Salda badago… oilo haragia alferrik galtzen ez uzteko proiektua
Oilo-salda jaki ohikoa izaten zen gurean duela ez asko, eta salda egiteko erabilitako barazki eta gainerako osagaiak ere ongi aprobetxatzen ziren gero beste zerbait prestatzeko. "Hemen dena aprobetxatzen da" filosofia zabalduago zegon garaietan oinarritu dira Delikatetxe proiektuko kideak haien egitasmoa martxan jartzeko. Arrautza jartzeari uzten dioten oiloak ezertarako aprobetxatzen ez zirela ikusita sortu zitzaien ideia Xabier Gorrotxategi, Alazne Jayo eta Edurne Garcia bultzatzaileei. “Arazoa da etxalde txikientzat, oilo horiek erretiratzeko batzuetan ordaindu ere egin beharra baitute”, azaldu du Garciak. Hurbileko ekoizleei oiloak erosi eta salda eta bestelako produktuak egiten dituzte Elorrioko lantegian.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
“Lehen asko erabiltzen zen oilo haragia etxeetan eta errezeta ugari zeuden, oso zaporetsua eta elikagarria baita. Orain, ordea, modu industrialean ekoitzitako oilaskoa oso merke saltzen da, eta jendeak oiloa ordezkatu eta prestatzeko ohitura galdu du”, dio Garciak. Izan ere, haragi gogorragoa da oiloarena, su eztitan eta denbora luzeagoz eduki beharrekoa. Egungo bizi erritmo azkarrerako motelegia, akaso? “Pentsatu genuen jendeak ohiturarik ez badu ere, guk eginda agian bazegoela aprobetxatzeko aukera”, gehitu du kideak.
Hurbileko ekoizleei eta baldintza jakinetan ekoizten dutenei erosten dizkiete oiloak eta gainontzeko elikagaiak Delikatetxekoek, eta eraldaketa guztia Elorrioko gunean zentralizatzen dute. “Ekologikoan ari direnen eta Eusko Label edo Reyno Gourmet zigilua duten hurbileko baserritarrei hartzen dizkiegu oiloak, gutxieneko baldintza batzuen arabera haziak direla bermatzeko”. Ekonomia zirkularreko proiektu gisa aurkezten dute Delikatetxe, merkaturatzeko aukera handirik ez duen elikagaia galtzen utzi beharrean, hori eraldatu eta balioa ematen diotelako. Bi helburu nagusi dituzte, beraz: janaria alferrik galtzen ez uztea, eta hurbileko ekoizleei aukera bat ematea.
Salda, hanburgesak eta barazki-kontserbak
Oilo-salda, bularki-hanburgesa desberdinak, porrua kontserban eta tipulada aurkituko ditugu Delikatetxeko katalogoan. Galdetuko du norbaitek zer partekatzen ote duten jaki horiek… “Denari probetxua ateratzea da gure asmoa. Porrua zergatik? Bada, zati berdea saldarako erabiltzen dugunez, beste zatiarekin kontserbak egiten ditugu. Tipuladarako ere, saldan erabilitako tipulak darabiltzagu…”. Garciak azpimarratu duenez, etxean beti egin izan den hori egiten dute. “Aprobetxamenduaren ikuspegia galdu egin da, baina horri buelta ematen saiatu beharra gara”.
Eraldaketa prozesua ahalik eta modu jasangarrienean egiteko, gainera, eguzki-plakak dituzte argindarraren kontsumoa gutxitzeko eta ura berotzeko. Horrez gain, guneko tresneria eta makineria inguruko ekoizleei ere eskaintzen dizkiete, haien soberakinekin bestelako kontserbak egiteko.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]