Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak ekitaldia egingo du Gasteizko erdigunean lehen aldiz, eta horri erantzunez ekimena iragarri du egun berean Memoria Osoak.
Gasteizko Plaza Berrian egin dute agerraldia ostiral honetan, eta hizlariek oroitu dute nola duela bi hilabete toki horretan bertan bildu ziren Gasteizko Udalak Urrezko Domina eman ziolako Terrorismoaren Biktimen Oroimenerako Zentroa Fundazioari. Udalaren erabakia arbuiatu zuten orduan, sari horrekin saritzen zelako fundazio horrek “biktimen artean bultzatzen duen bazterketa”. Prentsaurrekoan hitza hartu dute GALek torturatuta hildako Jose Antonio Lasa Arostegiren arreba Asun Lasak eta Egunkariaren kasuan torturak jasan zituen Martxelo Otamendi zuzendari ohiak. Guardia Zibilaren torturak jaso zituen Unai Romano eta Gogora Institututik bota berri duten Pilar Garaialde ere presente izan dira.
Jarrera hori zuzendu beharrean, biktimak berriz biktima bihurtzeko ekitaldien antolaketa areagotzen ari dela salatu dute. Horien artean kokatu dute, Bilbon joan den irailaren 28an Guardia Zibilak Itsas Museoaren aurrean egin zuen erakustaldia; edo urriaren 12rako Gasteizko Plaza Berrian bertan Guardia Zibilak iragarri duen desfilea. Iruñean, esate baterako, Guardia Zibilak urriaren 12an, bere patroiaren egunean, urtero egiten du desfilea Galiziako etorbidean, baina Gasteizen lehenbizikoz egingo du, eta gainera hiriko udaletxea hartzen duen plazan.
Memoria Osoak salatu du ekitaldi horien bidez Guardia Zibila omentzen dela, indar horrek milaka pertsonen giza eskubideak bortxatu dituenean, “oraindik ere zigorrik jaso ez dituzten bortxaketak”. Giza eskubideen bortxaketaren biktima direla gogorarazi dute, eta horregatik plazaratzen dutela euren iritzia, beti ere, “iritsi eta sentiberatasun guztiekiko errespetuan”, baina galdu gabe haien helburua: “bizikidetza demokratikoa”.
2016an Kriminologiaren Euskal Institutuak EAEn 1960tik 2015era izandako tortura kasuei buruzko txostena entregatu zion Eusko Jaurlaritzari: 4.009 tortura salaketa zituen eta horietatik 3.577 dokumentatuak eta gordeta dituzte institutuan. Euskal Memoria fundazioak azken 50 urteetako 9.600 tortura kasu baino gehiago jaso ditu Oso latza izan da liburuan.
Norabide aldaketa biktimen politiketan
Memoria Osoa-ren agerraldian adierazi dute begi-bistakoa dela Eusko Jaurlaritza berrian giza eskubideak, oroimena eta biktimen politiketan ematen ari den norabide aldaketa. “Badirudi kudeatzaile berriek egun batetik bestera ezabatu nahi dutela azken hamar urteetan gehiengo sozialak ahalegin handiz, esperantzaz eta irmotasunez eraiki duena”.
Euren biktima izaeratik erantzukizun politiko eta penalak ondorioztatzen direla azpimarratu dute, baina agian memoria agintari berriek ez dietela horiei aurre egin nahi eta horregatik ematen ari direla aldaketak horiek. Bizikidetza eraikitzea baino, errelato bat inposatu nahi dela uste dute, eta Gasteiz norabide aldaketa horren buruan dagoela. Diotenez, “berdintasun eta ez bazterketaren printzipioek gidatu behar dute instituzioen lana”, eta horregatik, dei egiten diete Gasteizko Udalari eta Espainiako Gobernuko EAEko Ordezkaritzari, ez ditzaten berriz biktima bihurtu eta lan egin dezaten biktimen artean dagoen asimetria gainditzeko.
Dagoeneko eskatu dutela bilera bat Maider Etxeberria alkatearekin eta hari ere hausnarketa hauek helaraziko dizkiotela aipatu dute: “Prozesu honek zerbait erakutsi badigu zera da, aurrera egiteko elkarrizketa, kontsentsua eta, bereziki, gure gizartean dagoen pluraltasuna eta aniztasunarekiko begirunea”.
