ARGIAko podcasteroek déjà vu bat bizituko dute: Edurne Azkaratek BTN-n iragarri moduan, "heldutasuna performance bat da". Inork ez daki zertan ari den, baina berdin du, eta ez dadila nabaritu.

Helduok denborarekin jakintsuagoak al gara? Agian bai, edo ziurrenik bai Irene Lafuente filosofia irakaslearen ustez, adibidez, gertaturikoak erlatibizatzen ikasten dugulako –edo agian ez–. "Hori jakinduria da, jakinduria praktikoa hobeto bizitzen ikasteko", dio Lafuentek antzinako filosofo grekoei keinu eginda, haiek baitzioten esperientziaren jakinduria hori funtsezkoa dela ongizatera edota zoriontasunera bidean. "Espero dut adinarekin jakintsuago izatea, baina jakin-mina ere mantentzea", dio Lafuentek.

Heldutasuna gai gisa hartuta, ezinbestean, etengabe talkan ipini dute haurtzaroarekin. Zeren, Galdera Basatiak-en saioz saio ondorioztatu moduan, haurtzaroak gehiago du harriduratik, heldutasunak duena baino. Eta ezberdina da denbora hautemateko modua ere. "Erritmo" eta "tempo" konkretu bat du haurtzaroak Lafuenteren arabera, eta heldutasunak askozaz ere motelagoa du. Haurtzarotik heldutasunerako igarobidean, aipaturiko aldaketa horiek eta gehiago ikusten ditu Lafuentek.

Haurrek, ordea, nola definitzen dute heldutasuna? Oso diferente, hizlarien esanetan. Lafuentek, irakasle lanetan, honako alderaketa hauek ikusi ditu: gaztetxoenek aspektu fisikoei erreparatzen diete, "bizarra, titiak eta bereziki muskulatura", eta, fisikoaz harago, askatasunaren inguruko ikuspegia diferentea dute haur gaztetxoenek eta zaharxeagoek edo nerabeek. "Txikienek ikusten dute askatasun dena dela onerako, norberak erabakitzen duelako dena, zer egin, zer jan, noiz joan ohera... Baina, aurten egon naiz DBH1 eta DBH2ko klaseetan, eta ikusten dute askeagoak zirela lehen, eta ez direla jada aske izango, lanera joan beharko dutelako bai ala bai, aiton-amonak zaindu eta beste zeregin asko egin".

Heldutasunaren muga, gauza askotan, 18 urtetan ipinita dago Euskal Herrian. Botoa emateko, esaterako. Bada, berriki, Espainiako Sumar alderdiak proposatu du 16 urtera jaistea langa hori. Lafuentek Batxilergoko ikasleei luzatu zien galdera: zuek, 16 eta 18 urte artean dituzuenok, nola ikusten duzue? Bozkatuko nahiko zenukete? 22 pertsonako taldean, ikasle guztiek esan zuten nahiago zutela ezetz, ez dutela haien burua prest ikusten. Iritsiko zaiela horretarako ordua, baina ez aurreratzeko, arren.

Lafuentek gogoan du bera desiratzen egon zela, baita bere ingurukoak ere, 18 urte izatera heldu eta botoa eman ahal izatea. "Nola interpretatu behar dugu hori?", galdegin du. Hara hor nola aldatu diren gauzak. Baina ez onerako, ezta txarrerako ere. "Askotan hitz egiten da kristalezko belaunaldiaz, baina horrek zer esan nahi du, hauskorrak direla? Ahulezia bat dutela? Uste dut zaurgarritasuna adierazteko ahalmen gehiago dutela gaur egungo gazteek lehengoek baino, eta hori zerbait txartzat hartzen da, baina izan daiteke balio bat", adierazi du Lafuentek.