Balmaseda, Enkarterriko hiriburua, Bizkaiko hiribildu zaharrena da. Izan ere, 1199ko urtarrilaren hogeita lauan Bortedoko jaun, Lope Sanchez de Menak, Logroñoko forua eta hainbat eskubide eman zizkion. Balmaseda Erdi Aroko hiri eredua da, hiria inguratzen zuen harresia eta hiriaren goialdean zegoen gazteluaren aztarnak ia desagertuak badaude ere. Dena dela, ugariak dira oraindik ere "Altzariaren Hiria" bezala ezaguna den hiribilduan ikus ditzakegun jauregi, armarri, zubi eta elizak.
ZUBI ZAHARRA.
Muza ere deitzen zaio. XIII. mendeko lehen herenean eraikia, hirirako sarrera zen. Zalantzarik gabe, herriko monumentu ezagunena da Gaztelako bidearen barne zegoen zubi hau. Hiru puntu erdiko arku ditu, erdikoa handiagoa delarik eta erdialdean beranduago egindako dorretxoa dauka. Dorretxoa hiribildua inguratzen zuen harresiko atea zen.
UDALETXEA.
"Mezkita" izenaz ezaguna da 1743ko eraikin hau, arkupeek duten itxura arabiarra dela-eta. Joan den mendean pisu bat gehitu eta aurrealdea apaindu zioten. Arkupea mende honetakoa da eta aipatu arkuek garai bateko jauregi barrokotik aldentzen dute.
SAN SEBERINO ELIZA.
XV. mende hasierako eraikuntza gotikoa da. Hormetan bost hilobi ditu, zaldun batena eta zibilez jantzitako emakume batena, besteak beste. Berrikuntzak izan ditu historian eta horren isla dira hiru kaperak. Kristo kapera eta Urrutiarena dira aipagarrienak. Aurrealdea eta dorrea XVIII. mendean aldatu zituzten eta barroko estiloa dute.
SANTA KLARA MONUMENTU MULTZOA.
Juan de la Piedra Berastegi indianoaren fundazioa da 1675eko monastegi hau. Bertan klausurako moja klaratarrak bizi izan ziren 1985a arte. Komentua, eliza eta agintaritza etxeek osatutako monastegia duela gutxi berritua izan da. Komentua hotel bihurtu dute eta eliza, aldiz, erakusketa areto. Barroko estilokoa, nabe bakarreko eliza da eta azpimarratzekoak dira erretaula barrokoa eta rokoko estiloko organoa, Bizkaiko zaharrenetarikoa.
BUNIEL JAUREGIA.
XVIII. mendeko jauregi hau antzinako Muga Etxe Erreala izan zen. Hiru pisuko eraikinak patio irekia du barruan eta aurrealde neoklasikoan burdinazko balkoiak eta armarriak nabarmentzen dira.
URRUTIA JAUREGIA.
Urrutia familiak jauregi klasizista hau eraiki zuen XVII. mendean. Portada eta armarri angeluarrak ditu ezaugarritzat egun etxebizitza dagoen eraikinak
