Mario Gabiria soziologo eta ekologista historikoa hil da
Apirilaren 7an hil da Zaragozan Mario Gabiria Labarta (Cortes, 1938) Nafarroako Erriberan sortutako soziologo eta ekologista ezaguna. Hego Euskal Herrian eta bereziki Nafarroan eragin handia eduki zuen batik bat 1970-1980 hamarkadetan.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Henry Lefebvre filosofo eta soziologo marxistaren ikasle eta laguna, desarroilismo kapitalistaren kritika radikala egin zuen Ivan Illich pentsalariaren eragin handia jasoa, Mario Gabiriak soziologiaren, hirigintzaren eta ingurumenaren kudeaketa alternatiboaren hainbat ataletan egin du lana bere bizi luzean. Ekologia politikoaren aitzindarietakoa, gure inguruotan lehenbizikoetarik izan zen azpiegitura erraldoien –autopista, urtegi, sare elektriko zentralizatu, AHT...– arriskuak salatu eta horien kontrako mobilizazioak sustatzen.
Hego Euskal Herrian batik bat oihartzun handia izan zuen Lemoizko zentral nuklearraren kontrako borrokaren garaian. ARGIAk 1986an egindako elkarrizketan eta 1988an egindakoan ahoan bilorik gabe mintzatu zen borroka antinuklearraz bezala Nafarroan ordurako bizi zen giro gogorraz eta beste hainbat gai minberaz. Gaur egun ezkerra eta herri mugimenduak ahul dabiltzalako min dutenak beren kezken oihartzunak aurkituko dituzte duela 30 urte Gabiriak esandakoetan. Bere azken urteetan oso bestela mintzatu zen, Diario de Navarrari 2016an eskainitako "Angela Merkelek maitemindurik nauka" elkarrizketan erakutsi zuen moduan.
Mario Gabiriak konta ezin ahala hitzaldi eman ditu bere bizitzan, zientoka artikulu plazaratu bere garaian eragina zuten Andalan, Triunfo, Cuadernos para el Diálogo edo El Viejo Topo bezalako aldizkarietan. Eta utzi dituen liburuen titulu zerrendak ematen du haren pentsamenduaren orijinaltasunaren eta landu zituen alorren aniztasunaren berri: España a gogó. Turismo, charter y neocolonialismo del espacio (1974), Debate sobre la General Motors (1977), Ecologismo y ordenación del territorio de España (1976) Benidorm (1991), La quimera del agua: presente y futuro de Daimiel y Castilla La-Mancha (1992), El buen salvaje (2001), El trasvase del AVE (2010), La buena vida, las energías renovables y la reislamización fría en el 2030 (2011), El paraíso estancado (2015)...
80 urterekin hil delarik, batzuek oroitu dira hiriak bizikletentzako egokitzearen aitzindariaz, beste batzuk Benidorm hiriaren jasangarritasunaren apologia egiten zuenaz, eta badira oroitu direnak ere oraindik autokritika txikiena egin ez duten politiko abertzaleek onartutako zentral nuklear bizkaitar baten kontra asko borrokatu zen gizon hartaz.
Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
1994an altxatu zituzten lehen haize errotak Nafarroan, Erreniegako parke eolikoan, Iruñetik gertu. Segidan etorri ziren beste asko: Arizko parkea Leitzan eta Berueten, Izkokoa Irunberri inguruan, Oibarkoa, Cabanillasko Serralta parkea... ‘Haizearen aitzindari’... [+]
Hendaian etxebizitza larrialdi egoera bizia da: bizitokien %27 bigarren etxebizitza dira eta 700 familia alokairu sozial baten esperoan daude. Horren erdian, Herriko Etxeak Moleres izeneko 40.000 m2-ko eremuan 250 etxebizitza eraikitzeko egitasmoa jarri du mahai gainean... [+]
EAEko 1,3 milioi biztanlek Europar Batasunak 2030erako ezarri berri dituen mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu zuten 2024an, Ekologistak Martxanek eginiko ikerketaren arabera.
Ekologistak Martxanek Bandera Beltzak 2025 txostena argitaratu du, urtero legez, "itsasertzeko kutsadura eta ingurumen-kudeaketa txarraren kasu esanguratsuenak ezagutarazteko". Hego Euskal Herriko kostaldeari dagokionez, Bilboko superportuari eta Getariako arrain... [+]
Gladys Gogoan elkarteak eta Eguzkik Gladys del Estal ekologistaren omenezko ekitaldia antolatu dute igande honetan. Gladys del Estal duela 46 urte hil zuen Guardia Zibilak Tuteran, nuklearren aurkako mobilizazio batean. 1979ko ekainaren 3an gertatu zen, energia nuklearraren eta... [+]
Maiatzaren 16tik 18ra izango da kanpaldia, AHTk eta berriztagarrien proiektu batek "mehatxaturiko" Arabako Uribarri Jauregi herrian. "Desjabetu nahi dituzten eremuetan erresistentzia antolatzeko dugun gaitasuna erakutsi eta kaleak betetzetik mendiak hartzera pasako... [+]