Lau mende igaro dira Luis XIII.a Frantziako eta Nafarroako erregeak 1620an Pauen ediktua eman zuenez geroztik. Horrekin, Nafarroako koroa Frantziakoan urtu zen. Zabalik elkarteak eta Nabarralde fundazioak jardunaldia antolatu dute urriaren 3an Donapaleun, efemeride garrantzitsu horren inguruan hausnartzeko.
Nafarroako Erresumaren azken aztarna ofiziala titulu batean zetzan XVII. mende hasieran. Luis XIII.a Frantziako erregea aldi berean Nafarroakoa zen. Baina 1620ko urriaren 20an, espedizio militar baten ondoren eta protesta artean, Pauen ediktua kaleratu zuen, Behe Nafarroa, Zuberoa, Biarno, Lanezan eta Andorra printzerria Frantziako koroan urtuz.
Zabalik elkarteak eta Nabarralde fundazioak data garrantzitsu horren laugarren mendeurrena baliatuko dute galera hartaz hitz egin eta hausnartzeko: “Garrantzitsua iruditzen zaigu gaurtik ikusita gertakari honen balorazioa eta interpretazioa egitea –azaldu dute–. Ordutik Nafarroak eginen ahalko zuen estatuaren promesa izoztua da”.
Urriaren 3an jardunaldia antolatu dute Donapaleun, “Nafarroako hiriburua izan zen hirian”, eta hainbat historialari eta adituk hitz egingo dute ediktuaren inguruan, baita garaiko testuinguru politikoaz ere. Jean Louis Davant idazle eta historialariak gidatuko du kongresua, eta besteak beste Álvaro Adot, Xabier Irujo, Luis Maria Martinez Garate, Amaia Nausia, Thierry Issartel eta Miqueu Joseph arituko dira bertan.
Kongresuko hitzaldiez gain, erakusketa ere paratuko dute 1620. Errenazimentua. Nafarroa subiranoaren azken hatsa izenburupean eta bisita gidatua izango du; gainera Kale borroka testu irakurketa ere eskainiko du Asisko Urmenetak.
1991n Alpeetan Ötziren gorpua aurkitu zutenetik, egoera oso onean kontserbatutako 5.000 urteko arrastoak ikerketa asko egiteko erabili dituzte. Hasieratik arreta eman zuten azalean zeuzkan 61 tatuajeek. Adituek uste zuten tatuaje horiek azalean ebaki txikiak eginda eta,... [+]
Esmirna (Turkia), 1647. Sabbatai Zevi rabinoak (1626-1676) bere burua mesias izendatu zuen. Autoizendatze horrek ez zuen une horretan oihartzunik izan. 1651n Esmirnatik egotzi zuten eta hainbat urtetan Grezian, Trazian, Palestinan eta Egipton ibili zen, noraezean. Baina 1665an... [+]
Muru Artederreta herrian, Murugain izeneko muinoan, Burdin Aroko herrixka baten horma agerian geratu da, AHTren lanentzako laginak hartzen ari zirela. Bizilagunen hango elkarteak salatu du trenarentzako tunel baten ahoa eraikitzeak harresiaren zati bat suntsituko lukeela.
Gerratik ihesi 1937ko ekainean Donibane Garazin Bilbo eta inguruetako 600 haur jaso zituzten. Hiriburuko Ziudadelan Eusko Jaurlaritzaren menpeko eskola kolonia bihurtu zuten, eta bi urtean 8-14 urteko 800 bat haur igaro ziren bertatik. Haurrekin 80 bat heldu ere iritsi ziren:... [+]
Kabaretak, parrandak, emakume biluziak dantzan, kokaina, heroina eta morfina salgai farmazietan... Pelikula bateko eszena dirudi, baina Donostiaz ari gara. Orain 100 urte baino gehiago, aristokratentzat eta burgesentzat festa latzak izaten ziren hiriko kabaretetan. 1917an,... [+]