Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean. Kuartelean bortizki torturatu eta hil egin zuten, eta bere gorpua hogei egun beranduago agertu zen, Endarlatsa inguruan (Nafarroa), Bidasoa ibaian.
Plaka jartzeko ekitaldia 12:00etan izango da, eta, udalak azaldu duenez, “plakak jartzeko beste ekitaldiekin egin den bezala, omenaldi xumea egingo da. Bertan, Donostiako alkate Eneko Goiak, udal taldeetako ordezkariek eta biktimen senideek parte hartuko dute”. Honekin, 32 izango dira dagoeneko udalak jarritako plakak, “terrorismoak eta oinarri politikoko bortizkeriagatik bizitza galdu zuten pertsonen memoria berreskuratzeko eta gune publikoan ikusarazteko”. Duela bi legealdi abiatu zuten egitasmoa.
Orbaizetarra jaiotzez (Nafarroa), Altzan bizi zen Zabalza, eta Donostiako Tranbiaren Konpainiako txoferra eta ELA sindikatuko afiliatua zen. Bere atxiloketaren operazioan, bere bikotekide Idoia Aierbe, bere lehengusu Manuel Bizkai, bere anaietako bi, Patxi eta Aitor, eta Ion Arretxe idazlea ere atxilotu zituzten. Aierbe eta Arretxe ere torturatuak izan ziren. Pasa den larunbatean, urteroko omenaldia egin zioten Zabalzari Altzan, Mikelen Txokoan.
Biktima gisa onartuta
Zabalzaren gertukoen urte askotako borrokaren ondoren, Eusko Jaurlaritzak biktima gisa onartu zuen Zabalza 2022an, eta gauza bera egin zuen Nafarroako Gobernuak aurtengo maiatzean. Udalak jarriko duen plaka orbaizetarraren kasuaren aitortzan beste pauso bat da, beraz.
Espainiako Gobernuak, aldiz, duela ia 40 urte ezarritako bertsio ofizialari eusten dio; ETAren zulo bat egiaztatzera eraman zutenean, ihes egin eta Bidasoan ito zela dio bertsio horrek. Ordea, Pako Etxeberria forentse ezagunak behin baino gehiagotan gezurtatu du bertsio hori, eta, 2021ean, CESID-eko (Centro Superior de Informacion de la Defensa) koronela zen Luis Alberto Peroteren eta Enrique Rodriguez Galindo Intxaurrondoko kuarteleko buruaren aginduetara zegoen Pedro Gomez Nieto Guardia Zibileko kapitainaren arteko elkarrizketa baten grabazioa argitaratu zen: “Esku artetik joan zaie, galdeketan gelditu zaie”, zioen Gomez Nietok bertan.
Bestalde, Zabalzaren kasuko dokumentuek klasifikatuta jarraitzen dute, Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko presidentea 2022an desklasifikatzeko prest agertu bazen ere. Ez da ahaztu behar, halaber, kasuarekin lotutako Arturo Espejo guardia zibila mailaz igo zuela Espainiako Gobernuak iaz, Margarita Robles eta Fernando Grande-Marlaska ministroek bultzatuta.
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
Espainiako eta Frantziako Estatuak “nazio askapen mugimendua ito” nahi dutela ohartarazi du Sortuk, eta Santi Brouard eta Josu Muguruza HBko militanteen erailketak estatu biek egiten duten “gerra zikinaren parte direla” adierazi du.
Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.
Egun hartan Espainiako Poliziak bost langile hil zituen eta dozenaka zauritu. Orain, identifikatu gabeko beste zazpi zauritu aurkitu dituela iragarri du Martxoak 3 elkarteak. Oraindik, alabaina, ez dute lortu zauritutako beste 20 pertsona identifikatzea.
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]