Nafarroko Gobernuak ez dio Urrezko Domina kendu Felix Huarte enpresari frankistari
Espainiako Memoria Demokratikoaren Lege berria aintzat hartuta, gobernuko Lan Ministerioak Felix Huarteri (Iruñea, 1896-1971) emandako Lanarekiko Merituen Domina kendu dio, hain zuzen ere argudiatuta enpresariak frankismoarekin lotura estua zuela. Unidas Podemosen izenean, Yolanda Diaz-ek zuzentzen du ministerioa.
PSNk gidatzen duen Nafarroako Gobernuak, ordea, Elma Saiz gobernu eledunak azaldu duenez, ez du arrazoirik ikusten UPNko Yolanda Barcinaren gobernuak enpresariari 2014an emandako Urrezko Domina kentzeko. Foru Gobernuaren sari gorena da aipatu domina, Huarteri eta Jose Javier Urmenetari eman zitzaien, XX. mendeko 60ko hamarkadan giltzarri izan zirelako Nafarroaren industrializazioan.
Saiz eledunak aipatu duenez, ez zaio erretiratuko domina Huarteri, saria “modu kolektiboan” egindako lanagatik eman zitzaielako. Azaldu duenez, memoria legeari begira, gobernuak eskatu zion Nafarroako Unibertsitate Publikoari erkidegoan Frankismoarekin harremana izan zuten pertsonen zerrenda egiteko, eta hor ez daude ez Huarte, ez Urmeneta.
Jadanik 2014an, sari emate hau oso polemikoa izan zen eta oposizio guztiak –PSN, EH Bildu, Geroa Bai eta I-E– eskatu zion gobernuari ez emateko sari horiek. Orain gobernuan dagoela, ordea, PSNk ez du egokia ikusten domina erretiratzea.
Frankismoaren eraikitzaile
Ikuspegi askotatik begiratuta, aldiz, datu asko daude esateko Felix Huartek lotura estuak izan zituela Frankismoarekin. Lanaren Merituaren saria eman zitzaion, 1964an Nafarroako Diputazioko lehendakariordea zela, Industriaren Sustapenerako Programa abiarazi zuelako. Ahots askok salatu dutene, programa horretan diru publikoa nahi zuen bezala erabili zuen atzerriko industria Nafarroara erakartzeko eta, bide batez, horrekin bere lantegiak gizentzeko.
Nafarroaren industrializazioaren errelatoa eraikitzerakoan, UPNk eta eskuinak lehen lerroan jartzen dute Huarte, bera izan zelakoan lurraldea nekazaritzatik industrializaziora eraman zuen gizona, baina askok jarri dute hori zalantzan, eta beste askok zuzenean ukatzen dute, Nafarroaren industrializazioa, Espainian gertatzen zen legez, 50eko hamarralditik zetorrelako. Jose Javier Saralegi izan zen aipatu programa industrialaren zuzendari teknikoa, eta El Corralito Foral liburuan azaltzen denez, hala zioen hark: “1960an industrializazioa bazetorren Nafarroara, bakarrik haren bila atera behar zen”. Orduko Nafarroako enpresen %4k jaso zuen diru-laguntzen %70, eta horien artean hainbat Huarte taldekoak ziren.
Huartek 1927an ekin zion enpresari bide arrakastatsuari, enpresa eraikitzaile batekin. 36ko Gerraren aurretik, bazituen jada 1.200 langile eta II. Errepublikan ere negozio oparoak egin zituen. Horrek ekarri zizkion hainbat arazo frankismoaren hasieran, baina laster erakutsi zion, kemenez gainera, bere leialtasuna Franco diktadoreari. Frankismo denboretan kontaezinak dira erregimenerako egin zituen lanak, besteak beste hainbat ministerio, baina agian horietatik esanguratsuena frankismoaren ikur izan den Erorien Harana da, non bere enpresak milaka preso errepublikarren esku-lan esklaboa erabili zuen.
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
2025ean 40 urte beteko dira Mikel Zabalza hil zutenetik, eta 47 urte Germán Rodríguez eta Joseba Barandiaran hil zituztenetik. Horiek guztiak Estatuko Segurtasun Indarren biktimak dira, eta Sanfermines78 Gogoan elkarteak Espainiako Gobernuari eskatu dio "Estatuaren... [+]
IRUTXULOKO HITZAk eta Dinamita Tour egitasmoak 36ko gerra Donostian nolakoa izan zen eta hiria beste ikuspegi batetik ezagutzeko ibilaldia antolatu dute elkarlanean, uztailaren 21erako. Elkargunea Bretxako Sarriegi plazako estatua izango da, 19:30ean, eta Amararaino joango dira... [+]
Astelehenean, 40 urte beteko dira Joseba Sarrionandia eta Iñaki Pikabea presoek Martuteneko kartzelatik ihes egitea lortu zutenetik. Egiako pisu batean izan ziren ezkutaturik bi iheslariak, eta oraindik milaka eztarrik abesten dute «kristoren martxa dabil!».
Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]