Km0 filosofia oporraldian ere
Lizarraldeko Ameskoabarrena eskualdean dago Artaza herria, Urbasako natur ingurune paregabean. 2009az geroztik kanpin berezia dago martxan herri horretan: Artaza Urederra Kanpina. Joseba Ossa Altzibarrek darama kanpinaren kudeaketa duela bi urtetik hona, eta Km0 filosofia turismora ekartzeko saiakera egin du, kanpinaren jarduna ahalik eta eredu jasangarrienean eginez. “Turismo jasangarriago bat bultzatzea da gure ametsa, hemen inguruko jendea erakartzea. Ez dugu urruneko turismorik nahi”, dio.
Oporraldi luzeetarako nahiz egun gutxi batzuetarako hegazkina hartu eta urrunera mugitzeko ohitura oso errotuta dago gure artean, eta turismoaren kontzeptu horri buelta ematea da Artazako kanpineko kideen asmoa. Hurbileko turismoa bultzatzea, alegia.
Argindar gutxi kontsumitzen du kanpinak, eta autohornikuntza bidez funtzionatzen du: “Eguzki plaka eta metagailu elektrikoak ditugu, eta generadore bat ere bai eguraldia kaxkarragoa denerako. Ez gaude argindarraren sarera konektatuta”. Berokuntzarako pellet eta sua asko erabiltzen dute, horretan ere argindar kontsumoa txikitze aldera.
Jatetxe eta tabernan bertako produktuak darabiltzate ahal den neurrian: “Herriko artzainen gazta, hemen egiten den marmelada ekologikoa... ahal den guztia bertakoa izaten saiatzen gara”. Kanpinaren filosofia horrek bezero profil bat erakartzen duela dio Ossak, normalki kontzientzia ekologiko eta soziala duen jendea da. Aurrera begira, bestelako ekimenak bultzatzea du asmo, hau da, ikastaroetarako, topaketetarako eta horrelakoetarako erabiltzea kanpina: “Niri turismoa ez zait gehiegi interesatzen, etorkizunera begira ekologiari eta gizartegintzari begirako ekimenak indartu nahi genituzke”, dio.
Herri txikia baina mugimendu handikoa
Ehun biztanle eskaseko herria izanagatik ere, duela 15 urtetik Artazan ekologiari eta bestelako kontsumo ereduei lotutako mugimendu handia dagoela kontatu digu Ossak. La Fertilidad de la Tierra argitaletxeak bertan du bulegoa, antzinako moduan lan egiten duten artzainak daude, ekoizpen ekologikoan diharduten proiektuak badira, kontsumo ekologikorako kooperatiba bat ere martxan da...
Herriko mugimendu horiekin guztiekin harremanean daude kanpineko kideak ere, eta dinamika polita sortu dela diote: “Hau ez da ekoherrixka edo eko-housing proiektu bat, baina modu informal batean kutsu hori hartu du nolabait”.
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]