BIZITZA ERDIA BIKOTE BILA, BESTE ERDIA GAINETIK KENTZEN

  • Nola esan bikoteari harremana utzi eta, gainera, lagun bezala geratu nahi duzula? Hori da "Ez da hain erraza" antzezlan freskoaren abiapuntua, Tentazioa eta Tricicle-k elkarlanean burutua. Hiru dira protagonistak: Kike senar txolina, Andrea emaztea eta zerbitzari saiatua.

2017ko azaroaren 28an
Ezkon-bizitza amaitzeko arrazoi eta aukera sorta eskaintzen digu "Ez da hain erraza"k. Protagonistaren irudimenean zehar egiten den ibilbidea da, ikusleak bere burua irudikatua ikus dezan. Hain zuzen, milurte berriaren atarian giza jarduera eta ohiturei buruzko ikerketek ez dute oraindik argitu zergatik gizona edo emakumea bikotean bizitzen ahalegintzen den, bere egoera naturala askatasuna denean. Bartzelonan katalanez estreinatu ondoren, Tentazioak hartu du komedia intimo eta intimista hau euskaraz eta gazteleraz taularatzearen ardura. Intimoa, desamodioaz ari delako, hain gai pertsonala eta, halabeharrez, unibertsala. Eta intimista, bitan banatzen den eszenatoki batean iragaten delako; protagonistaren irudimenari esker bere etxe bihurtzen da, edo hiri, edo hondartza... Taula gainean hiru pertsonaia bakarrik, desamodioaz hizketan. Hiru pertsonaia hauetatik, bata Kike dugu, hitz egin beharra edo bere pentsamenduak ozen entzuteko beharra daukana, eman behar duen berria gaizki hartua izango ote den susmoa baitu. Bestea, zerbitzari psikologo horietakoa da, lasaitu daitezen bezeroen esanetara jartzen dakiten horietakoa. Hirugarrena, Andrea dugu, Kikeren emaztearen irudimenezko isla, zeinak senarraren burutik pasatzen diren uzteko eta ondo geratzeko aukera guztiak birtualki antzezten dituen.


GIZONAREN BEGIZ ETA EGIZ.

Obsesioari buruzko estilo ariketa ere bada: protagonistarena lehena, bere ustez berri txarra dena emateko hamaika modu bilatzen du-eta; eta bigarrena egilearena, oinarri errealista batzuetatik irten gabe gai beraren gainean eskaintzen den ugaritasunari zentzu teatrala ematen saiatu dena. Tricicle-ko taldekide Paco Mir da egilea. "Gaia Paul Simonen 'Fifty Ways To Leave Your Lover' (Berrogeita hamar modu zure maitalea uzteko) kaleratu zenean bururatu zitzaidan. Beharbada, garai hartako moda arazoa zen, Luis Eduardo Auteren zenbait kantu gai berari buruz gogoratzen baitut, nahiz eta diskografiak, betidanik, beren insomnioarentzat erremedio bila dabiltzan kantari deskontsolatuez beterik dauden. Nolanahi ere, ideia marjinal hura ohar koadernotxo batean idatzirik geratu zen". Ohar edo gogoeta horiek hiru zati oso garbitan banatu zituen Mir-ek. Lehenengoan, beroan idatzitako esaldi irakurtezin eta erabat ulertezinak zeuden. Bigarrenean, esaldi ulergarriak bazeuden ere, egilea lotsati sentitzen zen. Eta hirugarrena eta azkena, mamiz eskasena, esaldi ulergarriz eta ulerkorrez osatu zuen. "Azken banaketa honetakoa da 'Ez da hain erraza' antzezlana. 80ko hamarkada hasieran idatziriko ideia hau amodio eta desamodioaren erradiografia da, muturreko egoerek duten umorea mantenduz. Azken finean, gizonaren begiz (eta hemen gizateriaren erdiaz, arrez, ari naiz bakarrik) eta egiz betetako komedia da", gehitzen du Mir-ek.
Estreinaldi ofiziala uztailean Donostiako Antzerki Ferian egingo bada ere, jendearen harrera ikusteko asmoz obra taularatzen hasiak dira. Hurrengo emanaldiak Euskal Herrian honako hauek izango dira: Zornotzan ekainaren 1ean euskaraz eta 2an gazteleraz; Elorrion ekainaren 3an eta Durangon 4an euskaraz.


