Noiz bukatzen da armairua, historia eta memoria
Ehgam Euskal Herriko Sexu Askapenaren mugimendua berrasmatzeko zikloa abiatu dute bertako kideek, jende berria elkartu eta bide-orria elkarrekin lantzeko (erreportaje honetan kontatu dugu). Zikloak Koronabirus Osteko Sexu Askapena (KOSA) du izena eta azaroaren 6an Bilbon egingo duten ekitaldi handira bitarte, hainbat solasaldi antolatu dituzte. Horien kronikak jasoko ditugu hemen. Honatx lehena, urriaren 27an Arrasateko gaztetxean Noiz bukatzen da armairua? liburua hizpide egindako ekitaldiaren inguruan.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Noiz bukatzen da armairua? liburuaren atzeko azalean ondorengoa irakur dezakegu: "Okerrak ez gara historiagatik galdekatuak izan. Ez digute galdetu nahi izan, eta gure ahotsez eta eskuz sortu dugunean, ezabatua izan da. Eta horren lekuan, paperean idatzi gabeko arau bat eta bakarra, heteroaraua, gure gorputzetan ebakiz eta orbainez idatzi dute".
Eta, hain zuzen ere, LGBT+ memoria hizpide hartuta, Arrasateko gaztetxean ospatutako "Kosa" hausnarketa-zikloaren lehenengo egunak hain premiazkoa dugun memoria propioaren lanketan sakontzeko balio izan zigun.
Nola ulertzen eta zerekin lotzen dugu memoria historikoa? Hau nork idatzia da? Zeintzuk izan dira sexu askapenerako mugimenduaren mugarriak? Badugu zer ikasi gure ibilbideaz? Badugu baliabide nahikorik gure genealogia sortzeko? Eta batez ere, Ehgamek zer egin dezake honen aurrean?
Memoria, historian jazotakoa ezagutu eta aitortzeko ariketa gisa, testuinguru belikoei loturiko kontzeptua izan ohi da. Gure kasuan, 36ko gerra zibilaren, frankismoaren edota ETAren borroka armatuaren baitan batik bat.
Baina kolektibo zaurgarri, marjinalizatu eta isilaraziek beren egunerokoan eskubideen urraketa, gatazka eta "gerra" anitzak bizi dituzte, eta historiak gutxi asko egin du hauen aitortzan. Esan beharrik ez dago, kolektibo horien artean, disidente sexu-generikoak eta, ondorioz, sexu askapenaren aldeko mugimendua ere badaudela.
Horregatik, Arrasateko topaketan, batetik gure genealogiaren puzzlea osatzen lagunduko duten lan historiografiko gehiagoren beharra azpimarratu zen. Baita memoria ariketa horiek maila lokalagoan egitearen potentzialitatea ere.
Izan ere, herrietatik zisheteroarauari aurre egiteko sortu eta praktikara eraman diren estrategiak giltzarri garrantzitsuak dira gure historiaren narratiba kokatuago eta zehatzago bat sortzeko garaian.
Kolektibo zaurgarri, marjinalizatu eta isilaraziek beren egunerokoan eskubideen urraketa, gatazka eta "gerra" anitzak bizi dituzte, eta historiak gutxi asko egin du hauen aitortzan
Nola begiratu historiari
Memoriaren lanketa bat, zeinaren egiazkotasuna ez den etengabe zalantzan jarriko. Diskurtso hegemonikoak historiaren begirada hegemonikoa ere ezartzen duelako. Eta guk, okerrok, honen aurrean eta banakotasunetik harago, istorio kolektiboak bildu eta historia kolektiboa eraikitzearen ardura zuzena dugu. Zalantzarik gabe, tokian tokiko errealitateak memoriaren oihal zabalago batean josiz.
Bestetik, borroka-lubakien lehen lerroan gorputza jarri dutenen lana aitortzearen beharraz ere mintzatu ginen. Alegia, gure aurrekoek emandako urratsak eta utzitako ondarea plazaratzeaz. Ez bakarrik beren aldarrikapen eta lorpen historikoak argitara ekartzeko. Baizik eta, egun, hauek LGBT+ kolektibo(ar)entzat erreferente izan dadila.
Gure aurrekoek, mugarriz mugarri, gizarte-eraldaketan urratsak eman badituzte ere, hauen atzean esfortzu, eztabaida, adostasun, talka, bizipen, emozio eta hamaika istoriok ezkutuan jarraitzen dute. Eta, nolabait, eskarmentu kolektibo hura ondorengoen borroken oinarri bilakatzea lortu behar dugu.
Ziur gaude, beraz, memoriaren lanketa zisheteroarauaren logiketatik eta atzaparretatik askatzen lortzea gure erronka handienetako bat dela. Sexu eta genero disidenteontzako benetan bizigarriak izango diren herrien bidean, memoriaren iparrorratza gureganatzeak bidezidor ibilerraz asko irekitzen lagunduko baitigu.
Eta esparru honetan, zalantzarik gabe, Ehgamek ere asko dauka emateko.
* Ehgam berramestuz ekimena
GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.
Burua altxa eta norberaren borroka zehatzetik harago joateko gaitasuna duen mugimendua da transmaribibolloena, hala erakutsi dute beste behin ere larunbatean, LGTBIQ+fobiaren Kontrako Nazioarteko Egunean. Palestinako genozidioa lehen lerrora ekarrita, zapalkuntza orori aurre... [+]
Bilboko LGTBIQ+ zinema eta arte eszenikoen Zinegoak jaialdiak 2025eko edizioko sariak iragarri ditu. Between Goodbyes eta Alma del desierto dokumentalak izan dira palmaresaren irabazle nagusiak.
Zinema eta arte eszenikoen LGTBIQ+ jaialdia Bilbon ospatuko dute ekainaren 23tik 30era,50 jarduera baino gehiagorekin.
Neska transexual baten ama, haurtzaroan bere genero identitateagatik bullyinga jasan zuen gizona edota LGTBI kolektiboko nikaraguar erbesteratua ezagutu eta horietakoren batekin bizipenak partekatu eta solastatu nahi duenak aukera izango du datozen egunetan Nafarroako sei... [+]
Galdera horri erantzun dio hainbat irakasle ez-heterok, eta gogoetarako gako ugari utzi dituzte. Mundua deskubritzen eta identitate(sexual)a eraikitzen ari diren haur eta gazteek erreferente anitzak izatea eta eskolan denok espazio seguru eta erosoa aurkitzea ederra baita.
Maiatzaren 17an LGTBIQ+fobiaren Kontrako Eguna dela-eta, “bizi dugun oldarraldi atzerakoia” , “transfobiak hartu duen indarra” eta “instituzioen utzikeria” nabarmendu dituzte kolektiboaren bueltako elkarteek. Zenbait instituzioren kapitalismo... [+]
Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.
Larretxeatarren oinordea da, aizkolari, harri-jasotzaile, txinga-eramale eta, oro har, herri-kirolari handien ondokoa. Patxi du aita; Donato, berriz, osaba. Hasier Larretxea, aldiz, da gizarte langile, da idazle, da homosexual. Harro beharko genuke denok.
Ikaslez lepo zegoen Leioako Hezkuntza Fakultatea pasa den asteazkenean, Samantha Hudson zetorrelako. 1999an jaiotako Mallorcako artista, abeslari eta influencer transgeneroa da. Kantatzen Duen Herria topaketetako izarrak ilara amaigabea zuen selfie eta autografoak emateko, eta... [+]
1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]
Manifestazio jendetsuak egin dituztean larunbatean Argentinako hainbat hiritan. Javier Milei presidenteak "pedofilo" deitu ditu LGBTIQ+ pertsonak Davoseko Munduko Ekonomia Foroan.
XV. mende bukaeran edo XVI. mende hastapenean Belauntzako Katalina atxilotu, preso sartu, torturatu, guziaz desjabetu eta erbesteratu egin zuten, Oiartzungo Maritxurekin “haragizko harremanak” ukateagatik. 500 urtez isilean eta artxiboetan galdurik egondako... [+]
Larunbatean Makean izanen da Hamza Abuhamdia, Parisen bizi den palestinar queer-a, Palestinaren aldeko topaketaren kari. Israelek bideraturiko pinkwashing-ari buruzko tailerra eskainiko du –bat-bateko euskarazko itzulpenarekin– arratsaldeko 15:30ean. LGBT pertsonen... [+]
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.