Euskal erotismoa


1999ko urtarrilaren 24an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Zerbaitetan aldatu bada azkenaldian gure gizartea, sexu kontuetan izan da. Hain gazteak ez garenok makina bat `pentsamenduzko pekatu' aitortu behar izan diogu apaizari. Emakumeak eskotea eta belauna erakustea pornografia gogorra zen. Homosexualitatea, masturbazioa eta ahozko sexua, perbertsio izugarriak. Zentsoreak trebeak ziren lizunkeria nonahi ikusten, eta bi aldiz pentsatu gabe debekatzen edo inausten zuten edozein idazki.

HISTORIA APUR BAT
. Hala ere, garai guztietan izan da jendea, debeku eta zigorrei ihes eginez, sexua modu libreagoan bizi izan duena. Literatura erotikoa ere, garai guztietan aurki daiteke, munduko parte batean ez bada bestean, agerian ez bada ezkutuan. Famatuak dira duela ia bi mila urteko Kamasutra indiarra, XVI. mendeko Pietro Aretino italiarraren sonetoak, edo Sadeko Markesaren obra. Orainago etorrita, aipatzekoa da joan den mendean Britainia Handian literatura erotiko gordinenak izan zuen loraldia, moral victoriarra inoiz baino estuagoa zen sasoian. Edo Frantzian, mende honen lehen partean, Apollinaire, Bataille eta beste hainbat idazle `seriok' idatzitako nobela pornografikoak.
Baina genero hau oso zirkulo txiki eta itxien kontua izan da duela gutxi arte. 1965a jotzen da aro berriaren abiapuntutzat. Suedian, Milton jaunak

Private
sortu zuen eta aldizkari eta filme erotikoak ekoizten hasi zen. Urte gutxitan sozializatu zen pornografia Europan eta Ipar Ameriketan.
Gaurko egoera denok ezagutzen dugu: gutxienez dozena bat sex-shop dago Euskal Herrian. Kiosko eta gasolindegietan edozenbat aldizkari, bideo eta CD-Rom eros daiteke. Internet ere josita dago. Liburudendetan bost edo sei bilduma erotiko desberdin aurki daiteke gazteleraz, eta ez gutxiago frantsesez. Tusquets-en La Sonrisa Vertical bildumak 105 titulu atera ditu dagoeneko... Arloaren etorkizun ona azpimarratuko luke negoziante batek.
Hau guztia erdaraz, jakina. Eta euskaraz zer? Euskaraz ezer gutxi; orain eta lehen. Ez da harritzekoa ere, herri `minorizatu' batek literatura erotiko minimoa izatea. Etxepare, apaiza izan arren, bikain hasi zen. Axular, Agirre Asteasukoa, Frai Bartolome... beren pasarte antierotikoetan bada perla bitxirik. Gerratetik hona libreago idatzi da, eta ez da zati erotikorik falta, baina generoko obrak esku bateko atzamarrez konta daitezke. Euskaraz sortuak, bi liburu bakarrik datozkit gogora: Joanes Barolo ezizenekoaren

Falo zantarra
(Elkar, 1988) eta Aitor Aranaren

Ipuin Lizunak
(Kriselu, 1994). Honetaz gain, Ramon Etxezarretaren

Hiztegi Erotikoa
, Sade, Apollinaire eta Bataille-ren itzulpenen bat edo beste, eta kito.
Ezin aipatu gabe utzi urtetan agertu diren bi aldizkari erotiko. Bata homoa: EHGAMen

Xut
literatur aldizkaria; eta bestea heteroa: Gasteizen Vicent Gil de Paules-ek ateratzen duen

Zuku Festa
. Ostiela-k ere izan ohi du bere ataltxoa. Azpimarratzekoa, baita, bi ipuin lehiaketa sortu direla azkenaldian. Bata Basauriko Euskarabila Elkarteak antolatzen duena, eta Iruñeko Sex Haizegoa sex-shoparena, bestea.

ZENBAIT GOGOETA LITERATURA EROTIKOAZ
. Garbi esan dezagun: literatura erotikoaren eginkizun nagusia irakurlea berotzea da, haren zentzumenak asaldatzea, gero, besterekin edo bere buruarekin egingo dituen sexu saioak gozatsuagoak izan daitezen. Baina, sexologo aurrezaleek diotenez, hau bezain inportantea da eginkizun pedagogikoa. Aniztasun sexualaren kontzientzia hedatzea, esate baterako. Homosexualitatea, lesbianismoa, aho estimulazioa, jostailu erotikoak, masturbazioa, sodomia, talde-sexua eta beste hainbat joera eta praktika ulertzen eta errespetatzen laguntzea. Gero norberak ikusiko du horietatik zeintzuk hartu eta zeintzuk ez. Arbolako gerezi guztiak ez dira izaten norberarentzat.
Indarrean dagoen zenbait uste kaltegarri astintzeko ere balio behar luke, hala nola: kopuruari eta tamainuari ematen zaion garrantzia, gizon seduzitzaile-desiatzaile eta emakume seduzitu-desiatu paperak, menpetasuna eta bortxarekin egin ohi den lotura, eta abar. Anatomiarekin eta plazerraren mekanismoekin ere ezin da gezurretan ibili, frustrazioak sortuko ez badira. Ezin da jendea berehala orgasmo bizian ipini sarketa hutsaz. Eta noiz edo noiz antisorgailuen edo gaitzen berri ematea ere ez dago sobera.
Baina argi. Sexologia da gauza bat eta literatura erotikoa beste bat. Pertsona bakoitzak bere fantasiak ditu, eta fantasia horiek aberastea eta berriei bide ematea da, nagusiki, literatura mota honen zeregina. Eta fantasia horien kontzientzia txarrik es sentitzea, jakina. Gizakiok zerbaitetan bagara elkarren desberdin, honetan gara. Batak duena higuin, besteak izan dezake atsegin. Horregatik, oso irizpide zabalez begiratu beharra dago literatura mota honi, `sexualki korrektoak' izateko inolako obsesiorik gabe

Txalaparta, «Letras & Ideas» 1. zenbakia

Azkenak
Gazara martxak bere helburua mantentzen du Egiptoko Gobernuaren errepresioaren gainetik

Egiptoko Poliziak militante ugari atxilotu ditu ostiralean, eta hainbat zauritu eragin, protesta oztopatzeko saiakeratan. Nazioarteko martxaren antolatzaileek adierazi dute aurrera jarraituko dutela, eta datozen orduetan erabakiko dituzte hurrengo pauso zehatzak.


Euskadi nazioa da

2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.

Euskalduna naizen aldetik,... [+]


Sader-Profersaren Zorrotzako lantegien jarduera etetea eskatu dute auzokideek osasuna kaltetzen duelako

Auzo elkarteak, herri mugimenduak eta ekologistak batu ziren asteazkeneko kontzentrazioan. Lantegien jardueraren amaiera itxaroten ari dira duela hamar urte.
 


Landaguneen despopulazioa
Perotx oinetxea birgaitu, Nafarroako Urraul Goiti biziberritzeko

Nafarroako landa gune asko daude despopulazio arrisku larrian eta horietako bat da Urraul Goiti Pirinioaurreko bailara. Hango Adoain herrian biztanle bakarra bizi da iraunkorki eta 93 urte ditu. Han da ere Perotx oinetxe zaharra eta berau birgaitzeko herri ekimena abiarazi dute.


Tunisiatik Gazara abiaturiko ‘Al Soumoud’ auto-karabana geldiarazi dute Libiako Sirte hirian

Asteartean pasa zuten Tunisia eta Libiaren arteko muga, ondotik Egiptora sartu eta bertatik Gazara heltzeko asmoz. Berez, Libiako autoritateen babesa jasota du ekimenak, eta jarrera horri segika bidea berriz irekitzea galdetu diete poliziei antolatzaileek.


Israelen erasoaren aurrean, Iranek mendekua iragarri du eta 100 bat dronerekin erantzun du

Israelek Iranen aurka orain arte egindako aire eraso gogorrena egin du ostiral goizaldean, Leon operazioa-rekin. Erasoan, Israelgo Armadako 200 bat gerra hegazkinek hartu dute parte eta kalte handiak eragin dituzte Iraneko nuklear programa garatzeko eta misil balistikoak... [+]


Bilboko San Frantziskon ertzainek egindako eraso bat ikertzen ari da Segurtasun Saila

Erasoa Bilboko kale horretako ile apaindegi batean egin zuten maiatzean. Erasoa grabatua izan zen eta auzokideek salatu zuten.


Agus Gorbea, Gazako martxatik deportatua
“Martxak ezin badu aurrera egin, beste alternatiba batzuk jarriko dituzte martxan; zerbait egingo dute ziur”

Gazarako Martxara bidean, Kairoko aireportuan atxilotu zituzten euskal herritarren artean dago Agus Gorbea, eta momentuz deportatu duten bakarra izan da. Euskal Herrira bidean dagoela erantzun ditu ARGIAren galderak.


2025-06-13 | Irutxuloko Hitza
Palestinaren aldeko bi eguneko baraualdia egingo du Argituz elkarteak Donostian

Palestinako herria pairatzen ari den genozidioa salatzeko bi eguneko baraualdia egingo du Argituz elkarteak Donostian asteburu honetan, larunbatean eta igandean. Garibai kaleko 19. zenbakian egingo dute elkartasun ekintza.


Israel gosea arma gisa erabiltzen ari dela salatu du Nazio Batuen Batzar Orokorrak

Espainiako Estatuak eta Palestinak bultzatuta, 146 herrialdek alde bozkatu dute, 12k kontra eta 19 abstenitu dira. Ebazpenak Gazako sarraskia eta Israelen hedapena Zisjordanian salatu ditu eta nazioarteko ebazpen judizialak betetzea eskatu.


Zer egin Lemoizko zentral nuklearragaz?

1984an, Lemoizko zentral nuklearrak bere ateak betirako itxi zituen, konpondu gabeko urteetako gatazka eta zauriak atzean utzita; zentralaren azpiegitura ia berdin mantendu da, eta gertatutakoa, isilpean iraun du. Orain, tokikoek hainbat proiektu proposatu dituzte Basorda kalako... [+]


Eguneraketa berriak daude