LARANJA ERDIA ZUKUTZEN.

Badira ikusi bezain aise ahaztu egiten diren antzezlanak. "Ez da hain erraza" baina, momentuan gozatu ez ezik, gogoeta ere piztea lortzen duen horietakoa dugu. Komertziala (zentzu onean) izango da euskaraz ere. Amodioa zabu batean kulunkan egotea bezalakoa dela dio Kike protagonistak, hasierako zirrara gehiegi luzatuz gero, zorabioa eta goragalea sortzen duela; hiru hilabeteko liluraldia baino ez dela, eta munduan laranja erdi asko dagoela. Hala, gizon eta emakumeen arteko harremanak gorabehera, obra bi oinarrien gainean dago eraikia: eszenaratzearen freskotasuna batetik eta Paco Mir-en testu bihurria bestetik, ateraldi, keinu, ironia eta amarruz betea. Erritmo bizia ematen laguntzen dion asmazioa ere badu, lerro hauetan argituko ez duguna, obra ikusteko asmoa duenak ezustea har dezan. Erreferentzia barregarriak ez dira falta eta zirto ugari aurkituko duzu bertan. Publikoa konplize du une oro, bai plazaratzen diren egoerekin bere burua irudikatzen duelako, bai eszenaratzeko moduarengatik, ikuslea Kikeren saiakerekin jakinaren gainean baitago.
Horren harian, hamaika trikimailu probatuko ditu bere emazteaz libratzeko. Betikoak: adarrak jarri, gay dela esan, satorlanean bidea prestatu. Eta makurragoak: emazteari maitale bat aurkitu, burutik dagoen itxura eman edota larrua jotzen ari direla "badoala" zenbait aldiz esan. Emazteak ordea, ez du esaldiaren zentzu bikoitza igarriko.
Fin dabiltza halaber, hiru aktoreak, Carlos Zabala eta Fernando Bernuesek zuzenduak. Joseba Apaolaza eta Mireia Gabilondo sinesgarri daude senar-emazteen azalean, komediarako duten dohaina erakutsiz. Mireia sartu-irtenean dabil, senarrak esandakoa irudikatuz. Agian, lehen zatian biek bizkorrago dihardute azken txanpan baino, non testuaren atzetik doazela dirudien (Joseba bereziki). Hori ordea aise konponduko dute entsegu eta emanaldiak segidan kateatuz. Eneko Olasagastik aldiz, bere itzuleran ongi betetzen du zerbitzariaren rola, entzule eta aholkulari lanetan. Enekok berak euskaratu du korapilo franko zuen testua, euskara hurbila erdietsiz. Aipatzekoa da, bestalde, Jose Ibarrolaren eszenografia, kolore neutroak erabiliz, jendearen irudimena ez lausotzearren. Halaxe, Tolosako Leidorren bildutako publikoak amaieran eskaini zien txalo zaparrada luzeak (agurtzera hiru aldiz atera zitezen behartuz) lan honek izango duen ibilbide distiratsuaren tamaina ematen digu

ENEKO OLASAGASTI:"UMILTASUN LEZIOA IZAN DA BERRIRO OHOLTZARA IGOTZEA"
Eneko Olasagasti (Donostia, 1960) EHUko Informazio Zientzietan lizentziatua eta Antzerti eskolako diplomatua dugu. Luzea da Enekok gidoilari eta zuzendari gisa Carlos Zabalarekin batera egindako lanen zerrenda. Batzuk aipatzearren horra hor "Bi eta bat" eta "Jaun eta jabe" telesailak, "Ez gaude konforme" eta "Linea lizuna" fikziozko atal laburrak, "Maité" eta "Sí quiero" filmak. Jendeak hala ere, ez daki bere ibilbide profesionala aktore gisa hasi zuela. Herri Irratian esatari modura zebilela, poliki-poliki antzezteko grina piztu zitzaion. Hala, telebistan "Dondon kikilikon" haur saioan jardun zuen; "Bai horixe" euskara ikasteko saioa izan zen hurrena. Antzerkian aldiz, "Sei pertsonaia autore baten bila" (1983), "Gure Herria" (1984), "Nekrassov" (1985), "Agur Eire Agur" (1988) eta "Flaminio" (1989). Zineman, "Ander eta Yul" filman rol txiki bat izan zuen. "Ez da hain erraza" obra izan da beraz, bere behin-behineko itzulera aktoregintzara.

