Sozialismorako Mugimenduak Bolivian agintzeari utziko dio 20 urteren ostean, eskuinari lekua utzita
Igandean eginiko presidentetzarako hauteskundeetan berretsi da ezkerreko koalizioaren porrota eta eskuinaren gorakada: PDC Alderdi Kristau Demokratikoko Rodrigo Paz Pereira senatariak eta Jorge Quiroga presidente ohiak (2001-2002) lehiatuko dute presidentetza bigarren itzulian.
Inkesta gehienek aurreikusitakoari jarraiki, kolpe gogorra jaso du agintean den MAS Sozialismorako Mugimenduak igandeko Boloviako presidentetzarako hauteskundeetako lehen itzulian: Eduardo del Castillo koalizioko hautagaia seigarren geratu da, botoen %3,16 eskuratuta. Horrela, Evo Morales presidente ohia (2006-2019) 2005eko bozetan gailendu zenetik, ezkerrak ez du berirro aginduko Bolivian. Urriaren 19an izango da presidentetzarako hauteskundeen bigarren itzulia, eta horretan eskuineko bi hautagai lehiatuko dira: PDC Alderdi Kristau Demokratikoko Rodrigo Paz Pereira senataria eta Jorge Quiroga presidente ohia (2001-2002).
Herrialdeko Auzitegi Gorenaren arabera, bozetako parte hartzea % 78,55ekoa izan da, eta Paz Pereirera izan da boto gehien jaso dituena (% 32,14); inkesta gehienek PDCko hautagaia hirugarren eta bosgarren postuen artean geratuko zela aurreikusten zuten, Samuel Doria Medina enpresariaren atzetik. "Aberria berreraiki nahi dugu, eta ekonomia aldatu herriarena izan dadin eta ez estatuarena", adierazi du Paz Pereirak La Pazen (Bolivia) eginiko ekitaldian bozen emaitzak argitaratu ostean. Quiroga, berriz, presidente izan zen 2001etik 2002ra, Hugo Banzer diktadore eta gero presidente izandakoaren presidenteordea baitzen hari minbizia diagnostikatu ziotenean.
Eskuinaren gorakadaz gain, igandeko bozek agerian utzi dute Boliviako ezkerreko mugimenduek azken urteetan babesean eta ospean izan duten beherakada: Andrónico Rodríguezen Aliantza Popularra laugarren geratu da botoen %8,22 jasota; MASko hautagai Eduardo del Castillo, berriz, seigarren (%3,16). Pandemiaz geroztik, krisi ekonomiko larrian murgilduta dago Bolivia: Bloomber Línea atariaren arabera, 2025eko lehen hiruhilekoan inflazioa %23,96koa izan da, 1985tik erregistratutako altuena eta bigarren altuena latinoamerikar herrialdeen artean.
Ezkerraren porrotaren zergatiak
20 urteren ostean, Sozialismorako Mugimenduak ez du Bolivian gobernatuko: batik bat, azken urteetan koalizioan gertatu diren barne gatazkek eraginda. Izan ere, 2019an presidentetzarako hauteskundeak irabazi zituen Evo Morales presidente ohiak eta koalizioaren sortzaileak, baina Amerikako Estatuen Erakundeak leporatu zion emaitzak faltsutu izana. Ondorioz, Morales erbesteratu egin zen, eta hurrengo urtean eginiko bozetan haren alderdikide eta Finantza ministro izandako Luis Arce izendatu zuten herrialdeko buru.
Presidente kargua hartu zuenetik, ordea, Arceren eta Moralesen arteko harremana erabat hautsi da: elkarri traizioa eta narkotrafikoarekin harremana izatea leporatu ostean, Boliviako Fiskaltzak Morales atxilotzea agindu zuen 2024ko abenduan, "prostituzioa erraztea helburu zuen giza trafikoagatik". 2006 eta 2019 artean presidente izandakoak adierazi zuen Arceren gobernuak abiatutako "gerra judizial" bat pairatzen ari zela, eta ondorioz ezin izan du aurkeztu igandeko presidentetzarako bozetara. Arcek ere uko egin dio bigarren agintaldirako aurkezteari, eta haren ministro ohi izandako Del Castillo izan da ezkerreko koalizioaren hautagaia.
Moralesen ondorengoa zena, baztertuta
Senatuko egungo presidente Andrónico Rodríguez jo izan dute Moralesen ondorengo politikotzat. Laugarren geratu da bozetan (%8,22). MASko sortzailearen zaleek haren aurkako kanpaina abiatu dutela gaitzetsi du Rodríguezek behin baino gehiagotan hauteskundeen aurretik, "benetako aurkari politikoak zein diren ahaztuta eta horiei bidea irekita". Izan ere, Moralesek hari bozkatzera dei egingo zuela aurreikusten zuen jende ugarik, baina azkenean boto baliogaberako dei egin zuen presidente ohiak, Rodriguezi "traizioa" leporatuta. Evo Moralesek baliogabeko botoaren "garaipena" azpimarratu du, igandeko hauteskundeetan %19 gainditu baitzuen.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]
Espainiako Vuelta abuztuaren 23tik irailaren 14ra izango da, bertan, Israel-Premier Tech taldeak hartuko du parte. Txapelketaren zuzendari Javier Guillének esan du "ezin dituztela kanporatu, puntuazioa dela eta parte hartzeko eskubidea" irabazi baitute.
AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.
Ibilaldiaren helburuak dira, alde batetik, Euskal Herrian kausa palestinarra babesteko sarea ikusaraztea eta aktibatzea, eta, bestetik, sionismoarekin kolaboratzen duten enpresa eta erakundeak salatzea, hala nola CAF, Teva, Carrefour, Zara eta Bardeako tiro poligonoa. Euskal... [+]
Gazako palestinarren aurkako genozidioa aurrera doan bitartean, Europak Israelgo armagintza industria hauspotzen jarraitzen du. Elbit Systems Israelgo armagintza enpresa ezagunak joan den astean iragarri zuen Europako herrialde batekin 1.600 milioi euro baino gehiagoko kontratua... [+]
Komunikazio ministro eta gobernuaren bozeramaileak iragarri du neurria. Berehala galdetu diote ea mehatxuren batek bultzatu duen erabakia, eta horri erantzun dio "mehatxua Israelgo eskuin muturretik" datorrela.
Bero boladek, haizeak eta lehorteek suteak pizteko aukerak bikoiztu dituzte Europan. Portugal, Espainia, Grezia eta Turkia pairatzen ari dira suterik handienak. Milaka suhiltzaile eta herritar ari dira suaren kontra borrokan Europa hegoaldeko herrialdeetan.
AEBetako presidentea Zelenskirekin eta Europako haren aliatuekin bildu da astelehenean, Etxe Zurian. Badirudi Trumpek ontzat jo duela Vladimir Putinek ostiralean izandako bileran proposatutakoa: Ukrainako gerra amaitzeko Kiev "lurralde truke posibleez" hitz egiteko gai... [+]
Alaskan nahiz Etxe Zurian egindako bilkurek sortzen duten harrabotsaren parekorik ez du piztu. Eta protagonistek ere hala nahiago, esango nuke. Baina begien bistako garrantzia du Asiako bi potentzia nagusientzat eta, zeharbidez, kontinente osorako: Txinako Kanpo-arazoetako... [+]
Gaza Hiria osorik okupatzeko onartu berri duten planaz kezkatuta, milaka israeldarrek Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroari exijitu die Hamasekin akordio batera iristeko "gerra amaitu" eta zerrendan dituzten bahituak aske uzteko. Herrialdeko lehen... [+]