Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2025eko ekainaren 08an
«Egungo botere mekanismoak sakontasunean biziatuta daude»
Hizketarako gogotsu topatu genuen unibertsitateko bulegoan jarri genuen zitan. EHUko irakasle, luzatutako galderak arrapaladan erantzun zizkigun Jesus Arpal soziologoak. Ez, nonbait, behar hainbateko azkartasunez, ustekabea ondoren izan baikenuen. Gaueko 8.30ak jota, fakultatea itxirik, ordu erdira erreskatatu bitarte luze eta patxadaz hitz egiteko aukera suertatu baitzitzaigun fakultateko sarrerako ataria ere.
Arazoa, oinarrian, bizi garen mundua den hirian, ea zein puntutaraino zentzuz bizi daitekeen jakitea da; azken batean, erosoa, gratifikantea, aberasgarria izateko, pertsona denaren gainetik onartuko den ingurua ote den ala ez. Bestetik, kontzepzio honekin batera jendea batetik bestera dabilen gunetzat ere har daiteke hiria. Zentzu honetan, mugarik gabeko espazio bezala ulertuko litzateke, pertsonak mugitu bakarrik egiten diren gunea. Bikoiztasun honen inguruan sakondu dugu mintegian.
Hiriaz gutxi hitz egin da, eta gehiago mitoen inguruan aztertu da Euskal Herria historikoki. Askotan horrela azaldu ez bada ere, Euskal Herriko hiriak beti izan dira erreferentzi gune bereziak. Tentsio aldi garrantzitsuenak beti hirien inguruan gertatu dira. Beraz, biztanle kopuru aldetik oso txikiak izanda ere, Euskal Herriaren estrukturazio aldetik beti artikulazio elementu nagusiak izan dira. Bakoitzak baditu berezitasun nabariak. Industrializazioak Bilbo markatu zuen, eta finantza, errekurtso eta industria gune bihurtu. Gasteiz, berriz, prozesu honek bertan eraginik izan ez zuenez, 50eko hamarkadara arte ia, hiri oso probintzianoa gelditu zen, oso merkatal izaera tradizionala zuena, eta 60-70eko urteetatik aurrera bereziki garatu zen. Donostiaren kasua bereziagoa da, tradizio turistikoa, industriala eta arrantza munduak batzen direlako bertan. Ondorioz, periferiara begira garatu da Donostia. Iruñeak garrantzia historikoki markatuagoa izan du, eta beste euskal hiriekiko erreferentziak bere kasuan ugariak diren bezala, Baionaren kasuan, azterketa zaildu egiten da, mugak historikoki halako etena ekarri izan duelako.
Desberdintasun hauek euskal espazio kolektiboan tentsioaldiak eragingo dituzte, mentalitate kolektiboan beti bakoitza funtzio konkreturen batekin lotu nahiko delako, eta horrek horien arteko lehia ekarri ohi du. Hori normala izaten da edozein gizarte egituratu nahi izaterakoan. Gurean, hori bai, bestetan ez bezala, historikoki halako desberdintasun nabari eta funtsezkorik ez da izan, esate baterako, Katalunian hirien artean izan diren bezala.
Bestalde, alderdi politiko nagusiek behar dituzten diru iturriak, legeriak ezarrita dauden bideetatik oso urriak zaizkienez, bestelako maniobrak egiteko makineria burokratikoak bihurtu dira kasu askotan, eta horrek ere oso eragin negatiboa du.
Ez da, beraz, herrialde garatugabeen gaixotasuna. Azken aldian gure artean izan du eragina, baina gogoratu behar da Afrikan, Europarekin alderatuta, adibidez, askoz egoera kezkagarriagoa bizi dutela. Gaixotasuna izugarria da, baina ez dagoeneko gureganaino ere iritsia delako, kanpaina batzuek diotenaren arabera hala ematen badu ere. Perspektiba honetatik abiatuta, teknologiak helburu sozialetan izan dezakeen eraginaz hausnartu behar da. Ikerketak bultzatu behar dira, baina ez autofinantzatu daitezkeenean bakarrik, eta ez da kasu asko izan arte zertan itxaron behar. Gaixotasun guztiak kontrolpean eduki daitezkeen ustea faltsua dela onartu behar da. Maila handi batean moralitate arazoa da. Ez hiltzea konpontzen ez den arte behintzat. HIESaren kasuan ez dago errudun talderik zergatik bilatu behar.
Ikuspegi honetatik, gaur egungo baldintza sozial, kultural eta ideologikoak zeintzuk diren aztertu behar dira, egun nola ematen diren eta aurretiko historikoak ere aztertuz; izan ere, Espainiako Gobernua ere ez da lehengo -orain 25 urteko- bera, ETA ere ez, ezta EAJ ere. Definizio ideologiko berriak formulatu behar dira aldaezintasun horretatik ateratzeko, jarduera politikoaren oinarria ere horixe baita, eztabaidarako artea denez. Herrialde demokratikoenetan ere erakundeen aurkako konfrontazio ugari izan ohi dira. Gurea ez da halako kasu berezia. Fenomeno politikoa, lehen esaten nuen bezala, beti ere aldakorra da, eta horretara jo beharko luke hemengo klase politikoak.
Honen harian, irakasle despedituena arazo pertsonal handia da, eta garapen burokratiko handi horren barruan kokatzen da. Sorkuntza eremua bultzatu behar duen unibertsitaterako eredu hori ez da ona. Irakaskuntzaren kalitatea hobetze aldera jo behar da, eta ikasle eta irakasleen jarduera gogobetetze aldera; eta horretarako eredu hertsiek ez dute batere laguntzen.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Uxue Gutierrez Lorenzo
#3
Ordiziako Euskal Eskola Publikoaren komunitatea
#4
#5
Danele Sarriugarte Mochales
Azkenak
2025-06-07
ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan
1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]
2025-06-06
Jon Fernández González
EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da
Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei.
2025-06-06
Jon Fernández González
Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin
Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
2025-06-06
Maria Ortega Zubiate
Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen
Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.
2025-06-06
Xabier Letona Biteri
Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira
Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.
2025-06-06
Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk
Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.
2025-06-06
Uxue Gutierrez Lorenzo
Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea
IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.
----------------------------------------------------
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]
2025-06-06
Jon Fernández González
Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak
21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.
2025-06-06
Maria Ortega Zubiate
111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak
Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.
2025-06-06
Hainbat sinatzaile*
Non daude kaparrak?
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
2025-06-06
Xabier Letona Biteri
GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Eguneraketa berriak daude