"Fisika Orokorra II" Aurrerapausu Fisikoa


1986ko martxoaren 16an
UEUko Lantalde Baten Emaitza Bikaina
"Fisika Orokorra II" Aurrerapausu Fisikoa
"Fisika Orokorra II" liburuak zientziak euskaraz ematearen alorrean beste aurrerapausua ekarri duelakoan, J.R. Etxeberriarekin berbaldi labur hau eduki dugu.
Joserra Etxebarria ezaguna da gure irakurleentzat ezezik euskalgintzaren munduan margilduta bizi den edonorentzat. Berak ekarri digu bulegora "Fisika Orokorra 11" atera berria den liburu bikain bezain trinkoa. Itxura ona hartzen diogu liburuari, koloretan dakar itxura sendoa duen azala (halaxe behar bait du egunero eskuartean erabiltzea helburutzat daukan edozein liburuk).
ARGIA.–Liburu hau "Fisika Orokorra II" da; zertarako eginda dago, non erabiltzeko?
J.R. ETXEBARRIA.– Asmo nagusia da fakultateetan eta, lehenengo mailako fisika orokorrerato kontsulta liburu moduan erabiltzea. Horixe da, batez ere, helburua, zientzia fakultateetan eta ingieneritza eta perito eskoletan erabiltzea. Material asko eskeintzen du eta zer esanik ez baliagarria izan daiteke beheragoko mailetan behintzat irakasleentzat. Instituto guztietan gutxienez bibliotekan egon behar luke, zeren honen maila BBB eta UBI mailak baino altotxuagoa bada ere kontsultarako egokia bait da.
A.– Zein da liburu honen ekarpena?
J.R.E.–Edukiaren aldetik dakar "Fisika Orokorra" izenarekin batzen diren gauza gehienak, ez denak, ze oraindik bestelako tomo bat egin beharko genuke. Esate baterako, kimika nuklearreko problematika eta halako gauzarik ez dago, beharbada bestelako maila batetako kontuak direlako. Baina oro har izen horrekin normalean ikastaroetan ematen den guztia eta gehiago dago.
A.–Ze aurrerapen egin da arloari dagokionez euskeraren aldetik?
J.R.E.– Euskararen mailan nik esango nuke 1979.ean UZEIk bere "Fisika Hiztegia" atera zuenetik han prosatzen ziren hitzak eta beste gauza ia normaltasun osoz erabiltzen direla fakullateetan eta. Beraz, alde horretatik, egonkortu egin da hizkuntza mota horren erabilera. Gero, egunetik egunera, hitz berriak agertzen dira, hain zuzen ere arlo berri baten sartzen bazara hitz berriak asmatu behar dituzulako; baina hitzak prestatzeko edo egokitzeko bidea nahikoa estandarizatuta dago. Horretan UZEIren lana eta "euskara zientifíkoa" asignatura ematen dutenen lana aipatu beharko lirateke.
A.– Batzuren kritika, UZEIren hiztegiei buruz ari naiz, gurdia behien aurretik ipintzea zela izan. Urteak igarota eta halako lanak burututa direlarik balantzea egin daiteke.
J.R.E.– Euskara guztiz eginda dago arlo honetan. Zer esanik ez, kritika praktikoa egin zaio hiztegiari. Nik zera esango nuke, hiztegiok baliagarri gertatu direla ehuneko haundi batetan. Laurogeita hamar edo laurogeita hamabostean.
A.– Zelan dabil gaur egun UEUko fisika taldea? Lankide gehiagorekin edo?
J.R. E.– Handituz doa astiro astiro, hain zuzen ere liburu hau egiteko zortzi irakaslek parte hartu izan dugu. Fisika lehen liburua egin nuenean neuk bakarrik egin nuen, gogoratzen naizenez. Orain taldea dago, bentaja guztiekin, batetik hobeto egiten delarik lana eta bestetik badagoela garantia pertsona hoiek irakasleak izanda gero materiale hau gero erabili egingo dutela. Beraz indar biderkatzailea modukoa da.
A.– Elhuyar-ekin harremanik izan duzue lana burutzean?
J.R.E.–Elhuyar-en erreferentzia beti izan dugu gogoan eta heurek geureak ere eta azken batez egiteko modu berbera da. Harreman handiak dauzkagu heurekin.
A.– Liburu honek esparru autonomoa eskeintzen dio erabiliko duenari, bertatik irten barik edozer jakiteko?
J.R.E.– Lehen mailako irakasleek eta ikasleek maila horretarako behar dutena badute bertan. Zer esanik ez beti jo behar izaten da bibliografiara.
A.–Zein izango da honen jarraipena?
I.R.E.– Momentuz ez daukagu ezer egiteko bestelako lan batzu dauzkagulako eskuartean. Badauzkagu programaturik bestelako mailetarako bizpiru liburu, in mente, buruan. Oraindik, tesis dotorala dela eta, aparkaturik dauzkagu, ez ahaztuta gero! Nik nire aldetik kontretuki badaukat asmoa lehen prestatu nuen material bat, "Mekanika Analitikoa", liburu moduan egiteko eta irakasleen artean badira bestelako asmoak ere.
A.– Liburu ederra eta mardula da; ze laguntza izan duzue?
J.R.E.– Laguntza? Geure lana lehenengo eta behin: Gero garanti izena dugu UEUren aldetik argitaratu egingo zela liburua; eta hirugarren euki dugu baila laguntza ekonomikoa EJtik. EJk badauka halako plangintza bat, EIMA deitzen dena irakas materiala eta prestatzeko eta hor onartu digute laguntza inprentako lanean parte bat estaltzeko. Horretara liburuaren salneurria erosgarria egiteko. Esan behar, azkenik, bostehun ale atera dilugula.
JIMENEZ
40

GaiezGizarteaIrakaskuntzUnibertsitaUEU
PertsonaiazETXEBERRIA2

Azkenak
2025-05-29 | Gedar
Cintruenigon, besoz beso mobilizatu dira Frente Obrero eta Vox

"Delinkuentziarik gabeko Cintruenigo" aldarrikatu dute, ohi bezala, pertsona migratuak kriminalizatuz.


2025-05-29 | Hala Bedi
Zahartzearen negozioa agerian utzi dute Gasteizen

Zaharren egoitzen negozioa salatzen duten iragarkiak jarri dituzte Gasteizko hainbat markesinatan. Iragarkiok "Gizarte Ondoezerako Foru Erakundea”-ren sinadura daramate.


Fusionatuko diren bi ikastetxeren proiektu berria argitzeko eta adosteko eskatu diote gurasoek Jaurlaritzari

Gasteizko Adurtza eta San Ignacio ikastetxeek fusionatuta hasiko dute datorren ikasturtea, baina eskola berriaren proiektua eta plangintza falta dutela salatu dute gurasoek, beraien ekarpenak noiz eta nola egin jakin nahi dutela. “Parte hartu nahi dugu, guretzat... [+]


Hamasen buruzagia hil du Israelek, Netanyahuk baieztatu duenez

Mohamed Sinwar Gazako Hamaseko burua hilik agertu da, Israelgo armadak Gazan egindako bonbardaketa batean. Hamasek oraindik ez du baieztatu Sinwarren heriotza.


2025-05-28 | Joan Mari Beloki
Istanbul II

Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]


Gutxienez zazpi migratzaile hil dira, Kanaria Uharteetan beren ontzia hondoratu eta gero

Kanaria Uharteetako El Hierro irlan gertatu da ezbeharra: itsasertzetik bost metrora zeudela eman du buelta ontziak. 160 pertsona inguru zihoazen ontzian.


Arabako Foru Aldundia zentral eolikoak inposatzeko “eskumenak inbaditzen” ari dela salatu du Aiaraldeko Mendiak Bizirikek

Herri plataformak adierazi du 'Mendi' zentral eolikoak Orozkon (Bizkaia) ere lurrak hartzen dituela eta plan bereziko onarpenerako aurretiko izapidea abiatzea agindu duela Arabako Foru Aldundiak.


Hiru palestinar hil ditu Israelek, laguntza humanitarioa banatzen ari zitzaien bitartean

Israelek AEBetako enpresa bati eman dio laguntza humanitarioa banatzeko ardura, eta NBEk salatu du laguntza banaketako irudiak “oso larriak” direla. Israelek defendatu egin du banaketa sistema. Jakinarazi dute asteazkenean ez dutela laguntza humanitariorik... [+]


2025-05-28 | ARGIA
Hiltzeko laguntza jasotzea baimentzen duen legea onartu du Frantziako Asanbleak

Eutanasia edo suizidio lagundua gisako hitzak nahita saihestuta, “hiltzeko laguntza aktiboa” baimentzen duen legea onartu du Frantziako Asanblea Nazionalak. Senatuaren oniritzia jasoz gero, 2027an sartuko litzateke indarrean legea, kasurik azkarrenean.


Energia eta telekomunikazio sistema “erresilientea” sortzeko, lankidetza abiatu dute Goienerrek eta Izarkomek

Bi kooperatibek euren arteko elkarlanean "urrats sendoagoak" emango dituztela iragarri dute, energia eta telekomunikazio sistema "erresiliente" bat sortzeko. Deia egin diete herritarrei Itzali sistema, piztu alternatibak manifestuarekin bat egin dezaten.


Erregeen sukaldaria eta sukaldarien erregea

Saint-Cloud (Frantzia), 1810eko apirilaren 1a. Napoleon enperadorea Maria Luisa Austriakoarekin ezkondu zen, eta eztei-tarta ikusgarria Marie-Antoine Carême (1784-1833) sukaldari ospetsuak egin zuen.  

Baina Carême gorteko luxuetatik urrun jaio zen, Pariseko... [+]


Eguneraketa berriak daude