Watergate eskandaluaren 50 urteak
Asteburu honetan bete dira 50 urte lapur talde bat Washington hiriko Watergate eraikinean sartu zela eta harrapatu zituztela, 1972ko ekainaren 17an. Albiste haren jarraipena egiten, Bon Woordward eta Carl Bernstein kazetariek ospea irabazi zuten, baita beren egunkari The Washington Post egunkariak. Ikerketa eta eskandalu haren ondorioa izan zen Richard Nixon AEBetako presidentearen dimisioa, hori gertatu izan den aldi bakarra. Gertaerak oroitzeko ez dago gaizki All the President's Men filma berrikustea, zeina euskarazko azpidatziekin dagoen (Joxe Aranzabalek idatziak).
Egun hauetan, zenbait gogorakizun argitaratu izan dira AEBetan gertaera haien inguruan. Horietako bat oso interesgarria (Joshua Bentonek idatzia Nieman Lab kazetaritza ikertegiaren blogean) kontatzen duena nola hiru kazetari izan ziren gakoak ikerketan, Woodward eta Benstein ezagunez, hirugarren gizon hori Barry Sussman editorea izan zela.
Zuzendaria zen Ben Bradleeren izena eta figura oso nabarmen agertzen da kontakizunetan eta bai filmean ere (eta zer esanik ez Deep Throat informatzaile ezkutua, zeina hil ondoren, 2008an, jakin zen FBIko buruzagi izan zela, Mark Felt), baina Sussman funtsezkoa izan zela ahaztuxeago.
Izatez, The Washington Post-ek podkast atal irekia atera du aste honetan kasuaz, eta puntu batean All the president's men filman aipaturik gabekoak gogoratzen dituzte, baina Sussman alde batera utzita berriro.
Presidentearen Gizon Guztiak filmari dagokionez, liburuan gehixeago kontatzen da, baina filma eskandaluaren lehen sei hilabeteez da bakarrik: 1972, ekaina-azaroa (non Nixonek bere bigarren agintaldirako hauteskundeak irabazi zituen). Filma bukatzen da Ben Bradleek bere kazetariei esaten dien esaldi mitiko batekin:
"Gauza gutxi dago jokoan... salbu Konstituzioaren Lehen Zuzenketa [adierazpen askatasunarena], prentsa askatasuna, eta, akaso, herri honen etorkizuna. Beharbada ez da inportantea izango... baina berriz huts egiten baduzue, haserretu egingo naiz".
1973 eta 1974an eskandaluak eta ikerketak jarraitu zuen: 1974ko otsailean atera zuten liburua Woodward eta Bernsteinek, baina Nixonen dimisioa abuztura arte atzeratu zen. Filma 1976an kaleratu zen, eta artifizio batekin amaitzen da: Nixonen bigarren agintaldiko kargu-hartzea entzuten da telebistan (1973ko urtarrileko gertaera), baina aldi berean idaz-makina batek harrezkero gertatu ziren titularrak ematen dizkigu:
THE WASHINGTON POST - 1973KO URTARRILAREN 11 - HUNT-EK ERRUA AITORTU DU KONSPIRAZIO ETA LAPURRETAGATIK
1973KO ABUZTUA. MAGRUDERREK ERRUA AITORTU DU WATERGATEN
1973KO AZAROA. SEGRETTI KONDENATUA 6 HILABETEKO KARTZELARA
1974KO OTSAILA. KALMBACH-EK ERRUA AITORTU DU ETXE ZURIARENTZAKO DIRU BILTZE LEGEZ KANPOKOAGATIK
1974KO APIRILA. CHAPIN ERRUDUN GEZURRA ESATEARREN EPAIMAHAIARI
1974KO APIRILA. 30 EGUNEKO KARTZELA PORTERRENTZAT, FBI-RI GEZURRA ESATEAGATIK
1974KO MAIATZA. KLEINDIENST FISKAL NAGUSI OHIAK ERRUA AITORTU DU
1974KO EKAINA. COLSONEK ERRUA AITORTU DU, JUSTIZIARI TRABAK JARTZEARREN
1974KO MARTXOA. STANSEK ERRUA AITORTU DU DIRU BILTZE LEGEZ KANPOKOAGATIK
1975EKO URTARRILA. MITCHELL, HALDEMAN, EHRLICHMAN ERRUDUNAK WATERGATEKO KARGU
GUZTIETAN
1974KO ABUZTUA. ZINTEK FROGATZEN DUTE NIXONEK ONARTU ZUELA EZKUTATZEA. PRESIDENTEAK DIO EZ DUELA DIMITITUKO
1974KO ABUZTUA. NIXONEK DIMISIOA EMAN DU. GAUR EGUERDIAN GERALD FORD IZENDATUKO DUTE AEB-ETAKO 38. PRESIDENTEA
Izatez, 1974 arteko gertaera hauen jarraipen biziko interesgarri bat, Barry Sussman hirugarren gizon ezkutuak idatzia da. The Great Coverup: Nixon and the Scandal of Watergate. Nabarmentzekoa da Nixonen grabeketen auzi estranbotikoa: presidenteak nahi zuen bere hitzak gorde zitezen historiarako, eta grabaketa automatikoko sistema bat ezarri zuen propio Etxe Zuriko bulego obalean bere tranpa guztiak ere gordeta geratu ziren horrela.
