Lehen aldiz 1,5ºC-ko langa gaindituko du tenperaturaren igoerak 2024an

  • Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.

Wikimedia

2024ko azaroaren 07an - 09:28
Azken eguneraketa: 15:31

Klima larrialdiak beste mugarri bat ezarriko du aurten. Oraingoan albistea ez da 2024a erregistroak daudenetik urte beroena izango dela, tamalez ohituta gaudelako urtez urte errekor hori hausten. Lehen aldiz, erreferentziatzat hartzen den 1850 eta 1900. urteen arteko industria aurreko garaiko batez besteko tenperatura baino 1,5 gradu altuagoa izango da aurtengoa. Datu hori nabarmendu du Europar Batzordeak bultzaturiko Copernicus ingurumen behategiaren programak, bere Larrialdi Klimatikoaren Zerbitzuaren bidez. Zehazki, azaldu du urtarriletik urrira anomalia hori jadanik 1,59ºC-koa izan dela, eta seguruenik 1,55ºC altuagoa izango dela 2024ko urte osoko tenperatura.

1,5ºC-en langa gainditzeak esan nahi du jadanik 2015eko Parisko Akordioan finkatutako konpromisoa ez dela beteko. Konferentzia horretan adostu zen tenperaturak ezin duela 2 graduko igoerarik izan, baina herrialdeek esfortzua egingo zutela 1,5ºC-en mugan mantentzeko 2150 urtera arte.

1,5ºC-en langa gainditzeak esan nahi du jadanik 2015eko Parisko Akordioan finkatutako konpromisoa ez dela beteko. Herrialdeek adostu zuten esfortzua egingo zutela muga horretan mantentzeko 2150 urtera arte

"Honek mugarri berria jartzen du tenperatura globalaren erregistroetan eta balio behar luke COP29 gailurrean anbizio gehiago izateko", azaldu du Copernicuseko alboko zuzendari Samantha Burgessek.

Europar erakundearen txostenaren arabera, tenperaturaren gorakada hori Europako ia kontinente osoan erregistratu da, baita Kanadan, AEBetako erdialde eta mendebaldean, Tibeteko iparraldean, Japonian eta Australian ere. Gainera, itsasoaren batez besteko tenperatura ere oso altua izan da, 20,68ºC-koa, 2023ko baino 0,10  gutxiago soilik. La Niña fenomenoa sortzen ari dela eta, tenperatura hori jaitsi egin da Pazifikoan.

"Honek mugarri berria jartzen du tenperatura globalaren erregistroetan eta balio behar luke COP29 gailurrean anbizio gehiago izateko", azaldu du Copernicuseko alboko zuzendari Samantha Burgessek

Euri-jasak, lehorteak eta hezetasuna

Euri-jasak, lehorteak eta hezetasuna dira klima larrialdiaren beste sintoma garbia, berriki Valentzian ikusi dugun moduan.

Copernicusek azaldu duenez, prezipitazioa batez bestekoaren gainetik geratuko da Europako toki askotan eta hezetasuna ere altuagoa izan da Txinan, Floridan eta Australian. Aldiz, lehorteak Afrikan eta Hego Amerikan sumatu dira gehien.

Valentziako hondamendiak klima larrialdiareki zerikusi zuzena izan duela ondorioztatu dute aditu ia guztiek.

Zor ekologikoa

Egoera larri horren aurrean zientzialariak gero eta ozenago eta garbiago mintzo dira. Bioscience aldizkarian 1.500 zientzialarik sinaturiko txostena argitaratu dute berriki, AEBetako Oregon Estatu Unibertsitateko William Ripplek koordinatuta.

"Berotze globala, katastrofikoa den arren, polikrisi baten alderdietako bat besterik ez da, ingurumen degradazioa, desberdintasun ekonomikoa handitzea eta biodibertsitatearen galera ere barnebiltzen dituena"

Rafael Poch kazetariak bere blogera txosten horren zertzelada batzuk ekarri ditu, Patrick Mazzaren eskutik, eta ondorio nagusietako bat da sobregiro edo zor ekologiko baten aurrean aurkitzen garela: "Berotze globala, katastrofikoa den arren, polikrisi baten alderdietako bat besterik ez da, ingurumen degradazioa, desberdintasun ekonomikoa handitzea eta biodibertsitatearen galera ere barnebiltzen dituena", dio txostenak.

Beren esanetan, zor horrek ezin du modu mugagabean iraun: presioa handitu ahala eta Lurraren klima-sistema hondamendi egoerara pasatzen den heinean, gero eta zientzialari gehiago ari dira pentsatzen "kolapso sozial" bat gertatuko dela. "Entzungo ote du munduak?" galdetzen dute.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Larrialdi klimatikoa
Valentziako ilargia

Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]


2024-11-20 | Nicolas Goñi
Betirako urpetutako lurrez ordaintzen dute klima aldaketa Hego Sudanen

Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]


2024-11-20 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Datuak lurraldera

Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]


COP29 Azerbaijanen
Klima aldaketari aurre egiteko orain arte baino hamar aldiz diru gehiago bildu beharko dute Bakun

COP29 hasi da astelehen honetan Bakun, Azerbaijanen hiriburuan. 197 herrialde dira foro honetako kide eta horiez gain mundu osoko sare zibilaren milaka pertsona hurbilduko dira bertara, gobernuen jarduna jarraitzeko. Aurtengo gai izarra finantzazioa izango da.


2024-10-31 | Nicolas Goñi
Zuhaitzen migrazioa dugu oihanek klima larrialdiari aurre egiteko soluzioetariko bat

Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]


Murrizketak, bazterkeria eta negozio interesak: hondamendi batentzako koktel hilgarria Valentzian

Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]


92 hildako gutxienez
Zergatik lehertu da zerua orain Valentzian?

Denborale batek hondamendia eragin du Mediterraneo mendebaldean, eta gutxienez 92 dira hildakoak eta dozenaka desagertu daude. Halako ekaitz bortitzen arrazoiak kostaldearen txikizioan bilatu behar direla ohartarazi zuen Millán Millán meteorologoak. Eta soluzioa... [+]


Txorien migrazioa: enigma eder baina mehatxatu hori...

Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]


2024ko otsailaren 8an esnatu ginenean dinosauroa besarkatzen ari zinen

Pertsona batzuek kapitalismoa "besarkatzen" dute, konturatu gabe arazoa sistema berean dagoela; planeta mugatu batean hazkundea etengabe bilatzean. Energia intentsiboak ekoizteko modu guztiak mundua irensten ari dira.


2024-10-09 | Nicolas Goñi
Klima aldaketaren areagotzeak ezbaian jartzen du arrisku guztiak aseguratzeko aukera

Karibea eta Ipar Amerika jo dituen Helene urakanak erakutsi bezala, klima aldaketak indarturiko muturreko eguraldien kostua kolosala da. Hainbertze, non eta aseguruak horren arabera garestituko diren, arrisku berriei aurre egiteko asmoz. Klimaren bilakaera hori gelditu ezean,... [+]


Dela klima aldaketa, dela Ukrainako gerra, arrakalatu egin da Artikoko bake neurtua

Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]


Trenetik salto egin nahi

Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.


2024-09-23 | Garazi Zabaleta
Bero latzaren aurrean hiriak birnaturalizatzeko beharra

Euskal Herriaren zatirik handiena klima zonalde epelean kokatuta egon arren, Arabako eta Nafarroako hegoaldean ez ezik, edonora hedatzen dira udako bero bolada latzak. Eta, dirudienez, klima aldaketarekin okerrera eginen du egoerak –edo egiten ari da, honezkero?–... [+]


Klima larrialdia areagotzera datoz “inoiz baino altuagoak” diren metano isurketak

Metano isurketak murriztearen beharra berresten du klima aztertzen dabilen The Global Carbon Project proiektuko 69 ikerlarik plazaraturiko txostenak. Horrez gain, biharamunean atera du bere txostena Lurraren Aldeko Batzarrak, eta argiki dio: aldaketa sistemikoak bideratzeko... [+]


Eguneraketa berriak daude