"Iturri guztiak ireki ditut"
Ruper Ordorika Gasteiz, eta Bilbo, eta beste hiri batzutako oñatiarra dugu. Rock tankerako musikak bere denborari eta euskarak bere inguruari lotzen duten mutil altu samarra. Esan gura duena ondo esaten duela ez bazaio iruditzen, begirada joaten zaio bila. Gitarrarik gabe atzeman dugu Lasarteko hotelean.
Potten historiarekin segituz, lehengoan 1973ko argazki bat topatu nuen, non kantan ari zen mutil bati gitarraz laguntzen ari nintzaion. Nik orduan etxean-eta ingelesez egiten nuen. Labeguerie-eta ezagutzen nituen, "Ez dok hamairu" behin ere ez nuen ikusi baina gure aurrekoak bai. 20 urterekin hasi nintzen euskaraz kantatzen. Orduan musika euskaraz dantzaldietan egiten zen, Koxka bezalako taldeekin.
Oso ongi gogoratzen naiz Benito Lertxundi, Oñatin, ikusi nuen aurrenekoaz. Orduan oso eritzi politiko sendokoa nintzen, arrazoi apologetikoengatik, defentsan, gaztetako ``identitate arazoak", esan gura dut, kezkatua nintzela, "zergatik ez euskaraz?", galdetzen nion neure buruari. Benitorekin egun hartan elkar hizketa luze bat izan nuen, erdaraz nik ez nuelako euskaraz egiten, gero hark idatzi ere egin zidan, material batzuk bidali... Orduan hura Davy Graham-en musikarekin eta Lizardiren porma batekin ari zen gauza bat egiten, eta nik hura entzunda harrituta gelditu nintzen eta Benito ere bai Grahamen musika ezagutzen nuelako, bion artean hizpidea izan zen, gero Xabier Lete eta Mikel Laboaren jarraitzaile ere izan nintzen, etxean ja egiten nuelarik zerbait. Benitoren zenbait burutaziorekin bat nentorren orduan, nahiz oso kritikatua zen momentu hartan: kantu zaharren ildotik. Nik bi urte egin nituen kantu zaharrak ikasten musika tradizionalarekin beti izan dudan atxikimen horrekin ez bakarrik euskalduna... Natxo de Felipe ere ezagutu nuen, berari buruz ere latzak esaten ziren eta nik haiek gezurrak zirela konprobatu nuen; Oskorri izan zen hain zuzen ere ni eszenarioetara bultzatu ninduena.
Oso mugimendu dinamikoa zen. Oraindik euskaldungoak ez zuen toki ofizialetan lekurik eta indarrak alde kreatibora zuzentzen ziren gehiago. Potten gauzak ikusteko erabat eztabaidatzen zen, gu denontzat eraikuntza ezarri zen. Giroa ideologien arabera taldekatuta zegoen, eta gurean diferente zen: era guztietako jendea ginen ideologiaz eta erdal kulturarekin bagenuen, adibidez, kontaktua. Heterodoxoak ginen, ofizioari buruzko kezkek mugitzen zuten taldea.
Nik uste dut Potten fruiturik onena «Etiopia» argitaratzen laguntzea izan zela.
Bigarrengaun («Ni ez naiz Noruegako errege») nire, Atxaga, Jimu eta Sarriren letrak baziren, eta talde sonoridade baten bila nenbilen, nahiz eta oraindik oso erabateko talde lana ez izan. Jende aurreko lanaren ondorioak ere ikusten ziren.
«Bihotzerreak» talde-diskoa izan zen: arregloetan-eta denok parte hartu genuen, eta egituraz kantuak ziren haiek. Lehenengoz letrak nireak ziren erabat.
Azkeneko honetan iturriak ireki ditut. Kontradiktorioa badirudi ere, nire hasieretara joan naiz. Hirugarrengoan pentsatu bait nuen: "hemendik segituz gero, nire bide guztia hobekuntza teknikora doa" –nire burua sofistikazio maila batean ikusten nuen, niregandik urrun xamar zegoena. Ez nuen orijinaltasun faltsuaren bila ibiltzerik nahi, eta nire gustoko iturri guztiak ireki ditut. Banuen, esan nahi dut, fijazio bat giroak lortzeko, arazo musikaletan murgilduta nenbilen, eta –neuretzat behintzat–behin korrekzio maila bat izanez gero horrek ez zeukan sentidurik.
Batzutan euskal munduan egoteak ito egiten nau, "sentimentu trajikoa" bait dut. Musika zaharrekin ere gertatzen zait: Bizkaiko trikitixa, esate baterako, nola desagertzen den ikustea. Halako tristura bat sentitzen dut, eta distantziatu nahi nuke; baina ezin dut distantziatu. Finean, denok gaude esentzialismo baten barruan ("euskal izpirituaren frantziskanismoa" aipatu zuen Letek), gehiago edo gutxiago. Hau gatazka leku ikaragarria da.
Honelakoetan sartzea arazoa ere bada baina arrisku handi bat ikusten dut: kreazio munduan gauzak abertzaletasunaren ildotik neurtzea; hori aberraziotik oso gertu egon daiteke. Haize gehiago behar dugu.
NORTASUN AGIRIA:
1956ko San Roque egunean jaio zen
Bere aititxe-amamak batzuk ataundarrak, besteak bilbotarrak ziren
Bere lanik serioenak, «besterik ezean», sukaldeko mahaian burutu ditu
«Ez dakit zer pasatzen zaidan poesia asko irakurtzen dut, baina euskal poesiarik ez»
Ez zaio lotako ametsik gogoratzen
Nongo kaleetan ibiltzea gustatuko litzaiokeen galdetuta, Sarrionaindia parafraseatzen digu «Urrin deritzan aberriko kaleetan».
Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.
UEUk eta BadaLabek ikertzaile gazteei zuzendutako diziplinarteko ikerketa-proiektuen II. deialdia egin dute. Honen helburuak dira ikertzaile euskaldun gazteen arteko harremanak sendotzea eta ezagutza-arlo ezberdinetako ikertzaileak elkarlanean aritzea. Irailaren 22ra arte... [+]
Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]
Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.
Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]
Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]
Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.