"Fisika Orokorra II" Aurrerapausu Fisikoa


1986ko martxoaren 16an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
UEUko Lantalde Baten Emaitza Bikaina
"Fisika Orokorra II" Aurrerapausu Fisikoa
"Fisika Orokorra II" liburuak zientziak euskaraz ematearen alorrean beste aurrerapausua ekarri duelakoan, J.R. Etxeberriarekin berbaldi labur hau eduki dugu.
Joserra Etxebarria ezaguna da gure irakurleentzat ezezik euskalgintzaren munduan margilduta bizi den edonorentzat. Berak ekarri digu bulegora "Fisika Orokorra 11" atera berria den liburu bikain bezain trinkoa. Itxura ona hartzen diogu liburuari, koloretan dakar itxura sendoa duen azala (halaxe behar bait du egunero eskuartean erabiltzea helburutzat daukan edozein liburuk).
ARGIA.–Liburu hau "Fisika Orokorra II" da; zertarako eginda dago, non erabiltzeko?
J.R. ETXEBARRIA.– Asmo nagusia da fakultateetan eta, lehenengo mailako fisika orokorrerato kontsulta liburu moduan erabiltzea. Horixe da, batez ere, helburua, zientzia fakultateetan eta ingieneritza eta perito eskoletan erabiltzea. Material asko eskeintzen du eta zer esanik ez baliagarria izan daiteke beheragoko mailetan behintzat irakasleentzat. Instituto guztietan gutxienez bibliotekan egon behar luke, zeren honen maila BBB eta UBI mailak baino altotxuagoa bada ere kontsultarako egokia bait da.
A.– Zein da liburu honen ekarpena?
J.R.E.–Edukiaren aldetik dakar "Fisika Orokorra" izenarekin batzen diren gauza gehienak, ez denak, ze oraindik bestelako tomo bat egin beharko genuke. Esate baterako, kimika nuklearreko problematika eta halako gauzarik ez dago, beharbada bestelako maila batetako kontuak direlako. Baina oro har izen horrekin normalean ikastaroetan ematen den guztia eta gehiago dago.
A.–Ze aurrerapen egin da arloari dagokionez euskeraren aldetik?
J.R.E.– Euskararen mailan nik esango nuke 1979.ean UZEIk bere "Fisika Hiztegia" atera zuenetik han prosatzen ziren hitzak eta beste gauza ia normaltasun osoz erabiltzen direla fakullateetan eta. Beraz, alde horretatik, egonkortu egin da hizkuntza mota horren erabilera. Gero, egunetik egunera, hitz berriak agertzen dira, hain zuzen ere arlo berri baten sartzen bazara hitz berriak asmatu behar dituzulako; baina hitzak prestatzeko edo egokitzeko bidea nahikoa estandarizatuta dago. Horretan UZEIren lana eta "euskara zientifíkoa" asignatura ematen dutenen lana aipatu beharko lirateke.
A.– Batzuren kritika, UZEIren hiztegiei buruz ari naiz, gurdia behien aurretik ipintzea zela izan. Urteak igarota eta halako lanak burututa direlarik balantzea egin daiteke.
J.R.E.– Euskara guztiz eginda dago arlo honetan. Zer esanik ez, kritika praktikoa egin zaio hiztegiari. Nik zera esango nuke, hiztegiok baliagarri gertatu direla ehuneko haundi batetan. Laurogeita hamar edo laurogeita hamabostean.
A.– Zelan dabil gaur egun UEUko fisika taldea? Lankide gehiagorekin edo?
J.R. E.– Handituz doa astiro astiro, hain zuzen ere liburu hau egiteko zortzi irakaslek parte hartu izan dugu. Fisika lehen liburua egin nuenean neuk bakarrik egin nuen, gogoratzen naizenez. Orain taldea dago, bentaja guztiekin, batetik hobeto egiten delarik lana eta bestetik badagoela garantia pertsona hoiek irakasleak izanda gero materiale hau gero erabili egingo dutela. Beraz indar biderkatzailea modukoa da.
A.– Elhuyar-ekin harremanik izan duzue lana burutzean?
J.R.E.–Elhuyar-en erreferentzia beti izan dugu gogoan eta heurek geureak ere eta azken batez egiteko modu berbera da. Harreman handiak dauzkagu heurekin.
A.– Liburu honek esparru autonomoa eskeintzen dio erabiliko duenari, bertatik irten barik edozer jakiteko?
J.R.E.– Lehen mailako irakasleek eta ikasleek maila horretarako behar dutena badute bertan. Zer esanik ez beti jo behar izaten da bibliografiara.
A.–Zein izango da honen jarraipena?
I.R.E.– Momentuz ez daukagu ezer egiteko bestelako lan batzu dauzkagulako eskuartean. Badauzkagu programaturik bestelako mailetarako bizpiru liburu, in mente, buruan. Oraindik, tesis dotorala dela eta, aparkaturik dauzkagu, ez ahaztuta gero! Nik nire aldetik kontretuki badaukat asmoa lehen prestatu nuen material bat, "Mekanika Analitikoa", liburu moduan egiteko eta irakasleen artean badira bestelako asmoak ere.
A.– Liburu ederra eta mardula da; ze laguntza izan duzue?
J.R.E.– Laguntza? Geure lana lehenengo eta behin: Gero garanti izena dugu UEUren aldetik argitaratu egingo zela liburua; eta hirugarren euki dugu baila laguntza ekonomikoa EJtik. EJk badauka halako plangintza bat, EIMA deitzen dena irakas materiala eta prestatzeko eta hor onartu digute laguntza inprentako lanean parte bat estaltzeko. Horretara liburuaren salneurria erosgarria egiteko. Esan behar, azkenik, bostehun ale atera dilugula.
JIMENEZ
40

GaiezGizarteaIrakaskuntzUnibertsitaUEU
PertsonaiazETXEBERRIA2

Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude