Gizakiaren eboluzioa eta klima: neandertalek erakutsiko digute bidea non hasi eta amaitzen den

  • Atapuerca eta Desinovako aztarnategietan egindako ikerketa argitaratu du Science aldizkarian nazioarteko aditu talde batek. Glaziazio eta beroaldietan, neandertal gizakiak nola eboluzionatu zuen ikus daiteke DNA nuklearrarekin, haien aztarna fisikorik izan gabe ere.


2021eko apirilaren 19an - 16:36
Atapuercako "Estatuen Galerian" bizi izan ziren neandertalak (arg.: MSF / Burgosko Eboluzioaren Museoa)

Neandertal gizakiren inguruan gero eta gehiago dakigun honetan, beste pauso bat eman du arkeologiak. Burgosen dagoen Atapuercako aztarnategiko sedimentuetan eta Siberiako Altai mendikateko Desinova eta Chagyrscaya haitzuloetan egindako ikerketa baten bidez, lortu dute neandertalen DNA nuklearra zein den jakitea. Lehendik bazekiten DNA mitokondriala zein zen, baina orain nuklearra lortuta informazio askoz osoagoa dute.

Hala, pauso horrekin, eta baldintza zehatz batzuk ematen badira, ez da beharrezkoa izango giza fosilik izatea historiaurreko haitzulo bateko biztanleak identifikatzeko.

Ikerketa Alemaniako Leipzig Antropologia Ebolutiboko Max Plack Institutuaren eta Atapuercako Giza Eboluzioaren Museoko lantaldearen arteko elkarlanaren emaitza da, azkeneko honetan EHUk eta Aranzadi elkarteko hainbat ikerlari ere parte hartzen dute. Siberiako hotzak –DNA mantentzeko ezinbestekoa– eta Atapuercako “Estatuen Galeriako” baldintza bereziek lagundu dute: neandertalak bizi izan ziren galeria hori itxita geratu zen egungo gizakiarekin kontakturik izan gabe eta zoru estalagmitiko batek estali zuen gainera.

Aldaketa ekologikoen ondorio

Atapuercaren kasuan, gizonezko baten eta hainbat emakumezkoren arrastoak aurkitu dituzte. Lehena duela 110.000 urte bizi izan zen eta bere leinua duela 130.000 urte inguru sortu zela jakin dute DNA nuklearrari esker, orduan sortu baitzen haren arbasoen artean lerro-multzoen bereizketa, teknikoki “erradiazio” deitzen zaiona.

Hain justu, urte horietan bi glaziazioen arteko beroaldia hasi zen eta adituen ustez, beraz, klimak eragina eduki zezakeen neandertalek izandako aldaketa horretan.

Emakumezkoen arrastoak urte “batzuk” geroagokoak dira, 30.000 urte berriagoak, eta hauek lan estratigrafikoei esker jadanik ezagunagoak zaizkigun neandertalen ezaugarriak zituzten, aurrekoengandik genetikoki desberdinak. Kasu honetan ere, klima aldatu eta azken ziklo glaziar handia hasita zegoen. Klimaren eta gizakiaren eboluzioaren arteko harremanean, neandertalek bidea non hasi eta amaitzen den erakutsi diezagukete gizaki modernooi, hortaz.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Historiaurrea
Duela 100.000 urteko neandertalen hortzak aurkitu dituzte Axlorren

Axlor aztarnategian (Dima), duela 100.000 urte inguruko gizakien fosilak aurkitu dituzte IIIPC  Historiaurreko Ikerketen Kantabriako Nazioarteko Institutuko ikertzaileek. Zehazki, 10-12 urteko bi haurren eta heldu gazte baten hortzak dira, eta Iberiar penintsularen... [+]


10.000 urteko harresia

Mecklenburgeko golkoan, Baltikoko uretan, ia kilometro bateko harrizko egitura bat identifikatu zuten arkeologoek 2021ean. Orain diziplinarteko ikerlari talde batek harresiari buruzko ikerketa argitaratu du PNAS aldizkarian.

Egiturak 10.000 urte inguru ditu eta gizakiak egina... [+]


Irulegiko eskua, zein nobedade dakartza ‘Antiquity’ aldizkariak?

Irulegiko Burdin Aroko herri gotortuan azaldutako brontzezko piezari buruzko ikerketa “osoena” azaltzen duen artikulua argitaratu du aditu talde batek nazioarteko aldizkari zientifikoan. Orain arte ez genekizkien hainbat berritasun dakartza.


2024-01-14 | Diana Franco
Teknologia
Kobazuloetako teknologiak

Asteburu honetan historiaurreko margoak zeuden kobazulo bat bisitatu dut. Burdin eta manganeso oxidoa erabilita orain dela 30.000 bat urte egindako margoak. Bisita hauek interesgarriak iruditzen zaizkit, gizaki gisa munduan dugun lekua birkokatzeko; aukera dira historia... [+]


Venus ez zen jaio Willendorfen

Willendorf (Austria), 1908. Wachau bailarako aztarnategi batean, Josef Szombathy arkeologoak emakumezko baten estatua antropomorfo txiki bat aurkitu zuen, 11 cm ingurukoa, harrian zizelkatua eta okre gorriz tindatua.

Orduz geroztik, Paleolitoko venusik ezagunena da, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude