"'Txakurrak jo ta bertan hil' abesteak ez du arrakasta ziurtatzen".

1995eko apirilaren 02an

Fermin Muguruza (Negu Gorriak) abeslariari elkarrizketa
"'Txakurrak jo ta bertan hil' abesteak ez du arrakasta ziurtatzen".
Fermin Muguruza
Hamaika urte, hamaika, musika munduan murgilduta. Kortaturekin aurrena, Negu Gorriak-ekin ondotik. Euskal Herriko rock musikaren aurpegi ezagunenetarikoa dugu irundarra. IZk Amasan duen grabaketa estudioan harrapatu dugu Fermin Muguruza euren lan berria izango den «Ideia zabaldu»ri azken ukituak ematen, «ilusioz beteta».
Estudioko laugarren diskoa kaleratzear duzue. Zer topatuko dugu «Ideia zabaldu» honetan?
«Gure jarrera»tik «Borreroak baditu milaka aurpegi»ra pare bat urte pasatu ziren, eta batetik bestera jauzi handia egin genuen. «Hipokrisiari stop!» bira egin genuen. Bi urte hauetan biran ikusitako zenbait gauza eta entzundako musika direla medio, disko hau landu dugu. Disko bakoitzarekin gertatu zaigun bezala, ilusioz beteta gaude, eta amaituta ikusteko irrikaz.
Gainontzeko diskoak ikusita, eboluzio koherentea egin dugu: estudioko lanean sampler piloa sartu dugu, kolaborazioak ere asko izan dira, batipat ahotsari dagokionez... Zenbaitek ezustekoren bat hartuko du, baina oso Negu Gorriak da.
Hitzetan zer nolako gaiak jorratu dituzue?
Iñigok eginiko bat izan ezik, hitz guztiak neureak dira eta bi urteotan gehien hunkitu nauten gaiak landu ditut: estatu terrorismoa eta Espainiako Gobernuaren ustelkeria, kanpoko zenbait komunitaterekiko erlazioak, gure belaunaldiko musikariak eta lagunak oso gogor jo dituen HIESa, zapatistak, bizitza eta heriotza, matxismoaren eta sexismoaren gaia... Azken honetaz Estitxu Arozenak egin du, «Potroengatik» izenez. Gure bizitza eta besteekiko elkartasuna landu ditugu.
Euskal rock taldeetan bilakaera handia gertatu da urteotan. Zein eragin izan du kanpotik etorritako mestizaje izeneko mugimendu horrek?
Oso denbora urrian asimilatu ditugu mundu osoan zabaldu diren zenbait erritmo. Mestizajearen kontzeptua entzuteaz nazkatuta nago, zama da. Guri dagokigunez, Negu Gorriak esatea nahikoa da, ez du etiketarik behar, egiten dugunak nortasun zigilu propioa du.
Non geratu da «rock radical vasco» zeritzona?
Garai hartako taldeek asko borrokatu zuten eta ondorioz, gaur egungo musikak daukan osasuna du. Orduan eginiko lanari esker sortutako azpiegitura guztia baliatzen ari gara orain. «Rock radical vasco» ez ginen soilik talde batzuk izan, mugimendu baten musika ginen.
Euskal rockak aro osasuntsua bizi duela aitatu duzu. Kantitatez bai, baina kalitatez?
Kalitatez ere bai. Kantitatez argi dago baietz: iaz Euskal Herriko taldeen ehundik gora disko kaleratu ziren. Orain arte musika izan da modu bakarra, eta izango da, Euskal Herritik kanpo jendeak entzuteko euskara zer den. Iritsiko da eguna Mari Karmen Garmendiak edo hurrena etorriko denak euskal rock taldeoi deitu beharko diguna. Gu ere kultura egiten ari gara. Orain arte, munduan euskara zabaltzeko gai izan garen bakarrak Negu Gorriak gara.
Negu Gorriak-ek kanpoko merkatua landu du batipat. Zer dela eta?
Euskal Herriko jendearengan arazo bat ikusten dugu: Euskal Herria eta mundua ikusten dutela. Guk, aldiz, Euskal Herria eta beste herri asko ikusten ditugu. Egia da kanpoan hemen baino kontzertu gehiago egiten ditugula, baina Euskal Herriko biztanle kopurua ikusita, alderatzen badugu kanpoan egin ditugun kontzertu kopuruekin, askoz gehiago lantzen dugu hemengoa. Jarrera horrek mesede egin digu: batetik, gure kontzertuak gertakari izatea lortzen dugu. Bestetik, lehen hainbeste jotzen erretzen eta nekatzen ginen bezala, orain ez gara erretzen eta jendea ere ez da erre gu ikusteaz.
Euskal rock talde batek nolako aukerak ditu hemendik irteteko?
Zaila da ateratzea, zaila den bezala Euskal Herrian ezaguna izan eta asko saltzea. Ingelesa ez den hizkuntzan kantatuz gero, oso zaila da kanpora jotzea. Euskal Herrian 500.000 edo 700.000 euskaldun baldin bagara, horientzat euskaraz eginiko musikak sekulako balioa dauka. Zazpi probintzia historikoen lotura naturala lortu dugu musikaren bitartez, administrazioa eta legea oztopo izan arren.
Multinazional eta independenteen gaia ere hor dago. Multinazionalek daukaten boterearekin eta dauzkaten interesekin, egiten ari diren presioa dela medio, ez dute ezer onartzen. Estatu espainolean multinazionalek jan egin dituzte disketxe independienteak. Kapitalismo basatian, neoliberalismoan eta esplotazioan kokatzen dute euren lan dena.
Rock taldeentzat hain garrantzitsuak izandako gaztetxeak ixten ari dira. Zer dela eta?
Eredu autogestionarioa izan zirelako itxi zituzten. Instituzioek kontrolatzen ez dutena zapuztu egiten dute. Gazte-jendea hasten denean autokoordinatzen, biltzen, eztabaidatzen eta gauzak beren kabuz egiteko gai direnean, beldurra nagusitzen da instituzioetan. Ondoren, jokatzen dute jokatzen duten modura. Irtenbide bat litzateke, garai batean Bilbon egin zena egitea, negoziatzea. Ildo horretatik jo behar dugu. Beste gauza bat da errepresioa errepresio dela, eta Euskal Herriko egoera den bezalakoa dela.
Euskal Herrian musikatik bizitzerik ez omen dago. Zuek musikatik bizi zarete.
Zeharka. Ni, Esan Ozenki koordinatzen dudalako. Iñigo ere bai, gitarra erakusten duelako. Kaki teknikoa delako. Aldiz, Mikel Kazalis eta Mikel Abrego beste bi taldetan aritzen direlako, Anestesian lehenengoa eta Bap-en bigarrena. Euskal Herrian bizi garela, euskaraz abesten dugula, zein azpiegitura dagoen eta independenteki mugitzen garela kontuan hartuz, oso zaila da ateratzea. Ondorioz, musikatik bizitzea zaila da. Posible genuke, baina hasieratik esan genuen ez genuela taldetik bizi nahi, bai baikenekien independentzia eta koherentzia galduko genuela. Gainera, Bap eta Anestesia mantendu nahi genituen.
Negu Gorriak musika baino gehiago da.
Izotzean pitzadurak irekitzen dituen itsasuntzi baten modukoak gara. Ez gara musika talde soila, ohartzen gara horretaz. Taldeari segitzeaz gain, jende askok guk ditugun ideiekin bat egiten du. Neurri batean, horregatik izendatu genuen disko hau «Ideia zabaldu». Euskal talde modura buque insignia gara eta saiatzen ari gara beste taldeak irekitzen ari garen bide horretan sartzen.
«AEK-ko beteranoek» zer ekarri diote euskalduntze prozesuari?
AEKren azkenengo kanpainak zioen modura, «euskarak merezi du» eta gu horren lekuko gara. Herri honetan asko kostatzen zaigu eskerrak ematea, asko kostatzen zaigu zenbait jenderi «aizue, egiten ari zareten lana primerakoa da» eta antzekoak esatea. Horrelakoak askozaz altuago kotizatu behar ditugu.
«Vascoen» mundutik euskaldunen mundura pasa zara. Gazteleraz okerrago funtzionatuko zuela ikusi zenuelako?
Ideiengatik izan zen. Askozaz gehiago funtzionatzen du musikak gazteleraz. Kortaturekin gazteleraz lehenengo diskoaren 50.000 ale inguru saldu genituen eta toki guztietara joaten ginen. Baina «Kolpez kolpe» egin genuenean, salmentak erdira jaitsi ziren. Kortatu-rekin gazteleraz abesten jarraitu bagenu eta multinazional batekin, guztia egina zegoen. Baina gure filosofia eta ideien kontrakoa da.
