Euskal kultura zibernetikoa


1996ko irailaren 15ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal kultura internet-en Caroline Phillips abeslariaren eskutik
Euskal kultura zibernetikoa
Interneterako euskal kulturaren orriak prestatzen ari da Caroline Phillips kantaria
INFORMAZIO mota oro lor daiteke internet orrietan barrena. Zerbitzuak eskuratu, edozein produktu erosi ala saldu, informazioa jaso... aukerak anitzak dira. Euskal kulturaren inguruan orri ugari izan arren, musika eta literatura modu zabalean jorratzen duten atalik ez dago sarean.
Caroline Phillips abeslaria, Estatu Batuetako San Francisco hirian jaioa da. Parisen musika ikasketak egiten ziharduela Mixel Ducau kantaria ezagutu eta elkarrekin bizi dira orain. Bere eskutik izan zuen euskal musika eta kulturaren berri eta hau zabaltzeko lanetan buru-belarri dabil azken boladan.
Euskal Herritik kanpo euskal musika eta kultura ezezagunak direla ongi daki berak. «San Franciscon jaioa naizenez, bertako euskaldunen bidez eduki nuen Euskal Herriaren berri. Hala ere, hauek ez dute ongi ezagutzen hemengo kultura eta informazio gaurkotua behar dute», Phillipsen esanetan. Xede hauek guztiak lortzeko, punta-puntako teknologia erabiliko du: internet sarea.
Urte berriarekin batera
EGITASMOA abian da eta dagoeneko zenbait orri aurki daitezke ordenadorean sartuz gero. «Azaroaren hasierarako espero genuen musika eta ahozko literaturaren orria bukatzea, baina dirulaguntzak berandu iritsi direnez, urtarrilako lehenengoetarako izango da».
Euskarazko produkzio orok izango du bere lekua orriotan. Hasi musika herrikoietik eta rock garaikidera bitarteko estilo eta talde guztien berri izango da. Abesbatzek eta musika klasikoak ere euren tartea edukiko dute. Hauen ibilbidearen berri eskaintzeaz gain, beren lanen azalpen txikiak agertuko dira, argazki, aurkezpen labur, harremanetarako helbideekin eta euren kantuetako zenbait zatirekin batera.
Hau guztia gutxi balitz, lan hauek erosi nahi dituenak eskuragai izango ditu. Horixe baita proiektuaren bigarren ardatza, komertziala.
Caroline Phillips egitasmo honen egilearen kezkarik handiena, hala ere, jende guztiarengana nola iritsi da. «Euskal diaspora gainditu nahi dut; hauetaz gain, Euskal Herriaren berririk ez duenak, gure kultura ezagutzeko urratsak eman ditzala». Baina honetarako interneteko orrietan publizitatea sartu beharko litzatekela gaineratu du: «Publizitatea oso garestia da. Hilabetekoa 20.000 libera (500.000 pezeta inguru) kostatzen da. Hori finantzatuko duen norbaiten bila nabil», azaldu du Baionan bizi den kantariak.
Urte berrirako, musikarekin batera ahozko literaturaren berrikuntza nagusiak jasoko dituzte interneteko hartzaileek. «Bertsolaritzak eta kontagintzak osatzen dute atal hau. Bertsolari zein kontalarien aurkezpena irudi eta zati grabatuekin dator, bertsolaritzaren teknikak, bertsolari garrantzitsuenak eta zenbait bertso bildu ditut. Kontagintzan bestalde, ipuin kontalariak agertuko dira, Euskal Herriko ipuin tradizionalak, txisteak, han eta hemengo istorioak, eta kantariekin bezala, hauekin harremanetan jarri nahi duenarentzako helbide agenda», azaldu du Phillipsek.
Datorren urterako, berriz, literaturako idazle klasikoen zein garaikideen informazioa eta idazlanak jaso ahal izango dira eta baita artista garaikideena ere: dela pintura, dela eskultura, edo edozelako beste arte.
Laguntzak non-nahi
DANIEL Landartek bertsolaritzaz egindako liburu bat hartu du oinarri informazio hau osatzerakoan. «Zaila da bertsolaritza zer den eta nola egituratzen den azaltzea, baina liburu honek azalpen argiak eta ulerterrazak eskaintzen dituenez kontuan hartu dut». Ez da hau hala ere, aintzat hartu duen iturri bakarra. Iparraldeko zein Hegoaldeko Bertsozale Elkarteekin jarri da harremanetan eta elkarlanean arituko dira.
Beste bide askotatik ere atxikimena erakutsi diote hainbat taldek Euskal Artistak izeneko elkarte berriari: «Abesbatzen Elkarteak, Juan Mari Beltranek, Elkar argitaletxeak, IZ disketxeak, Euskal Kultur Elkarteak, Euskal Kantarien Elkarteak, Iñaki Salvadorrek... lagunduko didate. Edozein artistarentzat dago zabalik, bere aportazioa egin nahi badu».
Horrelako egitasmoetan dirulaguntzak nahitaezkoak izaten dira eta alde horretatik ere ez dabiltza gaizki. «Ideia otu zitzaidanean, urtarrilean EEBBetara egin nuen bidaiatik bueltan, Eusko Jaurlaritzako kultura sailburuordea den Amaia Rodriguezekin hizketan egon nintzen, Baionako Komertzio Ganbararekin eta Elkar argitaletxearekin. Guztiek ahal bezala lagunduko zutela esan zidaten eta ekin niezaiola proiektua garatzeari».
Eusko Jaurlaritzaren eta Akitaniako Kultura Sailaren dirulaguntza du eta Akitania-Euskadi hitzarmenean sarturik dago proiektua. «Elkarrek eta Euskal Artistak erakundeek elkarrekin egin beharreko lana denez hemen sartzerik izan dugu, Iparraldeko eta Hegoaldeko talde banak parte hartu behar baitu derrigor», argitu du Phillipsek.
Internet guztien ahotan dabilen kontua izan arren, oraindik ez dago etxe guztietara hedatua. «Frantzian 500.000 pertsonengana iristen da eta Estatu Batuetan %15a dago konektaturik. Ez da hain esparru txikia, kontuan harturik hauetako gehienek egunero egiten dutela sartzea». Ipar zein Hego Amerikako zenbait euskal etxetan bada interneta eta gune interesgarria da hau Caroline Phillipsen esanetan.
Gutxituen artean aitzindari
KULTURA gehienek dituzte euren orriak interneten. Euskal Herria bezalako herri txikiek, ordea, ez dute horrelakorik, ez behintzat Phillipsen esanetan hain neurri zabalean. «Apika, Quebecekoa izan daiteke aipagarria, baina ez prestatzen ari naizena bezalakoa, hangoak antza gehiago baitu orain arte hemen egin denarekin».
Ez du uste kasualitate hutsa denik «euskal kultura arlo honetan aitzindari izatea, egoera oso berezia baita hemengoa, asko kantatzen da hemen. Ni kantaria naiz eta inoiz ez dut hain giro onean kantatu. Jendeari bere hizkuntza entzutea atsegin zaio. Baina bereziaz gain, hemengo kalitatea oso ona da. Parisen ez da Euskal Herriak duen musika mailarik», erantsi du Baionan bizi den kantariak.
Horrelako egitasmoek denbora eta lan handia eskatzen dutenez, musika bigarren maila batean utzi du denboraldi baterako Caroline Phillipsek. «Gauza batean hasten naizenean buru-belarri izaten da eta orain ezin dut musikarik konposatu. Lau abesti berri prestatu ditugu Mixelek eta biok, baina orain bestelako proiektuetan gaude. Familia, lana, musika... denetara ezin iritsi».
Zuzeneko emanaldietan eta diskoan entzuteaz gain, Caroline Phillips eta Mixel Ducauren kantuak entzuteko aukera berria dago: http:// ourworld. compuserve. kodearen bidez Interneten murgilduz.
JON ABRIL
42-44

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaBesteak
GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazPHILLIPS1
EgileezABRIL1Kultura

Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude