Independentistak nagusitu dira Frantziaren menpe segitzen duen Polinesiako hauteskundeetan
Tavini Huira'atira alderdiak 38 ordezkari eskuratu ditu bozen bigarren itzulian, eta gainerako bi alderdi autonomisten artean banatu dira: Tapura Huiraatira alderdiak hamasei eserleku eta A Here la Porinetia-k hiru. Independentistek hartu diote beraz agintaritza ordura artean nagusi ziren autonomistei.
Independentzia goseak hitz egin du Frantziaren menpe segitzen duen Polinesian: independentistak garaile atera dira lurraldeko hauteskundeetan. Gehiengo osoa lortu dute datorren bost urteentzat, 57 aulkietatik 38 irabaziz. Oscar Temaru politikari eta aktibista izanen da beraz bertako asanbladako presidentea. 2018an elkarrizketatu zuen ARGIAk: "Nazio hau ez zitzaien modu baketsuan eman frantziarrei, beraiek dioten moduan".
Tapura Huiraatira alderdiak botoen %38,5 eskuratu ditu –hamasei eserleku–, eta botoen %17,2 izan dira A Here la Porinetia alderdiarentzat –hiru ordezkari–. Hori horrela boterea hartu diete autonomistei independentistek. Apirilaren 16an iragandako lehen itzulian baino alde handiagoa atera dute gainera: Tavini Huira'atira-k bozen %34,9 eskuratu zuen eta Tapura Huiraatira-k %30,46.
Uhartedia Pazifikoko 118 irlek osatzen dute eta 300.000 biztanle ditu orotara. 1842 urtean kolonizatu zuen Frantziak eta orduz geroztik Frantziaren menpe segitzen du, estatutuz aldatu arren: 1946az geroztik "Itsasoz haraindiko Frantzia" estatutua du, nolabaiteko autonomia hein batekin.
Independentziari buruzko erreferendum bat?
Independentziari buruzko erreferendum bat negoziatzeko orduan pisu gehiago ukanen dute oraindik aitzina. Gainera, 2022az geroztik Frantziako Parlamentuan ere hiru ordezkari dituzte independentistek, hots, Parisetik ere aldarria entzunarazteko bitartekariak dituzte.
Joan den astelehenean, Paris inguruko Bougival herrian izenpetu zen "oinarrizko akordioa", Kanakiaren etorkizun politikoari buruzko dokumentu garrantzitsua. Testuinguru honetan, Kanakiako Nazio Askapenerako Fronte Sozialistak bere lehen adierazpen ofiziala plazaratu... [+]
Guangzhou (Txina) 1925eko ekainaren 23a. 100.000 herritar inguru bildu ziren atzerriko potentzia inperialisten aurkako martxan. Maiatzaren 30ean britainiarrek hainbat manifestari hil zituzten Shangaiko protestaldi batean. Hildakoekiko elkartasunez Guangzhouko langileek greba... [+]
Reggaetonarekin eta antzekoekin, musika estilo bat ez ezik, Puerto Ricok beste ideia bat zabaldu du mundu osora: turistifikazioaren eta iragan kolonialaren artean dagoen lotura estua. Milioika jarraitzaile dituen Bad Bunny artista da mezu horren bozgorailu. Azken diskoan Jorell... [+]
2025. urtean konkistatzaile baten omenezko monumentu bat egitea "lekuz kanpo" dagoela adierazi dute oposizioko kideek.
Kanakyko Gobernuko kide gisa edo Parisekilako elkarrizketa-mahaiko kide gisa hitz egin zezakeen, baina argi utzi digu FLNKS Askatasun Nazionalerako Fronte Sozialista Kanakaren kanpo harremanen idazkari gisa mintzatuko zitzaigula. Hitz bakoitzak duelako bere pisua eta ondorena,... [+]
Urte bat beteko da laster Pazifikoko Kanaky herriko matxinada eta estatu-errepresiotik. Maiatzaren 14an gogortu zen giroa, kanaken bizian –baita deskolonizazio prozesuan ere– eraginen lukeen lege proiektu bat bozkatu zutelako Paristik. Hamar hilabete pasa direla,... [+]
Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]
Gurera ekarri dugu Achille Mbenbe politologo kamerundarraren "nekropolitika" terminoa. Heriotzaren prismatik begiratzen die herritartasunari eta botereari, eta argi uzten digu pertsona multzo batzuen biziak gutxietsiak, balio gabekoak eta beraz, lasai asko desagertu... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
2017an Indonesiak eta Herbehereek akordio bat sinatu zuten, Europako herrialdeak hiru mendeko kolonialismoaren ondorioz lapurtutako ondarea itzul tzeko helburuarekin. Gusti Agung Wesaka Puja itzultze prozesuaren arduradun indonesiarraren hitzetan, akordio hori... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]