Ixa taldea, 25 urtez hizkuntza-teknologiak garatzen
IXA taldeak, hizkuntzaren tratamendu automatikoan lan egiten duen Euskal Herriko Unibertsitateko ikerkuntza-taldeak, 25. urteurrena bete du aurten.
Urteurrenaren harira hainbat ekimen antolatu dituzte:
Azaroaren 6an, EHUko Donostiako Informatika Fakultatean hitzaldia emango du Jon Patrickek (Health Languages Laboratories): Moving from Computational Linguistics to Language Engineering – Examples from Clinical Language Processing. 15:30ean hasiko da.
Azaroaren 7an, EHUko Carlos Santamaría Zentroko "Antonio Beristain" entzunaretoan, gonbidatuentzat An Ixa History of Computational Linguistics hitzaldia emanen du Patrickek berak. Ondoren Ixak 25 urte bideo-emanaldia izango da; eta jarraian Ixa: barne-hotsa eta oihartzuna mahai-ingurua osatuko dute Miren Azkarate, Mans Hulden eta Xabier Arregik, Olatz Arregi moderatzaile lanetan izanen dutela. (Gonbita jasotzeko ixa@ehu.es helbidera idazteko eskatu dute antolatzaileek)
Bestalde, #ixa25 traola erabiliz IXA taldea agurtzeko, zoriontzeko, anekdotaren baten berri emateko… gonbitea luzatu dute kideek. Adierazi dutenez, hizkuntza-teknologia giza komunikazioa hobetzeko tresna gisa ulertzen dutenen komunitate “argazki” informal bat lortu nahi dute horrela.
25 urteko ibilbidea
IXA taldea Euskal Herriko Unibertsitateko ikerkuntza-taldea da, hizkuntzaren tratamendu automatikoan lan egiten duena. Euskararen gaineko ikerketa aplikatua dute xede nagusi, baina beste hizkuntza batzuetan ikertzen eta produktuak garatzen ere aritzen dira.
Taldeak sortu dituen baliabideen artean Xuxen zuzentzaile ortografikoa, Opentrad plataforman integratutako Matxin itzultzaile automatikoa, Euskal WordNet sare lexikala eta ZT eta EPEC corpusak aurkitzen dira.
1988an sortu zen Ixa taldea eta ordutik zeregin eta kide kopurua ugarituz joan dira. Egun 53 kidek osatzen dute taldea: 40 informatikari, 10 hizkuntzalari, 3 ikerkuntzarako teknikari, horietatik 31 doktore eta 7 doktoregaik.
Funtsean, euskararentzat hain beharrezkoak eta onuragarriak izan daitezkeen sistema (erdi)automatikoak garatzea da haien helburua.
2014an sortu zuen Susa argitaletxeak MPK Munduko Poesia Kaierak bilduma, beste hizkuntza eta lurralde batzuetako poetak antologia-formatu zainduan euskarara ekartzeko asmoz. Ordutik, 53 kaier eman dituzte. 2021etik bildumaren zuzendaritzan ari dira Maialen Berasategi eta Isabel... [+]
Gozamen aparta bezain deskribatzeko zaila dakar, norbaiten hitzak irakurri edo entzun ostean, zera pentsatzeak: “Horixe zen neu aurreko hartan azaltzen saiatu nintzena!”. Idazlea eta itzultzailea da María Reimóndez, eta galegoz aritzen da, hizkuntza... [+]
Anton Txekhov, Raymond Carver eta Alice Munroren ipuingintzari buruzko mahai-ingurua egin dute Iker Sancho, Harkaitz Cano eta Isabel Etxeberria idazle eta itzultzaileek, Ignacio Aldecoa zenaren ipuin literarioaren jaialdian, Gasteizen. Beñat Sarasolak gidatuta, autore... [+]
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
Hamasei urte zeramatzan Gabonak hemengo etxean igaro gabe. Urruti baita beti Australia. Haatik, lanak Euskal Herrira etortzeko aukera eman zion iragan urtearen amaieran, eta Lazkaon izan genuen aurtengo jaietan. Hangoak hango eta hemengoak hemengo, ibili dituen bide bihurri... [+]
Idazle, itzultzaile eta kantari da, euskarazko literatura ingelesera itzultzen espezializatua, eta aitzindari ere bai lantegi horretan. Hainbat sari eta merezimendu jasotakoa, Miren Agur Meabe idazlearen Hezurren erretura ingelesera itzuli, eta Etxepare saria jaso du oraindik... [+]
Aukera ematen du itzulpenak euskaraz, gaztelaniaz, ingelesez, frantsesez, katalanez eta galegoz entzuteko. Bestalde, itzultzaile neuronala Telegramen integratu du Elhuyarrek, mezuak itzultzeko aukera ematen duena.
Pandemiako 2020 itxialdian hasi ziren itzultzen Margarita Nafarroakoak idatzitako Heptamerona liburua. 2021etik urtero irakurraldi bate ere egiten dute Booktegik eta Nafarroako Ateneoak antolatuta.
Gipuzkoan Zubietako erraustegiaren kontrako mobilizazioetan parte hartu duten askok horietan ezagutuko zuten Iñaki, bere 80 urte paseekin aktibista beteranoena. Argazkian ageri da militante gazte batekin solasean erraustegiraino mendiz egindako martxan, 2018an.
Bi esperientzia linguistiko oso desberdin bizi izan ditut azken asteotan Hegoaldeko bi herritan. Bata, herri euskaldun bateko erakunde publiko batek antolatutako hitzaldi batean, eta, bestea, eskola bateko batzar batean. Hitzaldian baginen 80 lagunetik gora, nik esango nuke %90... [+]
Katalanera itzulitako euskal literaturak 1982tik 2020ra bitartean izan duen bilakaera aztertu du Aritz Galarraga Lopetegik aurtengo martxoan defendatu duen doktore-tesian. Ikerketak bi kulturen arteko harremanari buruz dauden zenbait uste datuekin kontrastatzeko balio du, baita... [+]
Hainbat literatura-lan itzuli izan ditu euskarara nahiz gaztelaniara. 44 urte zituela hil da itzultzaile nafarra.
Ekain honetan hamar urte bete ditu Pasazaite argitaletxeak. Nazioarteko literatura euskarara ekartzen espezializatu den proiektuak urteurren hori baliatu du ateak itxiko dituela iragartzeko.
3TimesRebelPress (3TR) argitaletxe independente eskoziarra jaio da, euskaraz, katalanez, galizieraz, gaelikoz, galesez… eta oro har hizkuntza gutxituetan idazten duten autore emakumeen literatura ingelesera itzultzea helburu duena, “mundu osoan sustatzeko”.