Gazaren alde dozenaka ekintza egin dituzte huthiek azarotik. 65 herrialdetako ontziei eragin die egoera berriak, AEBetako inteligentzia zerbitzuen arabera.
Azarotik ari dira Yemengo huthiak Itsaso Gorritik igarotzen diren itsasontzi ugariren aurkako erasoak egiten, Israelekin edo haren aliatuekin loturak dituztela leporatuta. Palestina eta Hamas babesteko ekintza gisa aldarrikatu dituzte erasook, genozidioaren aurka egindakoak. Igarobide estrategikoa da Itsaso Gorria nazioarteko merkataritzan, Suezko kanalaren bidez Europa eta Asia lotzen dituelako.
Aste honetan egin dute lehen ebaluazio publikoa AEBetako inteligentzia buruek Itsaso Gorriko erasoei buruz, eta ondorioztatu dute edukiontzi garraioaren %90 desbideratu egin behar izan dela, huthien mehatxuagatik. Abendutik otsailera arteko datuak dira, baina ordutik garraioak murriztuta dirauela diote adituek. Azken hilabeteetan ere dozenaka ontziri egin diete eraso huthiek..
Otsailean jakinarazi zuten ofizialki huthiek debekua ezarri dietela Israel, AEBak eta Erresuma Batuarekin lotutako ontziei Yemen inguruko uretan ibiltzeko. Ontzi askori eragiten die debekuak: hiru herrialde horietako banderak dituztenei, herrialde horietako pertsonen jabetza direnei eta baita herrialde horietan geldialdia duten ontziei ere. AEBetako inteligentzia zerbitzuen arabera 65 herrialderi eragin diete huthien erasoek, Gazaren aurkako azken sarraskia hasi zenetik. AEBek eta Erresuma Batuak Yemen bonbardatu dute hilabete hauetan, erantzun gisa. Huthiek AEBetako Itsas Armadako ontziei egin diete eraso, beren aliatuenei eta baita merkataritza ontzi ugari ere, bai Itsaso Gorrian zein Adeneko Golkoan, Arabiako Itsasotik Itsaso Gorrirako pasabidean.
Nazioarteko merkataritzari kolpea
Huthien erasoek hankaz gora jarri dute nazioarteko merkataritzaren zirkulazioa. Itsaso Gorria eta Suezko kanala zeharkatu ezin izateak ontzi gehienak behartu ditu Afrika hegoaldetik inguratzera, Europa eta Asia arteko bidean. Zeharkaldi alternatibo honek 11.000 itsas milia (20.372 km) gehitzen dizkio bidaia bakoitzari, aste bat edo bi gehiago bidean eta milioi bat dolar inguru erregaietan. 29 garraio eta energia enpresek gutxienez aldatu dituzte beren ibilbideak erasoen ondorioz.
AEBek hasieratik zabaldu dute susmoa Iran dagoela huthien erasoen atzean, baina Iranek ukatu egin du hainbatetan. Huthiek hitzeman dute palestinarren aldeko elkartasun kanpainarekin jarraituko dutela Israelek gerra gelditzen duen arte. Sionistek 37.000 palestinarretik gora hil dituzte azken zortzi hilabeteetan.
Nor dira huthiak?
Huthiak Yemengo milizia xiita dira, Sana hiriburua eta herrialdeko zonalde handiak kontrolpean dituena 2014tik. Erresistentziaren ardatza izenekoan kokatzen dira huthiak, Iranen gidaritzapean, Hamas eta Hezbollahrekin batera, Israelen, AEBen eta “Mendebaldeko indarren” aurka. Saudi Arabiak gidatutako koalizio batek esku hartu zuen Yemenen, Arabiar Emirerri Batuen eta Bahreinen laguntzaz, eta huthien aurka ari da borrokan, herrialdearen kontrola eskuratzeko. Hala ere, huthiek koalizioaren erasoei aurre egin eta kontrola mantendu dute zonalde askotan.
Iranek eta huthiek biek dute etsai Saudi Arabia, eta salatu izan da Iranek armaz hornitzen dituela huthiak, frogatu ez den arren. AEBetako ikerketa militarrerako institutu baten arabera, Hezbollahk esperientzia eta prestakuntza militarra eman dizkie huthiei 2014tik.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]
Espainiako Vuelta abuztuaren 23tik irailaren 14ra izango da, bertan, Israel-Premier Tech taldeak hartuko du parte. Txapelketaren zuzendari Javier Guillének esan du "ezin dituztela kanporatu, puntuazioa dela eta parte hartzeko eskubidea" irabazi baitute.
Gazako palestinarren aurkako genozidioa aurrera doan bitartean, Europak Israelgo armagintza industria hauspotzen jarraitzen du. Elbit Systems Israelgo armagintza enpresa ezagunak joan den astean iragarri zuen Europako herrialde batekin 1.600 milioi euro baino gehiagoko kontratua... [+]
Gaza Hiria osorik okupatzeko onartu berri duten planaz kezkatuta, milaka israeldarrek Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroari exijitu die Hamasekin akordio batera iristeko "gerra amaitu" eta zerrendan dituzten bahituak aske uzteko. Herrialdeko lehen... [+]
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]