«Zenbat eta astekeria handiagoak gure kontra, hainbat eta gehigo izango gara»

1991ko ekainaren 23an

Pablo Mosquera, Unidad Alavesa-ko Idazkari Nagusia:
«Zenbat eta astekeria handiagoak gure kontra, hainbat eta gehigo izango gara»
Zer esan franko eman du UAk, bai hauteskunde kanpainan zehar eta baita ondorengo hitzarmenak zehazterakoan ere. Arabako erregionalistentzat salbazioa izan dena ezin ikusi bilakatu da euskaltzaleen artean. Gauzak ez dira berehala baretzekoak Mosquerari entzundakoak entzunda.
ARGIA. Gestiorako sortutako alderdia da Unidad Alalavesa. Ez omen dago inongo ideelogiari atxikita...
P. MOSQUERA, Ideologiek ez dute janik ematen. Zalantza handiak ditut EAJren eta PSOEren ideologiari buruz pentsatzen jartzen naizen bakoitzean. Sozialistek, oraindik ere, marxismoaren ildotik defendatzen dute beren pentsamoldea. Eta, EAJkoek? EA begi bistan izanik, demokrata-kristauak direla esaten al dute oraindik? Internazional demokrata-kristauaren zentzuan, alegia. Chileko demokrazia kristaua eta Italiakoa ez bait dira gauza bera. Chilen ikaragarri progresistak dira. Italian, berriz, eskubitarrik eskubitarrenak. Edozer gauza egin aurretik Vaticanon galdetzen dute lehenago, pentsa. Gaur erabat aldatu da. Berlinen ez da hesirik. Ez daude bi Europa. Ez daude bi ekonomia eredu. Inork ez du jabego pribatua zalantzan jartzen. Haserre handiak piztu ditu langilegoaren paradisu gisa saltzen ziguten horrek. Ez dut uste kapitalismoa Marshall planaren araberako kapitalismo liberal hori denik. Ideologia krisiak jota dago.
Zergatik exijitu behar didate neri orain, alderdi txikia izaki, hitzarmen ideologikoa egitea! Nere ustez, hitzarmen zilegi bakarra lurraldearena da. Oso garrantzitsua deritzot herrien Europari buruzko eztabaidari. Interesgarriagoa da estatuen neurriak definitzea edo estatuaren eta komunitateen arteko harremanak zehaztea, gai ideologikoetaz hitz egitea baino.
Nere alderdiari erreparatuz gero, oso erraza zaigu Araban zehar ideologiarik gabe ibiltzea. Ideologiarik ez badugu ere, badugu zerbait soziala amankomunean. Oinarrian autonomistak gara.
Agintea tekatu ala oposizio lana tokatu, ez zait bat ere zaila egiten era horretan gobernatzea. Guk, beste batzuk ezbezala, ez dugu geure bizitza publikoa hipotekatu. Ni independientea naiz. PSOEk dituen saltsa-maltsak datozkit burura. Kanpaina osoan zehar etengabe aritu dira oihu batean, ez zutela Cuerda nahi alkate, eta gobernu nazionalistari buruz gaizki esaka. Nola azaldu behar dio PSOEk bere jokaera militantziari?
A. Oso fama txarra duzue euskaltzaleen artean.
P.M. Arabako zabortegiaren aurka hasi ginenean oso gutxi ginen. Borroka galduko genuela zirudien. Baina azkenean irabazi egin dugu, eta orain ez dute zabortegirik jarriko. Hizkuntz politikarekin beste horrenbeste gertatuko da. Euskalduntzearen borroka irabazi egingo dugu. Baina, argi! horrek ez du esan nahi euskara maite ez dugunik. Guk nahi dugu gure seme-alabek euskara ikas dezaten. Noski! Baina ez ditzagun gauzak nahas. Askok dute guk esandakoa nahaspilatzeko gogoa. Gauzak ondo ulertu behar dira. Nahi ez duguna zera da, guk euskaraz ez dakigun bitartean gainontzekoak aurreratu eta lanpostua ken diezaguten. Ez dugu euskararen kulpagatik bigarren mailako herritarrak izan nahi. Euskarak ezin du lan tresna izan gaur egun, ez bait dakigu erabiltzen.
A. Zein plan proposatzen duzue orduan Araba euskalduntzeko?
P.M. Era naturalean euskaldundu behar dugu herrialdea, ni amarekin katalanez mintzatzen naiz, eta aitarekin galegoz. Eta ez dago arazorik. Elkarte hanetan horietxek dira kaleko hizkuntzak. Hemen hizkuntza kolokiala ez da euskara. Eta kulpa ez dute euskaldunek, historiak baizik. Baina errealitate hori asumitu egin behar dugu. Errealitate horren kontra ezin dugu altxatu, okerreko jarrera sortuko bait du. Ez dugu presarik izan behar. Euskarari lagundu egin behar zaio. Subentzinatu egin behar da... maitatu. Oso elementu ahula da, oso jende gutxik erabiltzen du eta gainera oso zaila da. Gaztelerari ematen zaion tratua ematen badiogu desagertu egingo da. Dena den, besterik da, Gasteizko ospitaleko mediku bati, sabeleko kontuak dakizkien galdetu beharrean, euskaraz ote dakien galdetzea. Baldin badaki ondo, eta ez badaki hor konpon Mari Anton? Sekulako desastrea da hori!
A. Orduan ez da ezer egin behar... besoak gurutzatu eta kitto...
P.M. Metodoa da gaizki erabiltzen dena. 10-11 urte daramatzagu instituzioetatik sekulako dirutza pagatzen jendeak euskara ikas dezan. Era guztietako erraztasunak izan dira. Zein izan da emaitza? Oso eskasa. Eginahal horiek berak eginda, seguro hemen mundu guztiak zekiela honez gero inglesez, frantsesz, alemanez...
Beste alde batetik, ezin dira gauzak bateratu. Ez da gauza bera euskaldun bizkaitarra izatea edo euskaldun gipuzkoarra izatea. Ezin zaigu perfil linguistiko bera eskatu. Hizkuntz politikak ezin du bateratua izan.
A. Zein da UAk sistemari egiten dion kritika?
P.M. Gauza ez izatea autonomien Espainia ulertzeko. Ez dugu ondo konprenitu Espainia 17 autonomiez osatuta dagoela, eta estatua ez dela autonomi gisako estatua, baizik eta autonomien estatua dela. Oso diferentea da. Gai hau zintzilik dugu Estatu osoan. Leku guztietan dira kexu. Ez dira aldaketa nabarmenak gertatzen.
Euskal Herrian bigarren erreflexio bat egin beharrean gara. Errespetatzen al da Autonomi Estatutua? Ezetz diot nik. Autonomi Estatutuak duen izpiritu konfederala ez da errespetatzen. Zentralismora garamatza politika honek. Euskadi zentralista eraiki nahi da. Boterea, azken finean, Eusko Jaurlaritzari eta Eusko legebiltzarrari bakarrik aitortzen zaio. Honen arabera, tarteko instituzioak, hau da foralak, desagertzeko bidean daude, eta munizipalak berriz, zentralistaren menpe jartzeko zorian.
A. Gestio alderdi gisa definitu duzu UA. Baina alderdiari gestioan parte hartzen ez bazaio uzten, ez al da beldurrik piskanaba desagertzekoa?
P.M. Ez. Talde batek eskura dezakeen armarik aproposena bait daukagu guk: gizartea bera. Eta hori ondotxo daki Cuerda jaunak. Gauza batzuk tribunan irabaziko dituzte, baina kalean galtzaileak eurak izango dira eta gaizki egindakoa konpondu egin beharko dute, jendeak ez bait die barkatuko. Guk iniziatiba popularra mugitu nahi dugu. Gasteizko alkateari, kale bat txikitu aurretik bertako herritarrei galdetzea exijituko diogu.
A. Zer dela eta horrenbesteko abstentzioa Araban?
P.M. Arabarra oso jakintsua da. Ez du ideologiarik. Oso praktikoa da. Badaki zer komeni zaion eta zer ez zaion komeni. Pentsamenduak ordea, nahi duenean bakarrik adierazten ditu, oso isila eta zuhurra bait da.
Bestalde, alderdiek egiten duten zirkoa ikusita ez da harritzekoa abstentzioa. Hiru hilabeteren buruan hauteskunderik antolatuko balitz, eta ikusitakoak ikusita, askoz ere jende gutxiagok emango luke botoa, eguraldia ona ala kaskarra izan. Barregarria da oso. Nik botoa PSOEri ematen diot, eman dezagun, EAJri atzera egingo dion esperantzan, baina azkenean nere botoa EAJri erregalatzen dio PSOEk. Eta beste horrenbeste EAJri dagokionean. Azkenerako, bietako bat: masokista naiz eta bost axola engaina nazaten, edo ez dut sekula gehiago botorik ematen. Arpa jo diezaiotela beste bati!
A. Sorluko al dira UA eta LPN moduko alderdi erregionalistak Bizkaia eta Gipuzkoan?
P. M. Oso posible da. Ez da, ordea, nere arazoa. Bi lurralde historikori buruz ari gara hizketan. Biek dituzte guk ditugun instituzioak, eta arazoak ere guk moduan. Gainera, lehen esandakoa. Diputatu nagusia herriarena izan beharrean alderdiaren funtzionari bilakatzen denean, orduan sortzen dira UA bezalako mugimenduak.
A. UA batu al liteke PPrekin, UPNk egin duen moduan?
P.M. Ez! Inondik ere ez! Zergatik galdetzen didazu? Gutako batzu zorioneko etxe horretatik etorri izateak ez du ezer esan nahi. Hain gara independentistak... Ezinezkoa litzateke guk alderdi sukurtsalista horrekin bat egitea. Horrek, hala ere, ez du esan nahi UPNk egindakoa kritikatzen dudanik. Jendeak ez du UPNkoen jarrera behar bezala ulertu. UPNk PP desagertarazi egin du. Euren lehiakidea eliminatu dute. Politikoki ezin hobea. Horrek ez du esan nahi PPkoen eritziak asumitu ditnenik. Besterik da Madrilen izango dituen arazoak. Madrilen bada PP, eta ez UPN, baina Nafarroan ederki asko ari dira. Nik ere beste horrenbeste lortuko banu Araban!...
A. UA PSOEk finantziatu zuela zioten duela gutxi.
P.M. Zuri zer iruditzen zaizu?
A. Eta zuri?
P.M....Hori EAJk asmatu zuen. Etxeko jaunari bere muturraren aurrean eta bertako belazean halako landarea nola hazi ote zitzaien ezin azalduz bait zebiltzan. Ez dira konturatzen eurek egindako akatsek sortarazi dutela UA. Ez bait dira autokritikarako gauza.
Alfonso Gerraren gaiztakeria omen da UA. Gerrak tratua egin omen du Benegas jaunarekin, eta honek Buesa jaun txit agurgarriarekin. Hiruek elkar hartuta, Mosquera bezalako pertsona "gilipollas" bat topatu, honi dirua eman eta horra emaitza... Oso ipuin polita, baina inork sinestu ez duena!
A. Zer nolako etorkizuna ikusten diozu UAri?
P.M. Ezin hobea. Batzuk ahuntzaren eztula ginela esaten zuten, ez zuela luze iraungo gure alderdiak. Hainbatek lehendakariaren inbestiduraren debatearekin batera desagertuko ginela zioten. Baina desagertu beharrean ugaldu egin gara. Gero udal hauteskundeetan pikutara joango zela... Zenbat eta astakeria handiagoak bota gure kontra, orduan eta gehiago izango gara. Datozen hauteskundeetan Arabako lehen indarra izateko aukera handiak ditugu.
A. Gainontzeko alderdien etorkizunari buruz zer esango zenute?
P.M. Oso kezkatuta ikusten ditut denak. Gurea alderdi demokratikoa dela asumitu beharrean daude. Gaizki esaka jardun zaizkigu kanpainan. Gizartea bortxatzeko era asko dago, ez da bonbarena edo metrailetarena soilik. Mezuek ere gizartea bortxa dezakete. Lehenik sozialistak izateaz salatu zuten UA, gero eskubitarrak ginela... Ez dakit zer izango ote den hurrengo asmakizuna. Sakon hausnartu behar dute zergatik sortu den UA. Gizartea aldarazteko akordioak sinatzen saiatu behar dute. Gu denekin mintzatzeko prest gaude. Ez gara Ayatolah-ren jarreraren aldekoak. Ez diogu inori aterik itxi. Leku guztietan parte hartzen dugu. Non da arazo soziala, han da UA.
A. HBrekin hitz egiteko prest al zaudete? Edo marginatu egiten duzue?
P.M. HBk bere burua marginatzen du. Ni ez naiz inor baztertzearen aldekoa. Baina gizarteak arau demokratikoak jarriak ditu. Biolentziaren eta intimidazioaren kontrako etsai amorratua naiz. Esperientziak erakutsi didanez, hobea da demokrazia txar batean bizitzea diktadura on baten menpe baino. Nere uste apalean, HBren baitan diktadura handia dago. Ziur naiz HBko buru asko biolentziaren kontrakoa dela. Zentzu horretan behintzat, aurrera goazela uste dut. Ajuria Eneako mahaian ikerketa soziologikoa eskatu nuen, HBk alkatetza duen herrietan jendearen eritzia jakiteko. Gestioa akaso ona da HBrena, zergatik ez? Ez dut honekin harrotu nahi, baina Arabako zabortegiaren kontrako mobilizazioetan HBkoak bakarrik topatu genituen.
Garbiñe Ubeda
8-11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakUA
PertsonaiazMOSQUERA1
EgileezUBEDA1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Jon Azkune Torres

Ezin da basakeriaren monumenturik mantendu!

Txema Landa Aizkorbe

Pribatura noa

Josune Azurmendi

"40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko"

Estitxu Eizagirre

PPk euskararen irakaskuntza presentziala ezabatu du Valentzian, EAEko hauteskunde kanpaina betean

El Salto | Raquel Andrés Durà

Azkenak

2024-04-21 | Asier Etxenike Ugarte

Araba: Zer isla elektoral izango du aldaketak?

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Apunte batzuk atarikoan

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

'Cristóbal Balenciaga' telesaila

"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]

2024-04-21 | Iker Iraola Arretxe

Gipuzkoa: Biren arteko jokoa

2024-04-21 | Jon Azkune Torres

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Eguneraketa berriak daude