Eguneroko barre eta negarretan itotzen gara askotan, oinarrian ditugun gabeziei erreparatu gabe, nahiz eta gero horiek baldintzatu egunerokotasuna. Adibidez, ez al da kezkagarria gure artean askok ia ezer ere ez irakurtzea, ezertaz, ez euskaraz, ez erdaraz? Horrek ez du ondorio onik.
Zenbat irakurtzen da psikologiaz, geure burua hobeto ezagutu eta zoriontsuago izateko? Edo pedagogiaz, seme-alaben heziketan sakontzeko? Edo soziologiaz, gizarteko arazo nagusien irtenbide bila? Edo ekonomiaz, zorioneko globalizazioaren ondorioak ulertzeko? Edo historiaz, geure herriaren iragana kontuan izanda, egungo egoera eta etorkizuna argitzeko? Edo zientziaz, filosofiaz, etikaz...
Liburua ez dela jakintza eta kultura geureganatzeko bide bakarra? Konforme. Irudiaren aroan gaudela eta multimediak askoz eraginkorragoak direla? Xede batzuetarako bai, beste batzuetarako ez: bakoitzari berea. Benetan edo "birtualki" (zorioneko Sarean!) bidaiatuz ere asko ikasten dela? Bai, nahi duzun guztia. Baina horretaz gain, irakurri egin behar da, gai askotaz gainera, eta gero hausnartu, eta beste batzuei entzun eta eztabaidatu!
HAIZEAK lastoa eraman ondoren, kultura eta etika pixka bat dira gizakion -eta herrien- ondare baliotsuena. Horiek egin gaitzakete burujabe, aske eta kritikoago... besteak beste, hain modan dagoen "pentsamendu bakarraren" aurrean.
Baina pentsamendu bakarra ez da soilik kapitalismo eta ultraliberalismoaren balioak, beste aukerarik ez balego bezala, mundu osoan ezarri nahi dituena. Norberaren alderdiari, egunkariari, sindikatuari, elizari... irizpide pertsonalik gabeko fede itsuaz jarraitzea ere pentsamendu bakarra (eta kaskarra) da.
Kultur pobrezia horren ondorio tamalgarriez edonork arduratu beharko luke, eta bereziki, ezkerrak. Alde batera utzita tiro-hots gehiegi dagoela batasun-prozesuek sendo aurrera egiteko, eztabaida-prozesu baten inguruan milaka jende biltzea ez da gutxi; baina ez da nahikoa. Jendea bildu eta isil-isilik, zer esan ez dakiela geratzeak, edo aztergai diren txostenak irakurri ere egin gabe azkenean "amen" esateak zerbaitek huts egiten duela esan nahi du (eta ez daukat orokortzeko oinarririk, baina inguruan sarri ikusten dudan egoera da). Ez da aski subiranotasuna, sozialismoa, lurraldetasuna, borroka eta abar eslogan gisara errepikatzea; horiek gaur eta hemen zer esan nahi duten, sortzen dituzten arazoak, nola gauza daitezkeen (txakur-ametsik gabe)... gehixeago zehaztu eta sakontzeko gaitasuna beharko genuke.
"Euskal Herriari hitza ematea" goiburu ederra da, baina horretarako gizon-emakume bakoitzak hitz egiteko gaitasuna eta atzean pentsamendu mamitsua izatea lortu behar dugu (ez sigla batzuei botoa ematea soilik). Borroka-era asko dago, eta, modan ez badago ere eta errazkeria guztien gainetik, geure jakintza areagotzea da premiazkoenetako bat. Baina ez dakit ez ote diren kirol-orriak gehiegitxo (eta bakarrik!) irakurtzen, edo telebistaren aurrean ordu askotxo ematen... gauza onerako!
EZKERRAK, eta ezker abertzaleak bereziki, zerbait berria sortu eta eskaini nahi badu, jakin-mina, etengabe ikasteko gosea piztu behar du beretarren artean, eta hori asetzeko bideak jarri. Agian, horrela ez da erakunde eroso, otzan eta esanekoa lortuko, baina hori nahi duenak badu, bestela ere, aukera franko.
Noski, prestakuntza teorikoak ezer gutxi balio du gero noizbait ekintza ez bada bihurtzen. Baina hausnarketa sakonik gabeko aktibismo hutsak ere ez garamatza urrutira