Internazionala

  • "Eta iruditu zitzaidan esaldi bat, lapidarioa bezain egiazkoa: hizkuntza txikien eta kultura txikien ikusgarritasuna —hain modan dagoen hitza—, ekosisteman betetzen dugun edo bete uste izan dugun lekua, oso auzitan dago. Arrabola ikaragarria pasatzen ari da gainetik eta horrek eskatzen du erresistentzia heroiko bat, guri ez zaiguna arrotza, entrenatuta gaude, baina hor ikusten dut orain ere euskal kultura».

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Hotz egiten du Matadeixen, hankak izoztuta dauzkat, eserita nago, Koldo Izagirreren hitzaldia entzuten: Greenwichekoa ez da meridiano bakarra. Kasetean grabatu eta urte luzez autoan ibiliko dut bueltaka gero, auskalo non galdu arte, Jacques Ranciere eta bere disensoa deskubritu baino puskaz lehenago. Domaia da hitzaldi hori inoiz ez argitaratu izana liburu forman. Balio du gaur ere, gaur inoiz baino gehiago balio du, mundua meridiano bakar batek eta presidente bakar batek gobernatzen dutela ematen duenean. Ez dakit non ikusi nuen, Mega telebista katearen albistegiari ateratako argazki bat zen, kaptura bat, pantailazo bat: Donald Trump ari zen hizketan, eta behean hitzak: Donald Trump, Venezuelako presidentea. Hori da gauzak argi esatea. Edo mega-argi.

Koldo Izagirrek hitzaldi horretan aldarrikatzen zuena, azkar eta gaizki esanda, munduaren ordena naturala bere horretan ez onartzea zen. Nork bere kabuz pentsatzea, zaila bihurtu dena gaur. Jacques Rancière filosofoak tresna bat proposatu zuen horretarako: kontsentsuaren kontra, disensoa, diferente sentitzeko aukera, denok onartu beharko genukeen hori, datuak esate baterako, zalantzan jartzeko modua.

Ni behintzat geroz eta gehiago aztoratzen nau denok onartu beharko genukeen horrek. Esan nezake dotoreago akaso, baina orain ez da hori garrantzitsuena: faxismoa gure ateetan dago. Eta ez dakit nondik hasi...

Oso zeharkako kontu bat da, baina nonbaitetik hasteagatik, beti egin zait harrigarria bere jardunean, arte kritikan eta komisariotzan, hain zorrotz aritzen den batek hain lasai esatea bere jarduna eremu lokalean, nazionalean eta internazionalean gauzatu duela. Leku komun horiek dira izua eragiten didatenak, horiek hain erraz onartzeak.

Beti egin izan dit grazia, zerbait esatearren, Tabakalerak bere burua Kultura Garaikideko Nazioarteko Zentro gisa definitzea, eta ez ikustea autodefinizio horrek automatikoki bere sintomak azaleratzen dituela, negatiboan.

Ulertzen dut, ulertzen da, akabo ba, kultura garaikidearena, baina ba al dago garaikidea ez den kulturarik? Urteak dira, baina denbora ez da distantzia, Edorta Jimenezek eta Erramun Landak erakusketa zirraragarri bat ondu zutela: Denbora ez da distantzia. Eta han ikasi nuen, harenak neuk irakurtzen ditudanean, Federico García Lorca poeta euskalduna dela, ni baitan, metabolismoz. Begietatik arimara ni baitan berpiztu egiten dela. Eta harrezkero badakit kultura oro garaikidea dela gaur.

Eta arrazoi berberagatik dakit denok, baita bere ziutatetik inoiz atera gabe hainbeste urte iragan eta gero ihes egitea erabaki zuena ere, baina baita bere etxetik inoiz atera gabea ere, den-denok garela geure baitan internazionalak, mundua bat eta bakarra baita. Eta edozein herritako liburutegi publikoa internazionala dela, baina baita liburutegirik gabeko herria ere, bere soilean, bere sotilean. Denok daramagu mundua gure baitan, eta internazionalak gara berez, munduko garen heinean.

