Oilarraren auzia
Udako solasa aldi huntan. Oléroneko ugartean gertatu balentriaren berri izan dukete aldizkari hunen irakurleek. Bigarren egongia ugartean zaukan erretretatu bikote batek auzoko oilarraren kukurukua ez omen zuten gostukoa. Auzitara joan zen afera, eta Maurice-en (oilarra) jabeak behar izan zuen Rochefort-eko tribunalean agertu, denak utzirik.
Abokatek lehia zaukaten jakiteko ea Saint-Pierre d’Oléron herri “errurala” ote zen, edo hiri bat. Lehen kasuan, oilarrak kantatzeko eskubidea ba omen zukeen, bigarrenean ez. Deliberoa buruilean jakinen. Artean Maurice gaizoaren aldeko izenpetze kanpaina haundi batek 138.000 sinaduratik goiti bildu zituen.
Kalapitak bere artikulua ere ukan zuen New YorkTimes-en. Hek ere beren kasetak bete behar. Euskal Herria hortan ere, izan dugu auzoko ardien joareak jasaiten ez zituen bikote baten laidoaren berri. Hots, kanpaña nahi bainan hiriarren abantailekin, bainan kanpaña azeptizatu bat, urrinik eta arrabotsik gabekoa. Jarrera horier ihardokitzeko, frantses deputatu batek nahi omen ditu delako ezkila soinu, abere oihu eta bertze legez gerizatu Frantziaren “ondarea” bezala kontsideratuz. Zertaratuak dauden.
1850 inguruan, Kanbo-Behereko plazan eman zituzten tobera mustrak. Suieta zuten Montevideotik sartu Amerikano bat, Kanboko neska batekin ezkondu zena lehen emaztea Uruguayen utzirik. Egiazko suietekilako toberak debekatuak izanki eta bestaren baimena ardiesteko gisan, gazteriak “Oilarraren auzia” (Lejugement du coq) izenburua eman zion bere ospakizunari, alegiazko gai zerbeit estakuru. Oilarra nor zen, alabainan, denek bazakiten. Eta oilarraren urrats noblea bezenbat astoaren lasterrak zirela hautemanen.
Ez dakit Rostandek, zonbeit hamarkada berantago, ixtorio horren berri izan ote zuen bere Chantecler huntu zuelarik. Hots, lehen bezala orain ere, oilarra oilar eta gizon.
[P.D. Irail hasieran epaileak ebatzi du arrazoia oilarraren jabeak duela eta Maurice-k kukurru egiteko eskubidea duela. Erredakzioaren Oharra]
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Hazparnen idekiko da –hau publikatzean ez bada jadanik egina– liburu denda berria. Et’abar deituko da. Denda tipia izanen da, euskarazko publikazioen eskaintza ukanen duena. Ez da Ipar Euskal Herri barnealdean bakarrik arituko. Hain zuzen ere, azken lau... [+]
Informazio sareetan murgilduta, aktibismo digitalaren inguruan zenbait informaziora heldu naiz. Aktibista digitaletan pentsatzen dudanean, antolaketa moduetan ere pentsatzen dut, denok ez diegu-eta arazoei berdin heltzen. Batzuek aktibismo digitalari komunikazioatik heltzen... [+]
Bilboko hooligan inbasioari buruz idatz nezakeen, baina herri txiki batean bizi naiz ni eta ez dut sufritu. Euskaraldiari buruz idatz nezakeen, eskerrak emateko euskarari bizkarra ez ematen lagundu gaituzuenoi, baina ez da hori gorputzak eskatzen didana.
Egunak daramatzat gai... [+]
Pasa den asteko berria dugu: Irunen 67 urteko garraiolari bat hil zen, kamioia kargatzen ari zela. Errepidean izan balitz, “eragozpenak errepidean” entzungo genuke; ondoren, baxu antzean, “kamioilari bat hil da istripuan”. Gipuzkoa aldean trena hartzea... [+]
Ez naiz oso konspirazio zalea. Eta are gutxiago naiz konspirazio zaleen zalea. Baina badago bat, hasieran sinesgogor harrapatu baninduen ere, luze gabe konbentzitu egingo nauena azkenean. Ikusiko zenuten zuen sare sozial gogokoenean bueltaka: Mercadona... [+]
Etxea euskal ohitura zaharretan hildakoen eta bizirik zeudenen espazioa zen. Hilda jaiotzen ziren umeak edo bataiatu aurretik hildakoak kanpoko horma baten ondoan lurperatzen ziren, teilatuaren babesean. Abizenak ere etxe bati lotuta zeuden, etxeak ematen zion izena bertan bizi... [+]
Imajinatu kiroldegiko igerileku bat, sei kortxo ilarekin. Lerro horietako baten aurrean zutunik zaude. Lehenengo kalean adineko bi andre-gizon ikusten dituzu, beraien taularekin astiro-astiro igeri egiten. Bigarren kalean, aldiz, bi neska gazte dabiltza bata bestea baino estilo... [+]
Trumpen muga zergen inguruko neurri ero bezain erratikoek ekarri dute Europako Batasuneko herrialde ugarik sektore eta enpresa kaltetuentzat dirulaguntzak bideratzea. Esate baterako, muga zergen gerrak kaltetutako enpresen aldeko14 mila milioi euroko plana onartu berri du... [+]
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]
Hezkuntzari buruzko eztabaidan, gutako batzuk erabiltzen ari garen neologismoa (uste dut horrela deitu ahal diogula) da pedagogismoa, agian azalpenik behar duena. Asmoa da pedagogiari aukera bat ematea, bi gauzak bereizita. Zientifizismoa eta zientziaren arteko bereizketan... [+]
Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]