Aspaldiko partez oholtza gainera igo gabe egon zarenez, kostako zitzaizun herdoila kentzea.
Bada, ez pentsa, ez zait batere kostatu aktore lanari ostera heltzea, eroso nabil. Bi hilabetez entsegatu dugu eta, egia esan, beste gauza bat gertatu zait: hasieran behintzat, zuzendaria izatearen ajeak alde batera uztea izan da gogorrena, ezin bainintzen isilik egon, are gutxiago bi zuzendariak, Carlos Zabala eta Fernando Bernues, lagunak izanda. Ideiak-eta ematen nizkien. Pixkanaka ordea, isiltzen eta aktoreen aldera erabat lerrotzen ikasi dut. Umiltasun lezioa izan da zentzu guztietan; esaterako, aktoreek duten sormena ezin dela beti bideratu, eta men egin behar dela nahiz eta ados ez egon.

Gertatu al zaizu inoiz harreman bat utzi nahi izan eta ez jakitea nola?
Antzezlanak oinarri errealista duten egoerak ironizatu egiten ditu, harreman bat uzteko aitzakiak bata bestearen atzetik jarriz. Hain zuzen, jendeak horretaz gogoeta egin dezala nahi du. Baina zailena ez da besteari zer eta nola esatea izaten, hainbeste gauza amankomunean duzun pertsona horrekin harremana etetea baizik. Lotura afektiboa, laguntasuna, oroitzapenak, ekonomia eta sexua hor daudelako. Eta hori bai, gertatu izan zait.

Zerorrek euskaratu duzu testua; zein zailtasun izan dituzu?
Gazteleratik itzultzean dagoen zailtasun nagusia euskaraz ere arintasun hori mantentzea izaten da. Saiatu naiz belarritik erraz sartuko den euskara erabiltzen, batua bai, baina aktoreen euskalkien doinuak mantenduz. Euskaraz ematen den antzerkia egiten dugunok zeregin bikoitza dugu, itxurari mamiari bezainbesteko garrantzia eman behar diogu-eta; ulerterraza izan behar, jendearengana iritsiko bada. Batua erabiltzeak ordea, ez du esan nahi freskura galdu behar denik.

Katalanezko bertsioa itzuli ez ezik, aldaketak ere egin dituzue.
Bai, nahiz eta Miren testuaren muina mantendu dugun, aldaketa batzuk sartu ditugu, eszenaratzean gehienbat. Badira jatorrizko obran ageri diren gauzak guk kendu ditugunak, eta alderantziz, guk geuk sortutakoak. Alde horretatik ez dugu inolako arazorik izan Tricicle-koekin. Ea uztailean, ofizialki estreinatzean, programatzaileek antzezlana aukeratzen duten; bultzada galanta izango litzateke Tentazioarentzat


ASTEKARIA
1996ko abenduaren 29a
Azoka
Azkenak
2025-05-05 | ARGIA
14.000 “maite zaituztegu” Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoentzat

“Maite zaitut” herri omenaldia egin diote maiatzaren 3an Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoei Barakaldon, BEC erakustazokan. Euskal gizarteari egindako ekarpena eskertu nahi izan diote milaka pertsonak Maite Zaitut Kultur Elkarteak antolatutako jaialdian.


Israelek Gaza erabat okupatzeko plana onartu du, palestinarrak zerrendatik kanporatzeko eta gatibu israeldarrak askatzeko

Trumpek Gazarako behin baino gehiagotan proposatutako garbiketa etnikoarekin jarraituko du Tel Avivek. Netanyahuk sare sozialetan jakinarazi duenez, Israelek milaka erreserbista deitu ditu Gazaren aurkako setioa gogortzeko eta "erabateko garaipena" lortzeko.


2025-05-05 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Kartzelara, herritarrak informatzeagatik?

2025ean Guatemalan gutxienez kazetari bat hil dute eta beste bat desagerrarazi. Arriskutsua da kazetaritza lana egitea herrialde horretan, eta hala jaso du Mugarik Gabeko Kazetariak erakundeak ere, maiatzaren 2an argitaratutako 2025eko Prentsa Askatasunaren Munduko Sailkapenean... [+]


Plangintza demokratikorik gabe itzalaldien menpe jarraituko dugu

Gero eta nabarmenagoa da Espainiako Estatuak ez duela planifikazio demokratikorik energiaren arloan. Duela gutxi jasan dugun itzalaldia adibide garbia da, baina ez da bakarra. Energia berriztagarrien kontrolik gabeko eta lurralde askotan gehiegizko hedapena da beste adibide... [+]


Itzalaldia

Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.


Bridgestoneko langileek elkarretaratzea egin dute Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean

Bridgestone Japoniako pneumatikoen multinazionalak kaleratu nahi dituen langileek elkarretaratzea egin dute astelehen eguerdian Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean. Horrez gain, langile batzordeko hainbat kide Yolanda Díaz Espainiako Gobernuko Lan ministroarekin ere... [+]


Palestinaren aldeko Askatasunaren Ontzidia Maltako Gobernuarekin negoziatzen dabil, itsasontzia hango portu batera eramateko

Nazioarteko ekimenak igandean argitaratutako prentsa ohar batean jakitera eman duenez, Maltako Gobernuak bonbardatutako itsasontzia konpontzeko asmoa erakutsi du. Askatasunaren Ontzidiak eskatu die Maltako agintariei itsasontzia herrialdeko uretan sar dadila. Israelen erasoak... [+]


Nazien kontzentrazio esparruetara deportatutako 253 euskaldun omendu ditu Eusko Jaurlaritzak

Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]


2025-05-05 | ARGIA
Hamar egunez pantailetan euskaraz aritzeko erronka maiatzaren 6an hasiko da

Maiatzaren 6tik 15era egingo da Pantailak Euskarazek antolatutako aktibazio sozialerako ariketa. Helburua, hamar egunez soilik euskarazko ikus-entzunezkoak kontsumitzea da. Ariketan izena eman daiteke maiatzaren 6ra arte.


Pentsiodunen mugimenduaren lege-proposamenak ia 140.000 sinadura lortu ditu

Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak lau hilabetetako kanpainan lortu du 140.000 herritarren babesa. Herri Ekimen Legegilea maiatzaren 15ean aurkeztuko du Eusko Legebiltzarrean. Pentsio duinak eta gutxieneko soldata besteko pentsioak eskatu ditu mugimenduak.


2025-05-05 | Behe Banda
barra warroak
Eta egun bat gutxiago

Bizilagunen obren zarata gogaikarriak esnatu nau gaur ere. Burkoan burua bildu, eta saiatu naiz beste hogei minutuz lo egiten, baina ez zegoen zulagailu hura isilduko zuenik. Jaiki eta apirila hasieran egin nuen eginbeharren taulari begiratu diot; hala zioten errotuladore... [+]


Eskuin muturrak erraz irabazi du Errumaniako presidentetzarako bozen lehen itzulia

Gutxienez botoen %40 lortuta, George Simion AUR alderdiko buruak bikoiztu egin du bigarren indarraren babes kopurua. Europako Batasuna "diktadura bat" dela aipatu du Simionek behin baino gehiagotan, eta Errumaniak Ukrainari emandako laguntza etetearen alde agertu da... [+]


Zaintzen dugulako maite dugu, ala maite dugulako zaintzen dugu?

"Maitasuna" hitza darama izenburuan Galdera Basatiak podcastaren laugarren atalak, baina eraman zezakeen "harremanak", "bakardadea", "dependentzia"... Hari mutur ugaritan barreiatu dute Izaro Toledok eta Iñigo Martinezek.


Eguneraketa berriak daude