Robin Hood garaikideak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ziur aski zuetako askok gogoratuko du Robin Hood ipuinetako pertsonaia: Erregeren soldaduen jazarpenetik ihesi, Sherwoodeko basoan ezkutatzen zen eta bertan bide-lapur aritzen zen. Ustez, aberatsei lapurtzen zien pobreei emateko. Kontua da Robin Hood bezalako bide-lapurrek, kondairatik bazuten arren, errealitatetik ere bazutela. Eric Hobsbawm maisuak bide-lapur sozial modura definitu zituen.
Hobsbawmen arabera, bide-lapur sozialen ohiko profila hauxe izaten zen: injustiziaren baten ondorioz edo arrazoi ekonomikoak zirela medio ihes egin behar izan zuten pertsonak ziren, eta beraz, bizirauteko lapurgintza ogibidetzat hartu behar izan zutenak. Botereak edo justiziak delitugiletzat zituen eta gogorki jazartzen zituen, baina nekazarien eta herri xehearen babesa zeukaten. Izan ere, herri xeheak haien egoera bidegabetzat hartzen zuen eta babesa edo konplizitatea ematen zieten bide-lapurren bandei, beti ere baldintza bat betetzen bazuten: bide-lapur sozialek ezin zieten sekula nekazari pobreei ebatsi, nekazarien komunitatearen parte baitziren.
Bide-lapur sozialen fenomenoa boterearen bidegabekerien aurkako erresistentzia keinu edo jende zapalduaren biziraupen estrategia modura interpretatu izan da. Alabaina, bide-lapur sozialek ez zuten sekula politika eraldatzailerik martxan jarri. Borroka mugimendu bat baino, boterearen eta bidegabekeriaren aurkako erresistentzia instintibo bat izan ziren; programa eraldatzaile definiturik gabekoa. Gainera, ipuin, kondaira eta kantuetan pertsonaia horien figura mitifikatu den arren, iturri historikoetan ez da ebatsitakoa birbanatzen zutelako frogarik aurkitu.
Bide-lapur sozialena fenomeno unibertsala izan da, Industria Iraultzaren aurreko gizarte atzeratuetan, boterearen kontrolpetik urruti geratzen ziren tokietan presente egon da, munduko kontinente guztietan. Euskal Herrian ere mota horretako bide-lapurrak izan dira. Larrauriko Bautista Landa Tretatxuri, esaterako, lapurren gobernadorea esaten zioten eta 1751 eta 1753 artean Bizkaiko bidaiariak eta jauntxoak izutu zituen, Hektor Gonzalez historialariak ikertu duenaren arabera. Joseba Agirrezkuenagak, halaber, Manuel Antonio Madariaga Patakon-en (1796-1850) berri eman digu. Hartaz zera esaten zen: lapurre zan baie, errukitzue. Usabarri kendu ta alargunei emon. Gisa berekoa omen zen Bardeetako Santxiko Rota.
Bide-lapur sozialak gizarte industrialaren zabalpenaren eta komunikazio sistemen zein garraiobideen garapenaren ondorioz desagertu ziren. Baina auzune periferikoetako no-go zone direlakoetako delitugileak ez al dira Robin Hooden oinordekoak? Izan ere, iruditzen zait egungo kale-lapur horiek, atzokoak bezala, erresistentzia keinu hutsa direla, txirotasunaren ondorio; baina ez hura desagerrarazteko programa bat.
AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.
Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.
Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]
The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]
Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]
Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]