Suteak
Dei batek dena alda dezake. Eguna bai, bederen. Hurrengo orduetako martxa, sikiera. Ourensen dagoen lagunak jasotzen du Noainen dagoen Lugoko lagunaren deia. Dei bakar batek ekarri zituen Galizako elkarte bateko zortzi artzain eta ahuntzain bat etxera. Zoragarria izan zen denbora hori partekatzea. Baita elkarrekin atondutako bazkari inprobisatua ere. Zenbat bizipen antzerakoak...
Gaiak nahitaez atera behar zuen, bagenekien; moduak harritu gintuen, ordea. Taldean bazen bere ibilbide profesionala landa-eremuaren antolaketan egina zuen pertsona ere. Baserriaren inguruko belardietan ginela, esan zigun: "Paisaia ederrean bizi zarete, baina sute arrisku bizian ere bai, hainbeste konifera landaketaz inguratuta. Zuen salbazioa, izatekotan, etxe bueltan dituzuen belardiak izango dira".
Tximista batek zeharkatu ninduen. Bizkar-hezurra, gori-gori. Sua burura heldu zenerako, uztailean irakurri nuen Los rescoldos de La Culebra liburuak hauspotu zituen sugarrak. Zer esanik ez aurten kiskali diren milaka hektareatan ziren bizitza guztiak neureak egiten baditut. Gizon hark gorpuztu zuen uda gurekin pasa duen beldurra.
Batek baino gehiagok pentsatuko du Galizan eta gainontzeko lurraldeetan izandako suteak hemen ezin direla gertatu. Gipuzkoako Basozainen elkarteak, irailaren 2an, ARGIAn bertan, kaleratutako idatzian zioen bezala, ez dezagun ahaztu 2021eko otsailean Bidasoa aldean gertatutako sute handi hura. Iberiar penintsulan piztu diren neurriko suteak hemen gertatuz gero, gureak egin du.
Zintzoki, eta ahopeka, galdetzen diot neure buruari ea hemen, Gipuzkoan –eraman zuek galdera zeuenera–prestatuta ote gauden ez horrelakoak itzaltzeko bakarrik, baizik eta, gaur egun, horiek saihesteko.
Entzun nahi ez dudan arren, erantzuna ezezkoa da. Jakin baitakit beharko genituzkeen baino basozain eta baliabide gutxiago ditugula. Mendiarekin loturiko ildo politikoaren beste adierazle bat baino ez da. Ikusi bestela aplikatzen den baso-politika: egurgintza industrialaren lobbyarekin guztiz lerratuta dago, ez jakiteraino non bukatzen den politika publikoa eta non hasten den interes pribatua.
Monolaborantzak indarrean jarraitzen du. Gaitzek eta arazoek ez dakarte sisteman aldaketa sakonik; espezieak ordezkatu dira, besterik ez. Hori omen da mendia garbi egoteko modua. Garbikeria hain heldu da urruti, ezen basogintza hitza aplikatzen diogun basotik ezer ez duen landaketa masibo horri. Baso-jabe zuhaitzen monolaborantza intentsiboa aplikatzen duenari. Basoa espezie bakarra duen eremuari, eukaliptoa bera izan arren.
Matarrasan helduko ginen basozainak ez zaintzera. Horrela, geure burua arriskuan jartzera. Horrela, arriskuarekin bizitzera.
Eta bai, horrelako suteak itzaltzea zaila da, oso. Baina jendarte aurreratu honek munduan duen egoteko erak hauspotzen ditu suteok, lehen txinparta piztu baino askoz lehenago. Baita aplikatzen diren politika publiko-pribatuek ere.
Ez gaude Galizatik hain urruti, ez horixe.
Euria ari du. Ekaitza. Egun beroegi baten ondorengo bustialdia. Eta tenperatura jaitsiera bedeinkatua. Ez dakit Galizia aldean euririk egin duen azken aldian, ez dakit suteak itzalita diren jada, eta etxetik irten behar izan zutenak itzuli ahal izan diren.
Komunikabideetan... [+]
Abuztuan 411.000 hektarea baso eta lursail erre dira León, Asturias, Ourense, Cáceres eta Zamoran. Bizkaiko eta Gipuzkoako azalera osoa beste. Irmotasunez esan dezakegu muturreko baldintza meteorologikoek sutu zituztela suteak, berotze global antropogenikoaren... [+]
Lanbidean urteak daramatzagun basozainok, gogoan ditugu 1989. urtean Euskal Herria bortizki kolpatu zuten mendiko sute handiak. Urtarriletik luze zetorren lehorte latza udazkenean lehertu zen haize bortitzen bultzadaz. Dozenaka sutek beltzez jantzi zuten lurraldea, bereziki... [+]
Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.
Bero boladek, haizeak eta lehorteek suteak pizteko aukerak bikoiztu dituzte Europan. Portugal, Espainia, Grezia eta Turkia pairatzen ari dira suterik handienak. Milaka suhiltzaile eta herritar ari dira suaren kontra borrokan Europa hegoaldeko herrialdeetan.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]
Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
-(1).jpg)
Brasilen suteek 30,86 milioi hektarea baso eta eremu natural suntsitu zituzten iaz, Italia osoaren azalera baino gehiago. Suteek %79ko igoera izan zuten 2023arekin alderatuta, Fire Monitorren ikerketa batek agerian utzi duenez.
AEBko eta munduko hiri handienetakoa den Los Angeles sute ikaragarriek harrapatu dute eta jadanik 150.000 lagun lekuz aldatu behar izan dituzte agintariek. Alkateak larrialdi egoera ezarri du, garrek ehundaka etxe kiskali dituzte hainbat auzotan, eta haizete gogorrek ez dute... [+]
Astelehen gauean su hartu du Donamartiriko (Nafarroa Beherea) ikastolako eraikin batek. Ez da zauriturik izan, baina kalte material handia eragin du suteak.
Portugaleteko eta Sestaoko bizilagunek leihoak itxi behar izan dituzte, suhiltzaileek hala ohartarazita.