Juan Jose Iriarte: "Futbolaria ez da pribilegiatua"

1989ko urtarrilaren 22an

Juan Jose Iriarteri elkarrizketa.

AFEko buru 6 urtez izan den garraldarra gure orrietan
Juan Jose Iriarte: "Futbolaria ez da pribilegiatua"
Uriarte 'Panplona' taldean hasi zen, handik goi mailetara heltzeko. Sindikalgintzan ariturik betertzez zeuzkan taldeak oro, eta futbolari utzi beste biderik ez zuen izan. Futbolagatik denari utzi eta gero, esku hutsik zekusan bere burua hondarrean, beste anitzek bezala; futbolariaren mitoa hautsi eta lanaren definizioen bidea urraturik, 6 urtez izan da AFEko buru.
ARGIA: Zein da AFEren ibilera?
J.J.IRIARTE: 78 bukaeran hasten da lanean, hasieran futbol inguruko jendea hortara jarri zen, eta normala da, enpresario atzerakoien guztiak futbolean biltzen bait dira. Izan ziren huelga batzuk, batzuk besteak baino hobeak, baina zaila zen lan egitea interes haundiak zeudelako, 82. urteko mundialak kasu.
84an beste huelga egin izan behar genuen, orduan PSOE zegoen, eta dekretu oso ona lortu genuen, 16 izenekoa. Ez dago kirolariarentzat hain lege onik inon. Bestalde lortu genuen segurtasun soziala, gaur egun futbolariak direlarik hori duten bakarrak.
A.: Zenbaterainoko indarra duzue?
J.J.I.: Gaur egun AFE sendoturik dagoela esan daiteke. Egun, eta AFEren lorpenetarik bada, Federazioan futbolari talde eta direktiboen arteko indar korrelazioa aldatu izana da. Lehen, Federazioan, 150 kidetatik futbolari bakarra zegoen; orain %9Oa daukagu, eta horrek negoziatu eta mintzatzeko aukera ematen du.
Oraindik urrun gaude halere futbolak ;ortzen dituen mozkinak futbolariarentzat izan behar dutela dioen kontzientziazio mailatik. Urrun gaude generatutako ingresoak futbolariek berek gestionatuko lituzketen kooperatibatik, baina iritsi behar litzatekeen puntu hori bazter, esan daiteke Federazioan oreka badela.
Lortu dugu lehenengo eta bigarren mailan behintzat jendeari agindu zaiona kobra dezan. Bigarren behe mailara ere ailegatu nahi dugu jakinik gainera hor eta beherako mailatan denetatik egiten dela, astakeriak eta iruzurrak.
A.: Zein da AFEren arazoa?
J.J.I.: AFEk duen eta izanen duen arazorik haundiena jokalarien kontzientziazioa da. Futbolak oso ongi isladatzen du zentzu honetan gizarteak bizi duen norgehiagoka. Gainera futbolerako adina bukatzean, horretan besterik aritu ez zarenez baduzu inseguritate bat, baina futbolaz saltzen den imagina bestelakoa da, gazte arrakastatsuarena. Fultbolean milioak irabazten dituztenak gutxi dira, bigarren mailan adibidez, bada 40.000 pezeta irabazten dituen jende multzo bat. AFE sortu denetik gero eta gehiago dira estudiatzen ari direnak, guk horretarako bekak ematen bait dizkiegu AFEko bazkideei futbola bukatzean bizitzan aukerarik izan dezaten.
Falta dena banaketa proportzionalagoa da, baina uste dut hori AFEn oraino galtza motzetan dabilen gaia dela, baina joera izan beharko luke batzuek hainbeste eta besteak hain gutxi irabaztearen aurka jo eta berdintasun neurri bat gogoan izatea.
A.: Mintza gaitezen erretentzio eskubideaz: orain jokalariak langileak dira eta lehen baino eskubide gehiago dute taldea aukeratzeko. Lehen ez zen honela. Ez ote dute hobaria orain talde sosdunek, nornahi erosteko modua aise egiten dutenek, arrobia lantzen dutenen aurrean?
J.J.I.: Arazoa da, bai, eta arrobitik elikatzen diren taldeetan hori nozitzen da. Egun erretentzioak bukatu dira hemengo bigarren eta bigarren behe mailan futbol profesionalean. Kontratua bukatzean libre gelditzen zara, fitxa egin dezakezu zure klubean edo diru gehiago eskeintzen dizun beste batean. Sosez hain ongi ez dabiltzan taldeek beharko dute eskeini bestelako zerbait, ez bakarri dirua, hor dira lana eta bestelako formulak.
Ezin pentsa daitekeena alderantzizkoa da, hau da, uste dut lehendabizi pertsona dela eta kasu honetan ,okala ria, gero heldu dira taldea, nazioa edo San Pedro bera. Ezein normatiban, pertsona batek bere laneko lekua hautatzeko eskubidea ukatzen badu zein nahi den positiboa talde edo ideia batekiko, neri ez dit balio.
