Neandertalak gai ziren hitz egiteko, ikerketa batek erakutsi duenez
Neandertalek egungo gizakiaren entzumen gaitasun bera zutela erakutsi du Atapuercako aztarnetegiari loturiko nazioarteko ikerketa talde batek froga paleontologikoen bidez. Horrek hitz egiteko gaitasuna emango lieke ikerkearen arabera eta ondorioztatuko luke gure espeziea ez dela izan bat eta bakarra ahalmen hori izan duena.
Neandertala humanoago bihurtzen duten gero eta froga gehiago ari dira aurkitzen arkeologo eta paleontologoak azken urteetan, baina Nature Ecology and Evolution aldizkari zientifikoan argitaraturiko ikerketak urrats nabarmena eman du norabide horretan: espezie horrek hitz egiteko gaitasuna zuela erakusten duten froga paleontologikoak egin dituzte.
Burgosko (Espainiako Estatua) Atapuercako Hezurren Leizeari loturiko nazioarteko aditu talde batek egin du ikerketa. Hainbat neandertalen aztarnetatik abiatuta, haien belarrien egiturak berregin dituzte eskanerren bidez eta konparaketak eginez ondorioztatu dute egungo gizakiaren entzuteko gaitasun bera zutela; horretarako soinuak erreproduzitzen dituen programa berezi bat erabili dute. Bi espezieek frekuentzia bereko soinuak entzuten zituzten: neandertalek bokalak eta kontsonanteak bereizten zituzten, hitzen esanahia ulertu eta hitz egiteko gaitasuna ematen duen ezaugarria.
Gaitasun hori edukiagatik, nola jakin ordea hitz egiten ote zuten? Ikerlariek ez dakite, baina neandertalen inguruan aurkitu diren aztarnek erakusten dute kultura sendo bat zutela, erritual bereziak, jokabide eta harreman konplexuak… horrek guztiak iradokitzen die komunikazio "konplexu eta eraginkor" baten beharra ere bazutela, "egungo gizakiena bezalako", adierazi dio La Vanguardia egunkariari Mercedes Conde-Valverde ikertzaileetako batek.
Neandertal gizakia Europa osoan eta Asiako zati batean bizi izan zen duela 230.000 urtetik gutxienez 40.000 urtera arte. Teoria eta hipotesi asko zabaldu dira bere desagerpenaren inguruan, horien artean klasikoena egungo gizakiak tokia kendu ziola gizaki “primitiboari”. Gero eta garbiago dago, baina, neandertalak garapen eta aurrerakuntza ugariren jabe izateaz gain, Homo sapiens sapiens gizakiarekin harreman uste baina estuagoa izan zuela eta hibridazioa ere gertatu zela, askoren esanetan. Orain badakigu, agian, euren artean hitz egiten zutela. Eta hala ere, desagertu egin ziren.
Neumark-Nord (Alemania) aztarnategian 50 metro koadroko gune berezia topatu dute adituek, Science Advances aldizkarian adierazi dutenez. Bertan, neandertalek ehizatutako ugaztun handien hezurrak apurtzen zituzten –172 zaldi, orein eta bobidoren hezurrak topatu... [+]
Segovia (Espainia), duela 43.000 urte inguru. Neandertal batek hatza pigmentu gorritan busti eta puntu bat margotu zuen 25 cm inguruko harri baten erdian. Harria 2022an aurkitu zuten arkeologoek San Lazaro leizean, eta, analisi multiespektral xehea egin ondoren, puntu gorri... [+]
Geroz eta gehiago dira neandertalek uste baino gaitasun kognitibo aurreratuagoak zituztela adierazten duten ikerlanak. Azkena Journal of Archeological Science aldizkarian argitaratu da, eta 2003an Errusiako Mezmaiskaya kobazuloan aurkitutako hezurrezko lantza-punta du... [+]
Azkenaldian liburu batekin gozatzen aritu naiz. Oso denbora laburrean bi aldiz irakurri dut; lehendabizikoan gozamen hutsez eta bigarrengoan arkatza eskuan. Rodrigo Villalobos arkeologo espainolaren Hoces de piedra, martillos de bronce lanak historiaurreko gizartea arakatzea du... [+]
Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.
Poloniako Maszycka kobazuloan duela 18.000 urteko arrastoak topatu zituzten XIX. mendearen amaieran. Baina berriki giza hezurrak teknologia berriak erabiliz aztertu eta kanibalismo zantzu garbiak aurkitu dituzte.
Ez da ikerlan bat ondorio horretara iristen den lehen... [+]
Danimarkako Vasagård aztarnategian 600dik gora harri grabatu aurkitu dituzte arkeologoek. Datazioen emaitzen arabera, duela 4.900 urtekoak dira, eta garai hartan Alaskan sumendi baten erupzio bortitza gertatu zela ere jakina da. Erupzio horren ondorioek Europa iparraldeko... [+]
Etiopia, 1974ko azaroaren 24a. Lucy-ren hezurdura aurkitu zuten Hadarren, giza arbasoen arrasto zaharrenetakoa. Australopithecus afarensis espezieko hominidoak 3,2 eta 3,5 milioi urteren artean ditu.
Homo espezieen arbasotzat jo zuten orduan, gu guztion amatzat. Mende erdi... [+]
Berkeleyko unibertsitateko (Kalifornia, AEB) arkeologo talde baten arabera, ezkerreko irudian ageri den eszena ez litzateke zuzena. Hau da, gizakiek ez zituzten lantzak jaurtitzen mamutak eta beste ugaztun handi batzuk ehizatzeko. Horixe zen orain arte zabalduen zegoen... [+]
Geissenkloesterle (Alemania), dela 42.000 urte. Danubio ibaiaren arroko kobazuloan bizi zirenek txirula bat egin zuten hegazti hezurrak eta mamut bolia erabiliz. Garai bertsuan, Esloveniako Divje Babe kobazuloko biztanleek ere txirula bat egin zuten hartz baten femurra baliatuz... [+]
Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]
Euskal Herriko kobazuloetan Madeleine aldiko (duela 18.500 eta 13.500 mila urte bitartekoak) labar-artea metodo konputazionalak konbinatuz aztertuta, ezaugarri espazialen eta ikonografikoen arabera bereizi dituzte irudiak, eta ondorioztatu dute lau multzotan bana daitezkeela.
Duela bi urte, Edgard Camarós arkeologo katalanak bi giza garezur eta "Minbizia?" zioen txartel bat topatu zituen kartoizko kaxa baten barruan, Cambridgeko Unibertsitatean. Garezurrak Gizatik zetozten, Egiptotik eta berriki Frontiers in Medicine aldizkarian... [+]
1991n Alpeetan Ötziren gorpua aurkitu zutenetik, egoera oso onean kontserbatutako 5.000 urteko arrastoak ikerketa asko egiteko erabili dituzte. Hasieratik arreta eman zuten azalean zeuzkan 61 tatuajeek. Adituek uste zuten tatuaje horiek azalean ebaki txikiak eginda eta,... [+]
Muru Artederreta herrian, Murugain izeneko muinoan, Burdin Aroko herrixka baten horma agerian geratu da, AHTren lanentzako laginak hartzen ari zirela. Bizilagunen hango elkarteak salatu du trenarentzako tunel baten ahoa eraikitzeak harresiaren zati bat suntsituko lukeela.