Akordatzen naiz Hiru Trukuren kontzertuetan nola egiten zuen txantxa Ruper Ordorikak, Bob Dylan Euskal Herrian noiz ibili ote zen galdetzen zuenean, estatubatuarrak abesten zuen kantu bateko oso antzeko istorioa jaso baitzuen hirukoteak euskal kantu tradizional batean. Eta akordatzen naiz nola flipatu nuen Jaun Zuriano entzutean, Arturo Erregearen istorioan bezala harritik ateratzen zuelako ezpata.

Orduan, mundua bat eta bakarra baldin bada, eta istorioak antzekoak mundu guztian, ez dut ulertzen nola dagoen dena oraindik hiru esparru horietan sailkatzeko joera: lokala, nazionala, internazionala. Eta nola jan dugun diskurtso hori batere disensorik adierazi gabe. Eta nola egiten dugun euskaldunok hain erraz, ikusita gainera gure neurria eta artxipelago itxura, beste zatiketa zantar hori, herrikoa vs. nazionala, herrikoa herrirako bakarrik balitz bezala, eta nazionala nazio osoarentzat. Ez dakit zergatik erabiltzen ditugun oraindik hain eskema zaharrak. Bueno, jakin badakit, erosoa da.

Baina gure tragediaren neurria beharbada Harkaitz Canok azaldu du ongien Argia-n egin zioten elkarrizketan. Neu ere liburu horixe irakurtzen ari naizenez, hona ekartzeko tentazioari ezin izan diot eutsi: «Iván de la Nuezek argitaratu du liburuxka polit bat, Teoría de la retaguardia [Atzeguardiaren teoria], eta esaten du multikulturalismoa saldu digutela globalizazioaren kontrako erreakzio bezala, baina multikulturalismoa izan dela globalizazioaren barruko fase exotikoa, eta hori bukatu da. Eta iruditu zitzaidan esaldi bat, lapidarioa bezain egiazkoa: hizkuntza txikien eta kultura txikien ikusgarritasuna —hain modan dagoen hitza—, ekosisteman betetzen dugun edo bete uste izan dugun lekua, oso auzitan dago. Arrabola ikaragarria pasatzen ari da gainetik eta horrek eskatzen du erresistentzia heroiko bat, guri ez zaiguna arrotza, entrenatuta gaude, baina hor ikusten dut orain ere euskal kultura».

Eta ni ez nago hain seguru erresistentzia heroiko baterako prest ote gauden. Nahiago nuke. Tamalez, internazionalak izateko beste modu bat da urgentea oraindik ere, Arestiren itzulpenekoa.

Artikulu hau Berria-n argitaratu dute eta CC by-sa lizentzia baliatuta ekarri dugu ARGIAra

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Analisia
Salbamendu sareak

Oraingoan ere barrenak mugituta natorkizue, beldurretik eta izutik, uzkurtuta eta larrituta. Ze herri geratzen ari zaigun, zer datorkigun epe motzean, zer utziko diegun gure ondorengoei. Saiatzen naiz pentsatzen posible dela datorrenari aurre egiteko egiturak sortzea,... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Martxa eta burujabetzak

Madalenetan murgilduta gaudela irakurriko duzue askok artikulu hau, bestela ere pentsatu gure etorkizuneko egunerokoan, jai giro herrikoiak aurrez irudikatzen duen herria baita urte osorako desio dugun herri eredua, deskantsu pixka bat gehiagorekin, noski. Badira urte batzuk... [+]


2025-07-23 | Edu Zelaieta Anta
Ekarri seiko hori

Behin batean, esku bakoitzean sei hatz zituen ume bat ikusi zuen Kelly doktoreak. Gurasoek ebakuntza egiteko erabaki irmoa hartua zuten, baina umeak ez zuen nahi. Mutikoak sei edo zazpi urte izango zituen, eta ederra zen.

– Ez! Nahi ditut denak. Nireak dira eta nahi... [+]


Eguneraketa berriak daude