EUSKAL PUNTISTEN GURUTZEBIDEA

1989ko urriaren 29an

Ameriketan dabiltzan Tomas Arregi eta Jose Bernardo Agirre zesta puntistei elkarrizketa.

Ameriketara joan nintzen xentimorik gabe (7)
EUSKAL PUNTISTEN GURUTZEBIDEA
Paradisura zihoaztelakoan, eguneroko errealitateak,bizitza oso bestelakoa dela erakutsi zien Euskal Herritik EEBBetara joan ziren pilotari gazteei. Zesta puntisten munduan garairik hoberenak joanak diren eritzia oso zabalduta dago. Sakela bete dolar ekartzeko asmotan abiatu eta zeozer atera dutenean kontent.
Lehendik ere xamurra ez bazen, azken urte t'erdi honetan daramaten grebak ikaragarri lausotu ditu bertan segitzen dutenen aurpegiak. Nolako bizimodua zeramaten jakin nahian hurbildu ginen New Yorketik gertu dagoen Connecticut estatura, Milhordeko frontoira, bertan lanean diharduten Tomas Arregi ('Uria' frontoietan) eta Jose Bernardo Agirre ('Tolosa' izengoitiz) zesta puntistekin grebaren berri jaso eta frontoi amerikar bat martxan ikusteko asmoz.
GALDERA.- Aspaldikoa al da zesta puntaren kontua Estatu Batuetan?
ERANTZUNA.- Iparrameriketako frontoiak ez dira gaur goizekoak; oker ez bagaude eta zaharrengandik jaso ditugun datuen arabera, mende honetako lehen urteetan hasi ziren zesta punta jaialdiak. Loussianan izandako feria batetan jokatu omen zen lehen partidua,eta estraineko frontoia duela 75 urte zabaldu omen zen Miamin. Beraz, tradizio haundia dago hemen zesta puntari dagokionez.
G.- Zein da Euskal Herritik hona etortzeko bidea?
E.- Lehen zein orain, Euskal Herriko frontoiak dira pilotari berrien harrobi. Gauza jakina da, Bizkaia aldean batipat zer zesta eskola piloa dagoen. Eskola hauetan hobekien zebiltzan gazteak lehen urrats gisa Bartzelona, Madrid eta Zaragozako frontoietan aritzen ziren, behin.esperientzia hartuz gero putzuaren gainetik jauzi egin eta hemengo frontoietan jokatzeko. Gaur egun egoera nahikotxo aldatu da; izan ere, aipatutako frontoi guzti horiek ixten joan dira pixkanaka, Bartzelonakoa izanik azken itxi dena.
G.- Horren arabera EEBBetako frontoiak hornitzailerik gabe geratu dira...
E.- Neurri batetan. Hartu kontutan daramagun greba honek hankaz gora jarri duela orain arteko prozedura. Hortaz, honantzako ohizko bidea azalduko dugu. Iparrameriketako entrepresek beren frontoiak zituzten estatu espainolean; eskolak eratzen zituzten jadanik martxan zeuden frontoietan eta pilotari berriak behar izanez gero eskola hauetatik hartzen zituzten. Adibide gisa, Bartzelonan itxi berri duten frontoia 'Dania Jai Alai' iparramerikar entrepresarena zen, bi helburu betetzen zituelarik: alde batetik Bartzelonan bertan espektakulua eskaini frontoia errentabilizatuz, eta bestetik 'Dania'ko frontoiaren harrobi eskola izan, pilotari-hornitzaile bezala. Bertara jokatzera zihoan euskal pilotari gazteak bazekien, ondo ibiliz gero bazuela tokirik 'Dania'ko frontoiaren plantilan.
G.- Gauza bera gertatu al da Euskal Herriko frontoiekin?
E.- Jakina. Hor ditugu Markina, Gernika, Durango eta abarretako eskolak. Entrepresa amerikerrek irakasleak, zestak, pilotak eta monitoreen gastuak subentzionatuz, lehentasuna zuten eskola horretan ikasten ari ziren pilotariak kontratatzerakoan. 78-79 denboraldian Bartzelonako frontoian 750 pzta. ordaintzen zituzten partidu bakoitzeko; bertan irabazitakoa nahiko ez eta etxetik bidali behar izaten zuten dirua. Dena dela, etxetik gertuagoko frontoietan ikastea merkeago bazen ere, pena merezi zuen denbora batez dirurik ez irabaztea, gerora begira frontoi on batean egoteko.
G.- Zenbat frontoi dago EEBBetan?
E.- Gaur egun hamalau dira, 'World Jai Alai' delarik, laurekin, frontoi gehien duen entrepresa. Floridan hamar dira, hiru Connecticut estatuan eta bat Road Island delakoan. Garai batetan Nevadan bi zeuden, Renon bat eta Las Vegasen bestea, azken hau Metro Golding Mayer zine produktorarena, kasino eta guzti zuen konplejo baten barruan. Baina ez zuten arrakastarik izan eta itxi egin zituzten.
G.- Eta zenbat puntista?
E.- Bataz beste, 400-500 pilotari inguru. Gehiengoa izanda ere, ez ziren denak Euskal Herritik etorriak; tartean beti zegoen mexikarren bat edo beste.
G.- Zesta punta bakarrik?
E.- 'Dania Jai Alai' entrepresa duela zenbait urte saiatu zen pala eta erremontea sartzen, baina punta zen ikuslegoaren gustokoena eta bertan behera utzi behar izan zituzten proiektuak.
G.- Greba hasi aurretiko egoeraz ari garenez, Euskal Herrian jendeak uste adina irabazten al zen?
E.- Ez, ez. Kirol gehienetan gertatzen den legez, punta-puntan dabiltzanek tropelekoek baino dexente gehiago irabazten zuten. Urteroko denboraldia laburra da, bost hilabete ingurukoa, eta hauetan irabazitakoarekin bizi behar gainontzeko hilabeteetan ere. Bestalde, frontoi guztiek ez dute berdin ordaintzen eta irabaziak ezberdinak dira frontoi batetik bestera; esaterako, Brigdeporteko frontoia 66an zabaldu zuten, eta ordurartekoek baino dexente hobeto ordaintzen zuten.
G.- Ezin beraz erretirorako ezer askorik aurreratu...
E.- Oso ondo zebilenak laupabost mila dolar aurrez zitzakeen bost hilabetetako denboraldian. Besteek ordea bizpahiru milarekin itzuli behar. Bizitzeko adina ateratzen zen, baina ez, inola ere, kapital polita metatzeko hainbat. Jendeak uste duena ez da hemen bizi duguna, oso bestelakoa baizik. Geure bizibaldintzak hobetzearren jo genuen grebara orain dela urte t'erdi eta horretan segitzen dugu.
Greba zerk eta nola sortu, erreibindikapenak, garapena, finantziabidea, 'Ijapa'ren sorrera eta beste hainbat puntu jorratuko ditugu datorren asteko alean, Estatu Batuetan bizi diren puntistei dedikatutako sorta honen bigarrena eta azkena izango den artikuluan.
FRANKIE TAI
Makina bat pilotariren amets bilakatu ziren Ameriketako frontoiak; egun egoera bestelakoa da.
Txikitatikan pilotan, noizbait itsasoz bestaldera jokatzeko asmoz.
22-23

Gaiez\Kirola\Pilota\Pilotariak
Pertsonaiaz\ARREGI7
Pertsonaiaz\AGIRRE14
Egileez\TAI1\Kirola

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude