Joseba Intxausti hil da, historialaria eta euskal kulturaren sustatzailea

  • Joseba Intxausti Rekondo (Segura, 1936 - Donostia, 2023) hil da, Jakin aldizkariko zuzendari izandakoa eta euskararen historia sozialaren ikertzailea eta euskal kulturaren sustatzailea. Liburu eta artikulu ugari idatzi zituen bere bizitzan eta hainbat elkarteren sorrera bultzatu zuen, tartean UZEI terminologia eta lexikologia zentroarena.

Joseba Intxausti historialari eta euskaltzalea. Argazkia: Foku / Andoni Canellada

2023ko abuztuaren 18an - 07:17
Azken eguneraketa: 10:30
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Euskal kulturgintzan ibilbide oparoa egindakoa zen Joseba Intxausti segurarra. Ostiral honetan hil da 87 urte zituela. Fraide frantziskotar izandakoa, Arantzazun eta Erriberrin ibilia eta historia ikasketak Bartzelonan egina, hiztegigintzan eta hizkuntzaren modernizazioan aritu zen buru-belarri bere bizitzaren zati handienean.

Jakin eta Anaitasuna aldizkarien zuzendari izan zen eta aldizkari horien baitan sorturiko mugimenduan aritu zen, Joxe Azurmendi, Joan Mari Torrealdai, Paulo Agirrebaltzategi eta beste batzuekin batera. Arantzazun 1968an euskara batua sortzeko bileretan hartu zuen parte Intxaustik.

Hainbat ekimen eta elkarte bultzatu zituen, tartean UZEI lexikologia eta terminologia zentroaren eta Bidegileak bildumaren sorrera. Gainera, Euskaltzaindiaren Joanes Etxeberri egitasmoan eta Kulturaren Euskal Fundazioan ere aritu zen, azken honetan idazkari nagusi izan zen. Euskararen akademiak euskaltzain urgazle izendatu zuen 1961ean eta ohorezko euskaltzain 2004an.

Intxaustik lan ugari utzi ditu idatzita. Berea da, esaterako, Euskal Aditza (Itxaropena, 1960) liburua, eta Euskal Herria entziklopedia zuzendu eta koordinatzen aritu zen. Jakin-ek bere obra osoa paratu zuen interneten duela urte batzuk.

"Ni euskararen mundutik nator, eta nahiago baduzu, etnografiatik, eta historia luze harrigarri batetik –azaldu zion Miel A. Elustondori, ARGIArekin 2005ean egindako elkarrizketan–. Segur aski ez inorenak baino hobeak, baina neuri suertatu zaizkidanak: gurasoak bezala, senide eta osaba-izebak bezala, lurra bezala, garaia bezalaxe… giza askatasunak dituen muga naturalak. Nik ez dut hori patu gaizto bat bezala bizi nahi: neureak ditut, eta akabo! Eta eroso!".

Elkarrizketa zabal horretan kontatzen ditu Intxaustik bere ideia eta bizitzako pasarte ugari.

Joseba Intxausti 1993ko elkarrizketa batean. Argazkia: Leire Arzuaga / ARGIA

 

1989ko irudia, Intxausti bere bulegoan lanean. Argazkia: ARGIA artxiboa.

 

Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxean 1976an, Paulo Agirrebaltzategirekin batera. Argazkia: Pedro Loubet

 

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kultura
2025-10-03 | Xalba Ramirez
Haizeari entzunaz

Ixo eta bizi!

Gailu

Bidehuts, 2025

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aresti hilda dago. Eta bere oinordekotza baita ere. Gailuk argi du: “Harrizko herri zena / negar herri bihurtu da eta, / hala, iduri... [+]


Gorputzak dio

Kontra

Ane Zubeldia Mangriñá

Susa, 2025

----------------------------------------------------------------------------------

Hatz-mamiekin jarraituta irakurtzeko azalerak bildu ditu Ane Zubeldia Magriñák bere lehen poema bilduman: ur gainak, zuhaitz... [+]


Hiri bat eta estimuluen karrusela

Rodeo eta Dena

Non: Bilboko Kafe Antzokian

Noiz: irailaren 18an

--------------------------------------------

Bilbo, sargoria, udako azken ostegunez. Bihotz Sakratuaren plaza bete dute Palestinaren aldeko oihuek, enegarrenez. Kilometro pare bat harago, Mariaren... [+]


Zinemaldi Alternatiboa "inoiz baino indartsuago" antolatzaileen arabera

Zinemaldi Alternatiboaren amaierarekin batera antolatzaileek haien esker onak eta balorazioa plazaratu dituzte. 17. edizioa izan den honetan, azpimarratu dute zinema tresna gisa hartuta komunitatea ehuntzen aritu direla.


Koldo Otamendi. Musika Zuzenean-ek 15 urte
"Zuzeneko musikaz gozatzeko edozein egun da ona"

Euskal Herriko zazpi lurraldeetan barna, hamabost egunez segidan hamabost kontzertu antolatu ditu Musika Zuzenean proiektuak, 15 urte betetzen dituztelako. Areto txiki, taberna eta espazio autogestionatuetan izango dira. Anari, Niña Coyote eta Chico Tornado, Ezpalak eta... [+]


"Gu haurrak ginenean zinea herriaren aisialdia zen; hori orain telesailekin gertatzen da"

Azken urteetako euskal thrillerren maisutzat dute askok Koldo Almandoz (Donostia, 1973). 2020an kaleratu zuen Nerea Garcia (Nagore Aranburu) inspektorearen lehen telesaila, Hondar Ahoak, eta Ondarroan pasatakoek publikoa poltsikoratu zuten bizkor. Lehen zatitik bost urtera,... [+]


2025-10-01 | dantzan.eus
Iruñea: Sanfermin Aldapakoaren ezpata-dantza 2025

Duguna Iruñeko dantzariek Sanfermin Aldapakoaren ezpata-dantza karrikaratu dute beste behin Iruñeko alde zaharrean. Arrotxapeko zubian bandera dantzatu eta banderapetik ezpata-dantzariak pasa ondoren abiatu da kalean gora segizioa. Ezpata-dantzariak 40tik gora, 4... [+]


Gomendioak
Zinemaldiko zortzi film hauek ikusi behar dituzu

Die my love

Zuzendaria: Lynne Ramsay
Herrialdea: Kanada
Iraupena: 118 minutu
Estreinaldia: Azaroaren 21ean, zinemetan

Erditze osteko doluan dago Grace (Jennifer Lawrence), baina ez zaigu amaierara arte hitzez adieraziko. Kontakizun ero eta kaotikoa da, bere begiradatik... [+]


2025-09-29 | Bertsozale.eus
Aitor Bizkarrak irabazi du Bizkaiko Bertsolari Txapelketako lehenengo saioa
Urdulizko Kultur Etxean jokatu da txapelketako lehenengo saioa. Finalaurrekoetarako sailkatu da Bizkarra. Datorren larunbatean jokatuko da lehenengo faseko bigarren saioa, Lekeition.

Analisia
Euskal zinea

Iragan berria den Donostiako Zinemaldian euskarazko hiru lan eskaini dira prestigiozko Sail Ofizialean: Maspalomas, Karmele eta Zeru ahoak.

Festibala gutxi gorabehera erdira heldu zenean ohartu nintzen laugarren bat ere bazegoela euskal zinea labelarekin: Los domingos. Bilbon... [+]


Eguneraketa berriak daude