Luis Astrain: "Jendeak askotan komikiaren atzean ez da marrazkilari bat ikusten, makina bat baizik,'

1987ko azaroaren 22an

Luis Astrain marrazkilariari elkarrizketa
Seriearekin Jarraitzeko Asmoa Dute Abentura Berriak Argitaratzen
Luis Astrain: "Jendeak askotan komikiaren atzean ez da marrazkilari bat ikusten, makina bat baizik,'
Duela hilabete pare bat atera zuten Harriet eta Luis Astrainek ."Simon Besaluze" komikia, hilabete batean tirada agortuz eta izugarrizko arrakasta ezanik. Kalitate handiko komikia bai argumentu eta bai marrazki aldetik, pelotari baten abenturak kantatzen dizkiguna.
Donostiako Amara auzoko taberna batean topatu dugu Luis Astrain, eta hara gure lehen sorpresa, "Simon Besaluze" protogonistaren erretrato ber-bera genuen aurrean: «Beno, nere erretratoa perfekzionaturik, je, je... nere buruan inspiratu naiz, baina tamalez ni ez naiz hain ederra eta sendoa» azaltzen digu farrez artista xelebre eta atsegin honek, nahiz eta entrebistan zenbait gai aztertzean hain baikorra ez izan.
ARGIA.–Frantziako argitaletxe batek hartu dizue komerzializatzeko eskubidea...
LUIS ASTRAIN.–Beno euskaraz argitaratzeko eskubidea hemengo argitaletxe batek du, baina beste edozein hizkuntzatan ateratzeko frantsesek hartu digute. Honek bere esplikazioa du, hemen eragozpen handiak daude honetaz bizitzeko. Adibidez, komiki hau egiteko bi urteko lana (orduak batuz urte bete erabatekoa) sartu dugu eta «Habe»ko lehiaketa irabazteagatik 600.000 mila peztako saria jaso dugu, Harrietek eta biok banatzeko. Gainera argitaletxe berri honekin beste hizkuntzetan argitaratzeko posibilitatea dugu, nahiz eta arestian esan dudan bezalaxe euskarazko eskubideak hemen geratu, guk gure hizkuntzan izatea nahi dugulako eta hori da hain zuzen aseguratzeko modurik hoberena. Frantziako argitaletxe batean lan egiteak profesionala izateko posibilitatea eskeintzen dizu, bestela ez da posible. Hala ere, gu ez gara bakarrak Frantzian ari garenak lanean, hor daude Fructuoso, Redondo eta Mata.
A.–Harritzen du berrogeitapiku orrialdeko komiki batek horrenbesteko lana izatea...
L.A.–Beno, hasteko marrazkiak kolorezkoak ditugu, akuarelazkoak hain zuzen, eta xehetasunez beterik dago. Horretaz aparte, lehengo mendeko Donostia eta batez ere Filipinasi buruzko informazio pila bildu dugu, museotan, artxiboak direla, liburutegiak... Liburu berriak ateratzen ditugun bitartean informazio gehiago izango dugu deskribatzen dugun gaiari buruz. Egunean zortzi bat ordu aritzen naiz marrazkiak egiten eta horretaz parte beste orduak informazioa bilatzen; Harrietek noski, beste horren beste.
A.–Zalla da beraz komikien esparruan lan egitea
L.A.–Zaila, oso zaila..Kanpoko herri baten laguntza, Frantzia batez ere, ez ba duzu, oso zaila da. Euskal Herrian oso merkatu murriztua dugu; gazteleraz argitaratutakoa argitaletxe madrildar eta katalarrak rnenderatzen dute, eta euskaraz argitaratzeko berriz, zenbait ezaugarri behar dira: bat-irakurlea euskalduna izatea, bestea komikizalea izatea eta horretaz aparte komiki horiek irakurle horren gustokoak izatea. Guk asko saldu dugu euskal komikia oso murrriztua delako, itzulpen asko dago (Tintin, Asterix...) baina ez dira hemengoak; horretaz aparte diru laguntza izatean oso merke argitaratu digute, 200 peztangatik eta noski segituan agortu da.
A.–Eta talde batek edo, komiki bat argitartatzea garestia ere nahitaez?
L.A.–Ba Offset edo fotokopian egin beharko lukete, inprentatan ateratzea behintzat ezinezkoa; are gehiago kolorez atera nahi badute.
A.–Zuk meta guztitako pintura egin izan duzu.
L.A.–Nik marrazteko zaletasuna komikiengatik dut. Hasieran haur guztiak bezalaxe hasi nintzen marrazten, ondoren tebeoak zirela eta hasi nintzen kopiatzen eta noski koskortzen ari nintzela beste gauzak probatu nituen. Ikasketak bukatzean, zientzietako karrera lapaitz bat egin ordez, ba Arte Ederrak karrera ikasi nuen, zenbait erakusketa egiten nituen bitartean, abstraptoa, hiperrealismoa, kubismoa... denetik pixkat;
A.–Zer aurkitu zenuen ordea komikietan?
L.A.–Ba ez dakit... zaila da erantzutea... baina komikietan pintura profesionalean baino gustorago nabil. Komikia beste pintura baino komertzialagoa da, musikaren esparruan diskekin gertatzen den bezalaxe, hau, da, bide komertzial bat da. Pintura klasikoa ordea, ba gauza anbiguoa da, badirudi ekonomiatik at dagoela, baina itxuraz bakarrik; presio ekonomiko handiak dituelako; alegia, gizarteko beste gauza guztietan gertatzen den bezalaxe.