A.: Eta jokalariaren zor morala?
J.J.I.: Hara, orain aldatu dena jokalariak talderekin negoziatzeko duen ahalmena da. Oroitzen naiz 85, 86. urteetan lehenengo mailako jokalarien erdiak kontratua galtzen zuela ekainean. Orain kontratuak epe luzeagoetarako egiten dira, jokalariaren inseguritatea gutxituz.
Osasuna eta Errealaren kasuak dira, jokalariek aukera dute hanka egiteko taldeak ezin bait die eskatzen dutena ordaindu, badoaz. Hor bada gauza bat argi, jokalari baten kalitatearen jabetza ez da taldearena, bere-berea baizik bestela Osasunak Tajonar-en duen eskolatik 100 mutiko paregabe aterako bait lirateke, eta bakan batzuek ateratzen dira, ergo kalitatea norberarena da ez taldearena.
A.: Gaztetxoen artean zer gertatzen da?
J.J.I.: Zer pasatzen da beheko mailetan: norbaiten semeak 12 urtetan talde batetan fitxa egiten badu, mutiko horrek ezin dezake hanka egin 20 urteak arteo taldeak nahi ez badu. Ezin sinetzizkoa da baina hala da.
Nik sinesten dut futbolean heziketaren alor bat zaintzen duen neurrian, azken finean, eta norgehiagokan murgildurik bizi den taldeak baino hobe lirateke futbol eskolak, Estatuak ezarriak, dohan, non futbolean jokatzen erakutsiko litzatekeen, behar bezala, konpetibitatea bere neurrian ulertuz.
A.: Fubolean azpiegitura lantzen dela uste duzu?
J.J.I.: Mallorcan bizi naiz eta han izugarrizko jokalari on gazteak ikusi ditut, baina azpiegiturarik ez zutelako eta lehendik gora iristen lagundu ez dituztelako ez dira irten. Une batean bidea ertsirik duzu, aukerarik eman ez badizute. Lehen mailako talde anitzek azpiegitura enfokatzen dute inperialismo batean; Osasuna batek adibidez, izugarrizko etekina ateratzen dio harrobiari, eta mekanismoak aldatu direlarik, orain, jokalari horiek aukeratu dute beste talde hobe bat Osasunari oso errentable atereaz. Gainera aztertu behar genuke zer den Osasuna eta zerengatik igan zen lehen mailara, beharbada ohartuko litzateke igan zela bildu zirelako Etxeberria, Irigibel eta Lekunberri bezalako jokalari apartak, gero gainera neurri oso diferentean ordaindu zirelarik. Horiek Osasuna handi egin zuten. Lekunberriren kasua, nortasun haundiko jokalaria, futbolarien sindikatuan lan egitea hautatu zuena eta pagatu egin du hori larrutik.
A.: Zer diozu Jesus Gil bezelakoez?
J.J.I.: Eutbolak beti eduki du zorigaitz hori, honelako jendearena. Botereari komeni zaio erreibindikazioak honelako jendeak egitea, azken finean ez bait dio mina ematen. Gizon horri berdin zaio arre edo so, eta edozein astakeria esanik ere lasai dago. Nik esan banu gizon honek esandako astakerien hamarrena ez nintzen bizirik egonen, bestalde komunikabideak dituzu, eta hauek izugarrizko garrantzia dute, agian gehiago irakurtzen du gizarteak Gil honek esandakoak Gobernuko Presidenteak edo Lehendakariak esandakoak baino. Ez dira pertsona serioak baloratzen futbolean, probintzia bakoitzeko enpresari garrantzizkoenak futbol talde bateko presidente izan daitezke, beren zitalkeria eta guzti.
IÑAKI CAMINO
42-43

GaiezKirolaFutbolaBesteak
GaiezKirolaFutbolaJokalariak
PertsonaiazIRIARTE2
EgileezCAMINO1Kirola

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Jenofa Berhokoirigoin

"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

Miel Anjel Elustondo

Gernikaren berpiztea

Karmelo Landa

Athletic zuri ta gorria, zu zara nagusia, baina zertan?

Juan Aldaz Arregi

Kartzelako hormak zeharkatzen dituen ama-alaben arteko harremana hitz eta iruditara eramana

Estitxu Eizagirre

Azkenak

2024-04-28 | Jenofa Berhokoirigoin

BOLLOTOPAKETAK

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]

2024-04-28 | Olaia L. Garaialde

Gorputz hotsak

"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]

2024-04-28 | Axier Lopez

Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]

2024-04-28 | Miel Anjel Elustondo

Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz

"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]

2024-04-28 | Urko Apaolaza Avila

Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]

Eguneraketa berriak daude