Gerontokraziaren sasoia
AEBetako hauteskunde-biharamunarekin jarraitzen dugunez hamar egun igaro ondoren, Mark Twain pikaroaren ateraldietako bat –“Jainkoak gerragintza asmatu zuen estatubatuarrek geografia ikas zezaten”– gogoratu eta haren parafrasia eginez, guk ere esan beharko genuke, agian, “Jainkoak hauteskundeak asmatu zituen Estatu Batuetako geografia ikas dezagun”. Izan ere, bestela, zer dela eta jakingo luke mundu zabalak non dagoen Maricopa? Edo Arizona bera? Agian, euskaldunoi, ezagunxeagoa egingo zaigu betiere Nevada, batez ere Laxalt bat tartean bada…
Baina Estatu Batuetako geografiari begirik kendu gabe, Pennsylvaniako ikaskizunen inguruan hausnarketa sakonetan murgilduta, edo emaitzen igarpenera 2024rako errepublikanoen presidente-gai itxurosoena zein izan daitekeen alferrikako kabalak egiten hamar egun eman ondoren, hara non jabetzen garen Chuck Grassleyk senatari izaten jarraitzen duela. Eta, beraz, Michael Schafer bezalako analistak, harrituta ez, baina bai gogaituta egon behar dutela.
Berrogei urte pasa daramatza, etenik gabe, Grassleyk Senatuan, Iowatik. Eta ez zen mutikoa 1981ean lehendabizikoz hautatu zutenean. Izan ere, datorren irailean beteko ditu 90 urte. Osasun betean, esan dezagun. Eta hauteskundeak argi eta garbi irabaziz. Oraingoan, aurrekoetan baino estuxeago: 12 puntuko aldea “soilik” atera dio Franken demokratari.
Kontua da, bitxia izanik, Grassleyren kasua ez dela bereziki aparta. Estatu Batuetako politikagintzan, batez ere Washingtoneko erakunde goren horietan, gero eta nabarmenagoa den gerontokraziak aspaldi sorrarazi zituen arrangurak. Urteak igarota, McConell, Pelosi, Biden eta abar luzeak hor jarraitzen duenez, ondorioa ezinbestekoa da.
Trumpek 2024rako hautagai izateko lehen urratsa eman izanak, errepublikanoen arteko liskar gaiztoenerako su-gaia pilatzearekin batera, ia ziurki, erantzun erreflexua erakarriko du Bidenen aldetik: berak ere hautagai izatea erabakiko du. Eta hoberik ezean, alderdiak amen esan beharko dio. Hartara, asperdurarekin batera, inoizko presidenterik zaharrena hautatzeko ziurtasuna edukiko dute Estatu Batuetan bi urte barru. Eta lehendik kezkatuta zeudenek, gogaitzeko arrazoi sendoagoak izango dituzte.
Eta ez da gerontofobia kontua. Brezneven garaietako Politburoarekiko konparazioak, agian, gero eta mingarriagoak baitira. Eta hura 75 urterekin hil zen; Txernenko 74rekin; eta Andropov 69rekin.
Mendebaldeko herrialde aberats gehienetan ultraeskuina etengabe eztenka ari da migratzaileekiko gorrotoa eta arrazismoa akuilatzen. Deportazio planei ekitea izan da gobernu askoren erantzuna, izan afganiarrak talibandarren eskutan uzteko, Alemania pentsatzen ari den moduan, edo... [+]
Udan ohikoa izaten da albiste asko opor garaien etenak estaltzea. Eta egia esan, estalita baleude, kasik hobe. Gerra hotsen doinuak jarraitzen baitu dantzan jartzen kontinente zaharra.
Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]
Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]
Munduko bigarren gizonik aberatsena, Elon Musk, gezurrak eta mezu sektarioak hedatzen, propaganda egiten ari zaio Donald Trumpi, inkestek gero eta gehiagotan diotenean Kamala Harris izango dela AEBetako hurrengo presidentea.
2022ko otsailaren 28an atxilotu ondoren, aske utzi dute bere aurkako frogarik eta bistako epaiketarik gabe. Bizkaiko kazetariaren talde juridikoak informatu du “preso dauden hainbat kazetari libre uzteko” Errusiak eta Poloniak adostu duten trukeagatik geratu dela... [+]
1959. urtea mugarri izan zen jazzaren bilakaeran: Miles Davisek A Kind Of Blue grabatu zuen martxoan eta apirilean; disko horretan parte hartu zuen John Coltranek Giant Steps plazaratu zuen maiatzean; eta, azkenik, Ornette Colemanek The Shape Of Jazz To Come argitaratu zuen,... [+]
Munduko erakunde militar suntsitzaileenak 75 urte bete ditu, eta eztei horiek behar bezala ospatzeko, esan du bere kideek gehiago gastatu beharko dutela armetan. Gainera, urtemugaren goi bileran beste potentzien kontrako gerra hauspotu du NATOk, Txinaren eta Errusiaren kontrako... [+]
Hamasen urriaren 7ko erasoa eraikin zahar bat astindu duen lurrikararekin konpara daiteke. Arrakalak agertzen hasiak ziren, baina orain begi-bistan daude, oinarrietaraino.
Joe Bidenen narriadura kognitiboaren eztabaidak bi urte inguru ditu. Batzuetan portaera bitxia zuen, beste batzuetan ez zitzaion ondo ulertzen edo egiak ez ziren gauzak esaten zituen, semea Iraken hil zitzaiola, adibidez. Halere, establishment liberalak bere egoera kognitiboari... [+]
900 milioi inguru eskatzen dizkio Energy Transfer Partners enpresak AEBetako Greenpeace erakunde ekologistari, 2016 eta 2017an oliobidearen aurkako protestetan kalteak eragin izana leporatuta. “Epaiketa honetan porrot eginez gero, Greenpeace justizia klimatikoaren aldeko... [+]
25 egun baino gutxiagoz egon da martxan hasieratik polemikoa izan zen portua. “Distrakzio neurria” izan dela salatu dute eragile ugarik.
“Indar guztiak presidente karguan zentratzea” erabaki duela adierazi du, eta Kamala Harris presideneteordeari “babes eta abal osoa” eskaini dizkio. Harrisek baieztatu du bere hautagaitza aurkeztuko duela Alderdi Demokratak presidentegai izendatu dezan... [+]
Trump tiroz zauritu dute larunbatean, kanpainako mitin batean. Atsedenerako hiru egun hartu ditu, gaur arte. Biden jada hiru aldiz agertu da komunikabideen aurrean, aurkariaren aurkako atentatua salatzeko. Azken adierazpenean kanpainaren erritmoa moteltzeko mezua luzatu du;... [+]