Komikian gauzak askoz garbiagoak daude. Pinturara oso jende gutxitara iristen da, ez da batere eskurakorra; oso jende gutxik erosten du kuadro bat eta gainera artistarekin ere arazoak sorizen dira, adibidez gauza bat esan nahi zenuen kuadro batean eta jendeak bestea ulertzen dizu eta noski honela bi irtenbide agertzen dira: zure kasa egiten dituzu kuadroak marginatua geratzeko arriskuz edo bestela jendearen gustoa jarraitzen dutu, bai intelektual eta eta ekonomikoki. Alegia, azkenean ez dut gehiegi pintorearen askatasunean sinisten, beti bezala gauza asko irentsi behar direlako
Komikiekin ordea beste filosofia dago, ez zara horren idealista, lana egiten duzu gustokoa duzulako eta gauzak zuk nahi duzun bezala egiten dituzu, hori bai, gidoi bat jarraituz.
Komikiekin araubide gogorragoa jarraitu behar da, hots, ez dizu balio esateak, gaur ez nago inspiraturik eta ez dut ezer egiten, lanak bukatu behar dira eta.
A.–Iduritzen zait komikilaria artista konpleteago izan behar duela, hau da, gauza ugari menderatu behar ditu: erretratoa dela, paisaia, espresioak... ez du espezializazioak balio.
L.A.–Bueno hala da, baina gaur egun pintura bide absrapto batera doa, figura ez da horrenbeste erabiltzen eta noski hori da hain zuzen komikian lantzen dena: mugimendua, espresioak, perspektiba... narrazio bat jarraitu behar da eta gauza asko agertzen dira inoiz ez dituzunak marraztu. Guzti hori berriz, ez da pinturan gertatzen, hemen gustatzen zaizuna edota zuk egiten dakizuna egiten duzu, eta ondoren hobeagotzen joaten zara; gutxitan sartzen zara ordea, gauza ezezagun batean.
A.–Ze materiala erabili duzu komiki hanek margotzeko?
L.A.–Normalean lehenengo txuri-beltzean egiten da eta ondoren beste zenbait teknika erabili daitezke, kolore mekanikoa esaterako. Hemen pantaila baten bidez koloreak aukeratzen dira, hauek erabat launak izanik. Adibide gisa "Mortadelo"n erabiltzen dituztenak, hau da, gorria gaitza guztietako, eta hauek erabat gorriak ateratzen dira.
Beste teknika bat da, marrazkiak fotokopiatzen direnean eta ondoren marrazkilariak edo bestea pertsona batek margotzen dituenenan, hauek ere nahiko kolore launak dira baina eskuz eginak daude.
Guk 'kolore zuzena' metodoa erabiltzen dugu eta normalena da, hots, tintaz marraztu orrialdeak eta ondoren margotu. Normalean akuarela erabiltzen dut edo anibidak.
A.–Ez duzu uste komikia oso gutxi baloratzen dela?
L.A.–Beno hori pertsonei dagokio, batzuk nahiago dute komikia eta besteek ba pintura. Baina sozialki bai dudarik gabe, askoz batoratuagoa dago pintura; pintorea artistatzat hartzen da, komikilaria ez ordea, artisautzat edo hartzen da. Komikia oso hotza ikusten da, jendea ez da konturatzen atzean marrazkilari bat dagoela eta ez makina bat. Jende gazteak beste ikuspegi bat ematen dio ordea. Komikian izugarrizko marrazkilariak izan dira, horra hor Ortiz bat, honek pinturako goi mailako jendea askok baino hobe marrazten zuen. Gorputzak ikaragarri ongi marraztu izan dira, ba zer esango nizuke nik, XIX. mendeko artista hoberenak margotuko luketen bezalaxe; Legase edo Toulouse-Lautrec baten kalitatezkoak.
Hau are gehiago gidoilariaren kasuan, oso gutxi baloratzen dira, ikaragarria da, beste edozein motako gidoilariak baino askoz gutxiago. Komikiaren lenguaia oso berezia da, ezin du dena hitzez kontatu erditik marrazkia dagoelako, eta oso teknika berezia da.
ZABAL

Luis Astrain-ek komikiatik jaso du marrazteko zaletasuna.
"Simon Besaluze"ren abenturak kontatzen dituen lehen zenbakia.
48-49

GaiezKulturaArteaKomikigintzKomikilaria
GaiezKulturaArteaKomikigintzArgitalpenaBesteak
PertsonaiazASTRAIN1
EgileezABAL1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Jon Azkune Torres

Ezin da basakeriaren monumenturik mantendu!

Txema Landa Aizkorbe

Pribatura noa

Josune Azurmendi

"40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko"

Estitxu Eizagirre

PPk euskararen irakaskuntza presentziala ezabatu du Valentzian, EAEko hauteskunde kanpaina betean

El Salto | Raquel Andrés Durà

Azkenak

2024-04-21 | Asier Etxenike Ugarte

Araba: Zer isla elektoral izango du aldaketak?

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Apunte batzuk atarikoan

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

'Cristóbal Balenciaga' telesaila

"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]

2024-04-21 | Iker Iraola Arretxe

Gipuzkoa: Biren arteko jokoa

2024-04-21 | Jon Azkune Torres

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Eguneraketa berriak daude