“Tropikoetakoak bezain ikusgarriak agian ez, baina ederrak dira hemengo orkideak”
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin zituzten. “Blogerako bertako zuhaitzen eta basa landareen inguruan ikertzen ari ginela, basa orkideen espezie kopuru handiak harritu gintuen, eta orkidea populazioen jarraipenean zentratu gara azken urteotan”, azaldu du. Hainbat hitzaldi eta basa orkideak ikusteko bisita gidatu egin dituzte.
Blancok nabarmendu duenez, sareko kideak ez dira zientzialariak, zaletuak baizik: “Punkaren munduko ‘egizu zuk zeuk’ filosofian oinarritzen gara gu, jakinminetik herriari ekarpena egin nahi diogu”. Basa landareei eta orkidea basatiei lotutako gaiak lantzeaz aparte, urteotan bestelakoak ere landu dituzte: etnobotanika, toponimia, landare inbaditzaileak, zuhaitz berezien mozketen salaketak… “Sare txiki modukoa da gurea, edonorentzako irekia dagoena”, gehitu du. Herritar zientzia egiten dute Laudiokoloreak ekimeneko kideek.
Eta, zergatik orkidea? Honela azaldu digu lore berezi horrekiko interesa: “Orkidea hitza entzutean, tropikoetan jatorri duen loradendatako lore ikusgarriarekin gogoratzen da jendea, baina orkideak kontinente guztietan daude, baita Euskal Herrian ere”. Zenbait iturriren arabera, ehun orkidea espezie inguru ditugu gurean, eta Laudioko Arraño-Lamuza eremuan bakarrik, 24 espezie identifikatzera iritsi dira. “Europako zuzentarau batek dio hamar espezie baino gehiago hazten diren eremua orkideen ‘aparteko gune’ eta lehentasuneko habitata dela”, gehitu du.
Orkideak ezagutzera emateko eta babesteko ekimenak
Giza jardueraren presioagatik Arraño mendiko orkidea basatiak arrisku egoeran zeudela ikusi zuten elkarteko kideek, eta babesteko helburuarekin, itxitura txikiak egiten aritu dira urteotan. “Laudioko Udalarekin batera hainbat ekimen burutu ditugu, babes egiturak hobetu, belar mozketak doitu, bisita gidatuak antolatu…”. Aurtengoan, berrikuntza moduan, hilabete osoko jardunaldiak egin dituzte, tartean hitzaldi, bisita eta beste hainbat ekitaldirekin. Bisitek sekulako arrakasta izan dutela nabarmendu du taldekideak, eta balorazio oso positiboa egin dute. “Udazkenean jardunaldien bigarren zatia eginen dugu”, adierazi du.
Klima larrialdiaren aurrean egoera etsigarri xamarra dela uste du Blancok, baina baita ere inoiz baino beharrezkoagoa dela aldaketak eragiteko horrelako ekimenak antolatzea: “Egungo errealitate beltzari ekimen positiboekin erantzutea ezinbestekoa dela uste dugu”.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]