Filma euskaratuta: https://azpitituluak.eus/1409649531
Akordioa asteazkenean sartuko da indarrean. Haren ondorioz, AEBek %30eraino jaitsiko die ordaindu beharreko muga zerga produktu txinatarrei, eta Txinak %10eraino estatubatuarrei.
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Botoen %99 zenbatuta, Mark Caney egungo lehen ministroa buru duen alderdiak 168 aulki lortuko lituzke Komunen Ganberan, eta lau gehiagorekin osatuko luke gehiengoa. Alderdi Kontserbadorea izan da bigarren bozetan, 144 eserleku lortuta. Duela lau urteko hauteskundeetan baino... [+]
Astelehen honetan egingo dituzte Kanadako Komunen Ganberarako hauteskundeak, Trudeau lehen ministro ohia ordezkatu duen Mark Caneyk data aurreratu ostean. Liberalen lidergo aldaketak kontserbadoreei aldea nabarmen murriztea eragin du, eta inkesta gehienek bozetan garaile irtengo... [+]
Zelenskiri Ukrainako gerra amaitu behar duen bake akordioa "arriskuan" jartzea leporatu ostean, Putini egin dio errieta Trumpek bere sare sozial Truth Socialen. Sergei Lavrov Atzerri Ministroak adierazi du bake akordioa adosteko prest dagoela Errusia. Kievek jakinarazi... [+]
Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]
Washington (AEB), 1930eko ekainaren 17an. AEBetako Kongresuak Muga-Zergen Legea onartu zuen. Smoot-Hawley Legea ere esaten zaio Reed Smoot senatariak eta Willis Hawley diputatuak bultzatu zutelako.
Legeak 900 produktu ingururako inportazio zerga-mugak %40 eta %60 artean igo... [+]
Bandera amerikanoz inguratuta, muga-zergen oldarraldi berria iragarri zion munduari Donald Trumpek apirilaren 2an. Geroztik hamaika astindu jasan dituzte burtsek eta nazioarteko merkataritzak. Baina hau ez da zoro baten boxeorako ringa bakarrik: AEBetako politikan hamarkada... [+]
Washington eta Teheran Iranen programa nuklearraren inguruko bilerak egiten ari dira. Errusiara ere joango omen dira Irango ordezkariak aste honetan.
Iradokitzailea delakoan edo, muga-zergen gatazkaren harira norbaitek berriro zirkulazioan jarri duen Maoren 1953ko bideoaren garai hartakoa da milioi bat igerilariren txantxa. Alegia, orain harekin bat egiten omen duen Xi Jinping jaio zen urtekoa.
Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.
Jaitsiera AEBen muga zergen igoerari erantzun ez dieten eta negoziatzeko prest azaldu diren herrialdeei aplikatu diela argudiatu du Donald Trumpek, Europar Batasuna barne. Txina eta AEBen arteko lehia komertzialak gora egiten jarraitzen du.
Orain Errusiak inbaditu behar ei du Europa eta horren aurrean berrarmatze basatia bultzatu behar dute Europar Batasuneko herrialdeek. Lehen Sobietar Batasunak egin behar zion eraso, eta Gerra Hotzak ia mundua irentsi zuen. Gezurra zen ordukoa, eta gezurra da gaur egungoa, baina... [+]