Zeledon, bat baino gehiago
Zalduondoko Celedonio Alzola edo Bitorianoko Celedonio Iturrate; biak ala biak izan daitezke Gasteizko jaietako sinboloaren inspirazio iturria: gizonak, baserritarrak eta parrandazaleak.
Argi dagoen gauza bakarra da ez dela existitzen. Zeledon mito bat da, urtero, abuztuaren lauan hezur-haragizko Gorka Ortiz de Urbinan urtzen den sinbolo bat. Mitoaren jatorriari buruz bertsio ugari daude.
Ezagunena, Zalduondoko baserritarraren istorioa da: Celedonio Alzola Garcia de Andoin. 1796. urtean jaio eta 1866an hil zen. Hogeita bat urterekin joan omen zen Gasteizko Zapatari kalera bizitzera; igeltseroa zenez bere etxea eraiki zuen, "leihoa eta balkoiarekin", abestiak dioen moduan. Alzolaren inguruan denetarik jaso da, parrandazale izateagatik ospetsua egin zela hirian, gizon langilea eta oso zintzoa zela…
Kondaira horri helduta, 1971. urtetik, Gasteizko jaietako aurreko igandean, Zalduondon Zeledon Eguna ospatzen dute, Juan Lope de Andoategi tolosarrak zizelkatu zuen iturria irekiaz. Ura atera ordez, ardoa ateratzen da herriko iturritik, eta ohitura dago egun horretan askaria egiteko Torrelarren.
Plaka bat ere ikusi daiteke Zeledon ustez jaio zen etxean.
Alta, Carlos Ortiz de Zarate apaiz eta etnografoak Leyendas y tradiciones de Kuartango liburuan Celedonio Iturralde izeneko beste Zeledon baten biografia jaso zuen, Gasteizko jaietako mitoaren inspirazio iturri izan daitekeena.
Celedonio Iturralde Armentia Bitorianon jaio zen, 1810. urtean. Oso gizon alaia omen zen, eta asko gustatzen zitzaion Gasteizko tabernetan ibiltzea. I. Karlistadan (1833-1840) teniente koronela izatera iritsi zen, eta garai horretan jarri zioten Zeledon ezizena. Gainera, kondaira baten arabera, karlisten artean, CeledÛn se ha hecho una casa nueva pasahitza erabiltzen zuten gerra garaian.
Karlistek galdu zutenean, Iturralde Frantziara atzerriratu egin zen; halere, Arabara itzuli zen, 1843. urtean, Katadianoko andre batekin ezkondu eta Andagoian, etxe berri bat egin zuen, antzinako dorretxe bat zegoen tokian "leihorik eta balkoirik gabe". Kondairen arabera, bizitza gorabeheratsua izan zuen Kuartangoko Zeledonek: ganaduzalea edo ikazkina izan zen Gibijon, hirugarren karlistadan ere parte hartu zuen, berriz ere erbesteratu behar izan zen…, eta1889an hil zen.
Ez dago argi zeinek inspiratu zuen, 1957an, Zeledonen pertsonaia sortu zuen lagun taldea; Celedonio Alzona edo Celedonio Iturralde izan daitezke, edo Arabako beste Zeledonen bat. Argi dagoena da ordutik aterkia zabalik duen panpina bat soka batetik jaisten dela, eta hezur-haragizko gizon baten deiadarrekin hasten direla Gasteizko jaiak.
Albiste hau Alea.eus-ek argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Gasteizko Txosnek gaur aurkeztu dituzte ofizialki 2025eko Andre Mari Zuriaren jaietarako kartela eta musika zein kultur programazioa. Hirugarren urtez jarraian, Entxosnatu, etorri gugana! lelopean, gune autogestionatuak abuztuaren 4tik 9ra egongo da irekita, 40 kontzertu eta... [+]
Bilboko, Gasteizko eta Donostiako herri jaietako ordezkariek agerraldi bateratua egin dute maiatzaren 8 honetan, txosnei jarritako zailtasunak salatzeko eta jai eredu herrikoa "desagertzeko arriskuan" dagoela ohartarazteko.
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.
Arabako Aldundiak TicketBai sistema ezartzea exijitzen die txosnei, eta uko egiten dio Gasteizko Txosnen Batzordeak. Hala ere, jaietan txosnak jarriko dituztela ziurtatu du batzordeak. “Erasoa” Euskal Herriko jai herrikoi eta herri eragile guztien aurkakoa dela... [+]
Gasteizko jaiak hasteko aste gutxi falta direla, Gasteizko Txosna Batzordeak urgentziazko prentsaurrekoa eman du, salatzeko Arabako Foru Aldundiak txosnetan TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituela. "Parekatu egin nahi dituzte txosnak eta irabazi ekonomikoa helburu duen... [+]
Azken asteetan txosnen harira eztabaidaren erdian egon diren Mugimendu Sozialistako eragileek –Gasteizko GKS eta Etxebizitza Sindikatuak, eta Bilboko Luberri konpartsak– prentsaurreko bateratua eman dute ostegun goizean Gasteizen. Nahiz eta ukatu egin dituzten... [+]
Gorka Urtaran hiriko alkateak adierazi duenez bultzadak eta irain homofoboak salatu dituzte. Pertsona batek salaketa jarri du.
Emakume sozialisten Itaia antolakundeak ziztaden aurkako mobilizazioak deitu ditu –Gasteizen 3an, Donostian 13an eta Bilbon 19an– eta horrekin batera, eraso mota honi buruz egiten duen irakurketa plazaratu du. Azpian osorik irakurgai.
Agerraldia egin dute Txosna Batzordeko kideek, hiru urteren ostean txosnaguneari ongi etorria emateko. Iragarri dutenez, Mirentxin Gidariak kolektiboari emango diote aurtengo txosnisaria.
Jaietan txosna jartzea debekatu dietela salatu zuten otsailean eta orain txosnak hiriko beste leku batean jartzeko baimen berezia eskatu dute. Manifestuan Gasteizko Udalari baimena onartzeko eskaria egin diote.
Abuztuaren 4a eta 9a bitartean ospatzen dira Gasteizko jaiak. Aurten, pandemiak eragindako bi urteko geldialdiaren ostean, txosnak egongo dira berriro ere Gasteizko Campusean, jai herrikoi eta herri mugimenduarentzako bultzada.
Entxosnatu lelopean, txosnak hainbat ekitaldi burutzen ari dira gaur.
Gorka Urtaran alkateak ohartarazi du Udalak ez duela Gasteizko Txosnen herri bazkaria egiteko baimenik emango, gainerako jarduerak egin ahal izango badituzte ere.