Euskaraz, gazteleraz edo ingelesez kantatzearen inguruko eztabaida piztu da berriro ere...
Mexikon dioten bezala, «rocka zure hizkuntzan!». Kontsumitzen dugun musikaren %90 ingelesez baldin bada, jendea joera arruntagatik soilik hasten da ingelesez egiten, horixe baita jaten duguna. Orain, berriz, mundu osoko taldeek ingelesez egitera jo dute, eta berdin Euskal Herrian.
Euskal rock taldeen eta ezker abertzalearen artean beti egon da lotura. Hori nabarmena da Negu Gorriak-en ere.
Munduan ezkerrarekin edo errebeldeak izan diren mugimenduekin lotuta egon da rock musika. Euskal Herrian ezker abertzalearekin. Musikariok injustizia horiek musika eta hitzen bitartez islatzeko gai gara. Euskal Herrian bizi dugun egoera berezia -errepresioa, independentzia falta, gerra zikina...nola ez sentitu? Une gozo eta hunkigarriak bizitzen ditugu, «Euskal Herrian mugarik ez» esanez Korrika mugatik pasatu zenean adibidez, eta handik bi egunera Joxi Zabala eta Joxean Lasaren kontua agertzen da. Mundua gainera erortzen zaizu. Eta gero Ardanza gertaera hau «ikaragarria» izan dela esaten aditzen duzu. Baina orain gutxi Berako lagun batek torturatu egin dutela eta uzkitik makila sartu diotela esaten dizunean, hau guztia zer den galdetzen diozu zure buruari. Duela bi urte, biran geundela, gure oso laguna zen Txato eta Gurutze Iantzi torturapean hil ziren. Horrelako gertaerek konpromezu bat hartzera bultzatzen zaituzte.
Ezker abertzalearekiko lotura horrek ez al ditu ate asko irekitzen?
Konpromezuak eta inplikazioak ateak itxi egiten ditu musika munduan. Botereak bere menpe ditu komunikabideak, eta Euskal Herrian ikusten ari da Ajuria Eneko Itunarekin bat egiten ez duenak ez daukala lekurik inon. Talde batek uste badu, «txakurrak jo ta bertan hil!» abesteagatik dena egina daukala, jai du. Nik ez dut talde bakarra ezagutzen kontsignak hitzetan sartzeagatik aurrera atera dena. Hori musikarekin eta mezu landu batekin bateratuta ez badoa, eta taldeak esaten duena sentitzen ez badu, sinesgarritasun guztia galtzen du. Sorotan Beleren adibidea argia da: inork baino disko gehiago saltzen du Euskal Herrian, eta ez dauka konpromezu zehatzik.
«Ustelkeria» kantua kausa Galindorekin zenuten auzia irabazi egin zenuten.
Guri salaketa jartzea politikoa izan zen. Negu Gorriak gero eta fenomeno handiagoa ikusten zuten, eta auzia abisua izan zen. Ez da pozgarria egunero Esan Ozenkira joan, erantzungailua piztu eta, «euskaldunak putasemeak, denak hilgo zarete» entzutea. Baina horrekin bizi behar dugu hemen. Momentuz lehenengoa irabazi dugu, baina errekurritu egin du. Orain Entzutegi Probintzialera joan behar dugu, eta ziur hau galduta ere aurrera egingo duela. Lotsagarria da dagoen ustelkeriarekin, gu kantu bategatik auzitara eramatea
JAUREGI, Mikel
28-31,33

GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakNEGU GORRIA
GaiezKulturaMusikaMusika modePertsonakAbeslariakMUGURUZA1
PertsonaiazMUGURUZA1
EgileezJAUREGI5Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Kanpaldien lehen garaipenak iristen hasi dira Israelekiko boikot akordioekin

Jon Hidalgo Gereñu

“Maite dut Iparraldean antzerkia egitea, uste baitut hemen kodeak ulertzen direla”

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Zorroza Gestión de Residuos enpresak onartu egin du Bassirou Dioneren gorpua mugitu zutela, lan heriotza ezkutatzeko

Aimar Gutierrez Bidarte | Aiaraldea

Hauxe da Gaza suntsitzeko Israelen eta AEBen plana

Jonathan Cook

EH Bildu, lehen indarra Araban

Nikolas Xamardo | Xabier Rodríguez

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude