi ditugun produktuengan. Gainera, norberaren osasunaz gain ingurumena babestearen aldeko apustua egin nahi dugu.
Askok dio egungo nekazaritza industrializatua dela. horrek arrazoi argia du; abonu kimiko eta produktu fitosanitarioen (pestizida eta herbiziden) erabilera geroz eta handiagoa izatea; horrek guztiak, produktu horien eraketan industria oso bat garatzea ekarri du, eta horrekin batera gure ekosistemen gainbehera.
Gaur egungo nekazal tekniken erabilerak, ondorio ezberdinak ditu. Esate baterako, kostu energetikoa altua da. Bestalde, lurraren emankortasunaren galera nabaria da. Aipatu teknikek monolaborantzan arazoak eragiten dituzte: ustiaketa intentsiboa, landare barietateen galera, merkatal prezioen ezegonkortasuna... Errekurtso naturalek eta ingurumenak kutsadura jasan behar izaten dute eta nekazal produktuen kalitate naturalak beherantz egiten du.
Baina zer da zehazki nekazaritza ekologiko edo biologikoa?
Artifizialki sortutako produktu kimikorik erabiltzen ez duen nekazaritza alternatiboa litzateke, ez abonu kimikorik eta ez pestizida zein herbizidarik, eta ezinbestekoa deneko kasuetan ingurumenean inpaktu gutxiena eragiten duena erabiliko du. Baina hori guztia, pentsamendu korronte baten barnean kokatzen dugu, ingurumenarekin harmonizatu nahi duena, lurraren emankortasuna mantenduz eta inguruko animalia zein landareak errespetatu nahi dituena. Nekazari ekologikoek azpimarratzen digutenez berau konpromiso pertsonal bat da, merkatu etekinak alde batera utzita.
Produktu kimiko eraberrituak degradatzea oso zaila da eta ondorioz kutsadura ezinezkoa. Abonu kimikoak gehigarri organikoen bidez ordezkatzen dituzte, gure baserrietan beti ezagutu ditugun gorotzak, alegia landareen mantenugai diren nitrogeno, fosforo eta potasiodun abonu inorganikoa; nitrogeno, fosforo eta potasiodun abonu organikoak ordezkatzen du. Hala ere, beharrezkoa da abonu horien aplikazioa kontrolatzea, zeren nahiz jatorri naturalekoak izan, gehiegi aplikatzeak, edo denbora ezegokian aplikatzeak landare hazkuntza desorekatu bat ekar baitezake. Nekazaritza ekologikoa erabiltzearen aldeko direnek argi dute naturak berak ematen diguna berriz bueltan itzuli behar zaiola, ziklo moduko bat osotuz.
Gaur egungo nekazaritza arruntean egin ohi den bezala, belar txarrekin akabatzeko plastikoak ezartzen dituzte, akoltxatua deritzana. Gainera horrek beste hainbat abantaila ematen ditu: lurzoruan hezetasuna mantentzen du, beroa erretenitzen du, sustraiak tenperaturaren gorabeheretatik babesten ditu eta azkenik, euriteen ondorio den lurzorua konpaktatzea eta zartatzea eragozten du.
Parasito eta gaixotasunen aurka kontrol biologiko bat aplikatzen da, mikroorganismo asko existitzen baitira horiei aurre egiten laguntzen dutenak, mikrobioen hazkuntza inhibituz. Baina nekazaritza ekologikoa burutzen dutenen arabera, gehiegizko izurrite eta parasitoak desorekaren adierazle dira, gure baratzean zerbait gaizki egin dugunaren adierazle, kasu askotan abonu gehiegi botatzeagatik izaten da.
Kasu horretan ere, kultiboen errotazioa beharrezkoa da, horrela landare mota ezberdinek lurreko elementu elikagarriak proportzio orekatuetan erabiliko dituzte.
Aspaldidaniko ohitura da landare asoziazio bereziak egitea kultiboetan, nekazari ekologikoek ohitura horiek berreskuratu dituzte, hamaika onura lortzen baitira: errendimenduaren igoera, parasitoen ekintza gutxitzen da, baita belar txarrena ere, uztaldi kaskarren arriskua minimoa da... Adibide asko aipa daitezke: azenario eta porrua (horiengan eragina duen euli baten ekintza murrizten da), tomate eta tipula, marrubi eta tipula, espinaka eta porrua ... eta beste hainbat konbinazio.
Ongi dakusagunez, nekazaritza ekologikoa ez da soilik antzinako tekniken aplikazioa, nekazaritza ekologikoa guztiz aurrerakoia dela esan dezakegu: zientzia modernoak biologia mailan, edafologian... eskaintzen dizkigun ezagutzak aprobetxatzen saiatzen da, baratze bera ekosistema moduan ulertzen, baratzegintzaren praktika egoki bat eginez. Adibidez, garrantzitsua litzateke landuko dugun lurzoruaren azterketa bat egitea, egitura, edukia, azidotasun maila... ezen azidoa izatekotan karea bota beharko genuke.

Etiketa ekologikoa. Nekazal produktu ekologikoak bereizteko, Eusko Jaurlaritzak etiketa ekologikoak ezartzea ahalbidetzen du, label ekologiko modukoa baina bestelako labeletatik bereizten dena. Nekazal produktu ekologikoak Europako Batasunak indarrean jarritako legedi batean oinarritzen dira.
Nekazaritza Ekologikoaren Euskadiko federazioak honoko elkarte sektorialak barneratzen ditu: Lurreko eta Ekolur Bizkaian, Biolur Gipuzkoan eta Bionekazaritza Araban.

NEKAZARITZA EKOLOGIKOAREN PRINTZIPIOAK
Nekazaritza ekologikoaren printzipio orokorrak Nazioarteko Nekazaritza Ekologikoaren aldeko Mugimenduak ateratako agirian laburki azaltzen dira:
- Elikadura aldetik, kalitate altuko produktuak sortu eta behar adinako kantitatean.
- Ekosistemarekin lan egin behar da berau kontrolatzen saiatu beharrean.
- Baratzea barruan mikroorganismo, landare eta animalien arteko erlazioak indartu, ekosistema orekatua izan dadin.
- Lurzoruaren emankortasuna mantendu edo epe luzera gehitu.
- Energi iturri berriztagarrien erabilera handitu ahal den neurrian.
- Materia organiko eta elikagaiei dagokienez sistema itxi batean lan egiten saiatu.
- Ganaduak bere berezko portaera gara dezan bizi baldintza egokia ahalbidetu.
- Nekazal tekniken aplikaziotik etor daitezkeen kutsadura era ezberdinak saihesten saiatu.
- Nekazal sistemaren eta horren inguruko dibertsitate genetikoa mantendu, inguruko larre landare eta animaliak kontutan hartuz.
- Nekazaria lan ingurune osasuntsuan aritu dadila, diru sarrera egokiekin. Bere lana ahalik eta atseginena izan dadila ahalbidetu.
- Inpaktu sozial eta ekologikoa gure nekazal sistemetatik harat kontsideratu.

PATXI MONTERO: "MERKATUA GUTXIEN AXOLA ZAIGUNA DA"
Zer da zuretzat nekazaritza ekologikoa?
Nekazaritza egiteko modu bat da, definizio zailekoa. Filosofia bat ere bada, eta horren barruan baserria ekosistema gisa ulertuz oreka bat mantentzen ahalegintzen da, natura errespetatuz, animalia eta landare zikloak babestuz eta lurraren emankortasuna mantenduz.

Zein da nekazaritza ekologikoaren egoera Euskal Herrian?
Nekazaritza ekologikoak hazteko joera erakusten du, Euskal Autonomia Erkidegoan 76 federatu inguru ditugu eta Nafarroan 200 inguru daude. Nekazaritza ekologikoa praktikatzen dugunok ez ditugu gaur egungo teknika berritzaileak onartzen eta ondorioz nolabaiteko ezinikusiak sortu dira gainerako elkarteekin.

Merkatuari begira, nola egiten da nekazal produktu ekologikoen banaketa Euskal Herrian?
Merkatua gutxien axola zaiguna da, hemen Euskal Herrian guk zuzeneko salmenta edo merkatu zirkuitu txikiak jarraitzen ditugu, hala ere Nafarroan joera hau aldakorra da, bestelako banaketa sareak erabiltzen dituzte, maioristen bitartez...

Esan ohi da produktu biologikoak garestiagoak direla, zer deritzozu honi buruz?
Topiko hutsa da, hori merkatu handien kontua da, inportazioko produktuak izateaz gain, "ekologiko" hitza jarriz garestitu egiten dute produktua. Zuzeneko salmenta jarraituz gero produktu merkeagoak eros ahal daitezke, produktua non erosi jakin behar da.

Produktu ekologikoenganako interes handitze honetan eraginik ba al dute azken hilabete hauetan sortutako elikagaien inguruko polemikek?
Dudarik gabe, behi zoro eta dioxinen asuntoek alarma sortu dute kontsumitzailearengan. Izan ere, elikadura motak eragin zuzena du gure osasunarengan, esaera batek dioen moduan "jaten dugunaren araberakoak izango gara"


Azkenak
Israel Gazan “inoiz ikusi ez den sufrimendua” eragiten ari dela salatu dute Mendebaldeko 28 estatuk, baina neurririk iragarri gabe

"Oinarrizko premiak bilatzen dituzten bitartean zibilak, haurrak barne, anker hiltzea" salatu dute. Gazan hamabost pertsona hil dira gosez azken 24 orduetan, eta AFP albiste agentziako kazetariek ohartarazi dute euren lankideak gosez hiltzen ari direla zerrendan,... [+]


Subflubiala Ez plataformak protesta zaratatsua egin du Bizkaiko Foru Aldundiaren aurrean

Subflubialaren behin betiko proiektua onartu zuenez Aldundiak pasa den astean, eta dozenaka pertsona batu dira proiektua gelditzea eskatzeko.


71 urteko espetxe zigorra ezarri diote Hondarribiko surf irakasle bati, 11 adin txikikori sexu abusuak egitea egotzita

2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]


Frankismoko dokumentu klasifikatuak argitaratuko dituen legea onartu du Espainiako Gobernuak

Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.


Espainiako Auzitegi Gorenak Loiolako kuartelari babes berezia ematen zion epaia bertan behera utzi du

2022an EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ebatzi zuen kuartela Hirigintza Ondare Eraikia Babesteko Plan Berezian sartzea, Voxek jarritako helegite bat onartuta. Gorenak baliogabetu egin du epai hori, eta bidea ireki dio Donostiako Udalari eremu horretan 1.500-1.700 etxebizitza... [+]


Galizieraz egiteagatik eraso egin diote espainiar batzuek turismo-gida bati Galizian

Inguratu, iraindu eta besotik heldu eta bultzatu ere egin zutela salatu du Galiziako gida gazteak. Valladolidekoak dira sei pertsona galegofoboak.


Legazpiko Udala eta Sidenor kalte ordainak ordaintzera zigortu dituzte langile bat amiantoaren eraginpean jartzeagatik

Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu. 


Zabaltzen ari den morofobiaren azken adibidea, Gasteizen

Gasteizko hainbat auzotan ezarri dituzten “Moros fuera de España” kartel eta pegatinak ikertzen ari da Ertzaintza. Irun, Hernani, Barakaldo… Ez dira kasu isolatuak, eta “etorkinen kontura jarraitzaileak irabazi nahi dituen ideologia” ikusten du... [+]


Donostiako auzitegi batek ebatzi du zaharren egoitzako langile denek ez dutela euskarazko B2 maila eduki beharrik

Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]


Jesus Maria Gomez Ezkerro preso iruindarra aske geratu da zigor osoa beteta

Jesus Maria Gomez Ezkerro 'Txutxo', 2001eko urtarrilean atxilotu zuten, 2021ean hirugarren gradua ezarri zioten, eta 2023ko otsailean baldintzapeko askatasuna eman zioten. 24 urte geroago aske geratu da. 


2025-07-22 | Estitxu Eizagirre
Frutazaintza ekologikoa ezagutzeko txangoa deitu du Biolurrek

Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]


2025-07-22 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Japoniar nazionalismoa hasi da berragertzen mozorrorik gabe

Japoniako goi-ganberaren erdia berritzeko uztailaren 20an egindako hauteskundeek berretsi eta ondu egin dituzte aurreikuspenak: Alderdi Liberal Demokratikoak eta haren ia betiereko aliatua den Komeito konfesional eskuindarrak galdu egin dute Aholkularien Batzar horretan zuten... [+]


2025-07-22 | Mara Altuna Díaz
Haien hizkuntzak hiltzen uzteko prest ez dauden zortzi gazte grinatsu

Uztailaren 14tik 18ra munduko hizkuntza gutxituen hiriburua izan da Gasteiz. HIGA, hizkuntza gutxituetako gazte hiztunen topaketetan, lau kontinenteko dozenaka gazte elkartu ziren esperientziak eta estrategiak trukatzeko. Hizkuntza “txikiak” babestea dute helburu... [+]


2025-07-22 | Kote Camacho
Aurtengo baraualdirako jada hamalau lagunek eman dute izena

Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.

Aurten,... [+]


2025-07-22 | Bertsozale.eus
Bertsolaritzaren dokumentazio bilketa sendotzeko aurrerapausoetan

 Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]


Eguneraketa berriak daude