Sosik ez gerrarako
Erdi Arotik armagintzak garrantzi handia izan du Euskal Herrian. Antzinetik burdina ekoizteko teknika ezagutu izanak armen ekoizpen industrializatua egin ahal izatea bideratu zuen.
Dirutza sortu zuen burdinola sareak bestelako aldaketa sozial, ekologiko, juridiko eta kulturalak ere ekarri zituen, ordea. Armagintza ardatz zuen ekoizpenak baso komunal asko pribatizatu zituen. Lantegi horien buruak jauntxo bilakatu ziren eta aldaketa estrukturalak egin ziren jauntxo horien mesederako, neurri handi batean gaur arte iraun duen sistema bat egonkortzen.
Jauntxoen aurrean ere beste eragile sozial bat jaio zen: matxinoak, Euskal Herriko lehenengo langile-klasean koka daitekeen taldea. Leku guztietan bezala, herri xumeak hornitu du klase gorenen aberastasuna eta geurea ez da salbuespena izan. Hurrengo urteetan sarritan matxino horiek izan ziren herri xumearen interesen alde altxatu zirenak, aintzindari interesgarria.
Bestalde, monarkien babespean aberatsen gerrak elikatzeko produkzioak sortzen zuen aberastasuna poltsikoratzen zuten bitartean, herri xumea gerren ondorioak pairatzen hasi zen.
Jatorrizko euskal sistema juridikoak babes mekanismoak bazituen herritarrak gerretatik babesteko eta hor dugu , esaterako, “Zuhaitz Malatoa”ren tradizioa edota Estatu-Nazio eredua ezarri arte soldaduskatik aske geratzeko zegoen legealdia. Hortaz, herri xumearen eta jauntxoen arteko auzian baldintza ekonomikoez gain, gerrekiko jarreran isla bazuen.
Euskal erakunde publikoek ezin dute-eta, ez zuzenean, ezta zeharka ere, armagintza hornitu. Gerren aurkako jarrera aktiboa ezinbestekoa da
Beraz, “xede antibelizista” ere egon, badago geurean betidanik. Estatu frantsesean zein Estatu espainiarrean derrigorrezko soldaduska ezartzean, euskal gazteek desertzioaz erantzun zuten eta XX. mendearen bukaeran: intsumisioaz. Hego Euskal Herrian egin zen erreferendumean ere NATOri ezetz esan genion.
Ardurak
Hego Euskal Herriko lau Aldundiak zerga nagusien arduradunak dira. Bilakaera historikoak eta mendetako borrokak bermatu du zerga horien kontrola, baina trukean estatuari “kupoa” delakoa ordaindu behar zaio. Kupoaren gastuak zuzenean “defentsa”, Polizia eta mugen kontrolerako gastuetara bideratzen dira. Ildo horretan ezin ahaztu une honetan “Frontex” delako erakunde paramilitarraren jardun lotsagarria. Aldundien dirua, gure dirua, “defentsa” ulertzeko modu jakin bat ordaintzeko erabiltzen da.
Hala ere, gure zergen militarizazioa ez da kupora mugatzen, zergen politikaren bidez eta Eusko Jaurlaritzari ematen zaion diru kopuruaren bidez, Euskal Herriko armagintza sektoreak hainbat laguntza du. Laguntza zergetan, ikerketan, esleipenetan... gure erakundeak ez dira neutralak. “Gerra hemen hasten da” salatzen dugunean, batik bat horregatik salatzen dugu, gure erakunde publikoetatik armagintzari laguntzen zaiolako.
Bada garaia “zoru etiko” esaten den aldarrikapena gure erakundeetara ere eramateko. Euskal erakunde publikoek ezin dute-eta, ez zuzenean, ezta zeharka ere, armagintza hornitu. Gerren aurkako jarrera aktiboa ezinbestekoa da.
Aldundiak eskuratzen duen diruaren %82 inguru langileen errentatik eta eguneroko kontsumotik lortzen du, hau da, klase-langileak eta sektore herritarrek ordaintzen dute nagusiki. Lehen bezala, Erdi Aroko jauntxoekin gertatzen zen lez, orain ere ez ditugu beraien gerrak ordaindu nahi.
Sosik ez gerrarako!
Ana Gorostidi, Andoni Rodriguez eta Patxi Azparren, Gerrarik Ez Gipuzkoa Ekimeneko kideak
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Horixe da datorren irailaren 10ean Frantziako Estatua hankaz gora jarriko duen deialdi herritar berriaren lema. Sarean gaia lantzen ari diren gune asko daude, baina bi interesgarrienak aipatzearren, hor daude, besteak beste, @lessoulevements edota @bloquonstout atariak.
Izan... [+]
Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.
1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]
Sarriegi jokatzen dugu erreaktiboki Euskal Herrian eta Euskalgintzan. Albiste bat, elkarrizketa bat, epai bat, eraso bat. Ondoren, erantzuna. Tamalez, berriro ere inertzia berak nakar Ander Gurrutxagaren elkarrizketa euskarafoboa aztertzera. Gustura gelditu zen, tartean zera... [+]
Euskararen (euskaldunon) aurkako oldarraldiak ertz ugari ditu; horietako bat fronte mediatikoa da, Voxento taldea buru eta PSOE-CCOO-UGTko kide ezagunak ekintzaile nagusi. Sarri eskaintzen digute idatziren bat, barnera dezagun Euskal Herriko hizkuntza ofizialetatik zein diren... [+]
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]