Ekitaldia Guardia Zibilaren biktimak ikustarazteko
Urriaren 12rako ekitaldia iragarri du Gasteizen bertan Memoria Osoak, "Guardia Zibila goraipatzen duten bitartean, gorputz militar honek eragindako biktimak ikusarazi eta ahotsa emateko helburuz". Ekimenaren inguruko zehaztasunak aurrerago emango dituztela azaldu dute, baina gaurdanik gonbidatu dituzte herritarrak zein eragile sozial eta politikoak "biktimei zein beraien familiei babesa ematera eta haien mezua entzutera etor daitezen".
Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]
Ostiralean egingo dute ekitaldia 12:00etan, Donibane auzoko Martin Azpilikueta kalean. Erail zutenetik Angel Gogoan plataformak behin baino gehiagotan jarri ditu oroigarriak, baina behin eta berriz eraso eta erretiratu izan dituzte. Gobernu taldearen proposamena da oraingoan eta... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Xabier Kalparsoro eta Gurutze Iantzi Espainiako polizien eta guardia zibilen eskuetan hil zituztela 31 urte igaro direnean, Egiari Zor fundazioak ekitaldia egin du Urnietan. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio berriz ere ireki dezala epe bat estatuaren biktimak aitortzeko eskaerak... [+]
2008an Fernando Grande Marlaska epailearen aginduz atxilotu zutenean Ibai Azkonak pairatu zituen torturak aitortu ditu Nafarroako Gobernuak. Euskalerria Irratian, pauso honek suposatzen duena azaldu du Azkonak.
Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.
1991n zauritu zuen larri ke pote batekin Espainiako Poliziak Iruñean eta 31 urte ondoren lortu du instituzio publiko baten aitortza biktima gisa. Espainiako Gobernuak ere kalte-ordaina ordaindu behar izan zion, baina ez da kasuagatik poliziarik zigortu.
Jose Miguel Etxeberria Naparra 1980ko ekainaren 11n ikusi zuten azken aldiz Ziburun eta bere heriotzaren nondik norakoak ez dira argitu gaur arte. Lizartzako Igarolabekoa baserrian egin diote oroimen ekitaldia eta desagerpena argitzea eskatu du familiak aurten ere.
Motibazio politikoko lehen hamabi biktimarentzat aitortza eta erreparazio ekitaldia egin da maiatzaren 30ean Iruñeko Baluarte aretoan. Ekitaldia urtero egiteko asmoa agertu du Gobernuak.
Biktimen familiei barkamena eskatu diete ere azken 50 urte hauetan "behar besteko" babesa ez emateagatik. Poeta biktima gisa aitortu duten bezala, Moriko ere hala izatea eskatu du udalak, eta "epe laburrean".
Maiatzaren 30ean eginen dute Estatuaren eta eskuin muturraren indarkeriaren biktimen aitortza ekitaldia, Baluarten. Biktima zehatzei egiten zaien molde honetako lehen ekitaldi publikoa izanen da, eta 2019ko legearen babespean gauzatuko da.
Eskuin muturreko taldeek eta funtzionario publikoek eragindako motibazio politikoko ekintzen biktimen lehen hamabi aitorpenak egin ditu Nafarroako Gobernuak. Beste hirurogei espediente aztertzen ari da.
Asteazken honetan prozesu horren berri eman du Martin Zabalza motibazio politikoko Biktimen Aitortzarako eta Erreparaziorako Batzordeko lehendakariak. Ostegunean, Egiari Zor Fundazioak eta Nafarroako Torturatuen elkarteak pauso garrantzitsua dela adierazi dute Iruñean... [+]
Sanfermines-78: gogoan! elkarteak, German Rodriguezen ahaideek, 1978ko sanferminetako gertaeretan larriki zauritutako pertsonak eta Iruñeko Peñen Federazioak 2019ko urtarrilean kereila bat paratu zuten 1978ko sanferminetan, Iruñean, jazotako poliziaren... [+]
Datorren igandean, urriaren 15ean, beteko dira 40 urte GALek Joxean Lasa eta Joxi Zabala Baionan bahitu zituela. Guardia zibilek torturatu eta hil ondoren, oraindik ez dituzte terrorismoaren biktimatzat hartu.