aurre egingo dieten hedabide independenteak
Testu hau goizeko ordu txikitan izaten diren hausnarketa batekin hasi da, Araba galduko herri batean zoruan jarrita, ortzimugan eguzkia ateratzen dela ikusirik. Zelai hori eta nabarren artean hegan egiten duten txoriei so eginez, mendietan dauden basoetan pentsamenduak galduta. Baina izan gaitezen zintzoak; hau ez da Campos de Castilla.
Atoan nahastu zaizkit, nire nahi erromantikoaren aurka, kilkerrek soinu lotsatiak eta autoen burrunba jasanezinak; txorien kantu alferrak eta trenaren txilio gorgarria, izarren distira isila eta trailer baten foku erraldoia. Ezin esan naturaz gozatzera etorri naizenik, ezta kontrakoa ere.
Beti gustatu izan zait herria, edo landa-eremua, edo kalekumeok hiria ez den orori jartzen diogun edozein goitizen. Txikitan aspirazio zen niretzat: “Nagusia naizenean baserri batean biziko naiz, abereak zainduko ditut, bai eta ortua ere, eta haiek ematen didatenaz biziko naiz”. Ez dut batere argi ea inozoa edo jenio bat nintzen.
Urteak bete ahala nabarmen murriztu dira herrian igarotzen ditudan egunak, lana egin behar dudalako, oporretan noalako, bestelako plan bat sortu zaidalako… Edozein aitzakia ona da Alavabus batean igo eta atzean patatadi hura uzteko; jakin baitakit beti izango dudala bueltatzea.
"Urtez urte idorragoa den orube baten gainean eraikitako asentamenduak dira sarri, urtez urte zaharkituagoa den biztanleria hartzen dutenak, urtez urte hustuz doazen herriak"
Hori esatea ere, akaso, larregizko ausardia izango da. Urtez urte idorragoa den orube baten gainean eraikitako asentamenduak dira sarri, urtez urte zaharkituagoa den biztanleria hartzen dutenak, urtez urte hustuz doazen herriak. Eskolarik ez, dendarik ez, bizitzarik ez. Autobus bat Gasteizera zazpi orduan behin, eta astean okina dator hiru bider, ezin gaitezke kexa!
Frenetismora ohitu gara, edo ohitu gaituzte nonbait, eta hirietatik at bizi direnen tempoak ulergaitzak gerta litezke sarri. Edozer egiteko, edonora joateko pixka bat bederen itxaron behar izatea. Badago zer ikasi.
Hau, egia esan, inpotentzia baten kronika ere bada. Estimu handiz herriak behatzea, itotzen diren bitartean, Titanic demografikoa. Ukituta, urperatuta. Iceberg bat edo beste eta den-denak igeri izotzaren gainean tokitxo bat lortu ahal izateko. Dendarik ez, zerbitzurik ez, ez eta tabernatik ere! Animaliarik ere apenas, astoak besterik gabe.
Gezurra esango nuke aitortuko banizu, irakurle estimatu hori, loa kentzen didala etorkizunean herri honetan, herri hauetan, zer gertatuko pentsatzeak. Loa kentzen ez didala jakiteak, horrek bai mantentzen nauela iratzarrik. Ez, berriz, denbora luzerako. Etxera bueltan, ordu txikitan, loratzen zaizkidan burutaziok apuntatu eta azkar demonio joaten bainaiz, nire omen txarrerako, lotara.
LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
2024an sortu zuten Kontalaritza Eskolari buruz hitz egiteko elkartu gara Ane Gebara, Ane Arrugaeta eta Itziar Rekalde ipuin kontalariekin. Kontalaritzaren izaera artistikoaz, bat-batekotasunaz, formakuntzaz, emanaldiez eta abarrez mintzatu dira. Besteak beste, eskolak eman dien... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Berritu ala hil. Hori esaten diogu geure buruari. Ariketetatik ariketa gabeko alera, narraziotik gertuago, metaforarik gabe, zuzenago. Orain? Orain gehiago behar dugu. Narrazioago, ezmetaforatuago, ariketagabeago.
Pertsonaia bat sortuko dugu. Pertsona bat. Istorio batean... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]