Gaur bezalako egun batez duela 35 urte, 1983ko abuztuaren 7an, desgertu zen Jean-Louis Larre, Popo ezizenez ezaguna, Landetako Leon herrian Frantziako poliziarekin izandako tiroketa baten ostean eta inoiz ez da haren berri gehiago izan. Haren adiskide eta burkideek uste dute poliziak atxilotu eta hil ondoren desagerrarazi egin zutela.
Popo Larrek (1962an Nafarroa Behereko Heletan sortua) elektronika ikasketak egin, lanean hasi eta Heletan gurasoekin bizi zen. Gaztetik kirol, dantza eta antzerki taldeetan jardun zuen, Baigorriko Arrola taldean eta gero Xirristi Mirristi taldean. AEKn euskarazko eskolak ematen ere ibili zen. Herri Taldeetan hasi zen politikan militatzen.
1983ko abuztuaren lehen egunetan Iparretarrak erakundeak hainbat ekintza burutu zituen turismo egituraren aurka. Horien harira Poliziak atxiloketa batzuk egin zituen. Ihes egindako beste zenbait ekintzaile Landetako Leon herriko kanpalekuan babestu ziren eta poliziak haien berri jakin zuen arduradunek ohartarazita. Jerndarmeen eta militante euskaldunen artean tiroka hasita, Yves Guimmarra jendarmea hilik gertatu zen eta beste bat arin zaurituta gelditu ziren.
Horren ondorengoa Filipe Bidartek kontatua du: "Tiroketa hasi baino lehen, dudazko memento bat izan zen, militanteak eta jendarmeak parean gertatu zirelarik. Dudazko memento hartan, Popok ihes egin zuen, konsigna zen bezala. Landetako oihanean barna sartu zen. Gero, jendarmeek tiroketa hasi zuten eta militanteek ihardetsi zuten. Baina arte horretan, Popo desagertu zen. Tiroketaren ondotik, jendarmeei armak kendu ondoan, militanteek ihes egin zuten. Orduan ziren ohartu Popo ez zela han. Entseatu ziren aurkitzen, baina ez zuten atzeman, beraz beren bidetik segitu zuten, ez baitzuten han gelditu behar".
IKk geroago publikoki salatu zuen bere ikerketen arabera poliziek atxilotu eta hil zutela Popo Larre militantea. Aldiz, jendarmeek hainbat bertsio ezberdin zabaldu zituzten, Ameriketara ihesi joana zela tartean. 2000. urtean tiroketaz Parisen egindako epaitegian ez zen argirik azaldu. Ordukoa da Mikel Asurmendik ARGIAn plazaratutako kronika hau: "Leongo tiroketaren auzia edo lau militanteen ohorea".
Aldiz, handik gutxira Poporen desagerketa nahastu zen beste desagerketa bitxi batekin: inguruko hondartza batean itota hil zen Pascal Dumont 15 urteko gaztea jendarmeek lurperatzera eraman zutenean Carbon-Blanc herriko hilerrira, haren gorpua ikusita gurasoek ukatu egin zuten hura izan zitekeenik beren semea, hilotza adin handiagoko gazte batena izaki. Carbon-Blancen ehortzia Popo Larreren hilotza izan ziteela eta miaketak egin behar zirenean, ikerlariei aurrea hartu zieten ezezagunek, hilobia arakatu eta hezurrak ebatsiz.
35 urte geroago, Iparraldeko militanteek mila bider galdetu duten arren "Nun da Popo?", egirik ez da azaldu. Euskal Memoria fundazioak oroitarazi du gaurko efemeridea.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
2025ean 40 urte beteko dira Mikel Zabalza hil zutenetik, eta 47 urte Germán Rodríguez eta Joseba Barandiaran hil zituztenetik. Horiek guztiak Estatuko Segurtasun Indarren biktimak dira, eta Sanfermines78 Gogoan elkarteak Espainiako Gobernuari eskatu dio "Estatuaren... [+]
IRUTXULOKO HITZAk eta Dinamita Tour egitasmoak 36ko gerra Donostian nolakoa izan zen eta hiria beste ikuspegi batetik ezagutzeko ibilaldia antolatu dute elkarlanean, uztailaren 21erako. Elkargunea Bretxako Sarriegi plazako estatua izango da, 19:30ean, eta Amararaino joango dira... [+]
Astelehenean, 40 urte beteko dira Joseba Sarrionandia eta Iñaki Pikabea presoek Martuteneko kartzelatik ihes egitea lortu zutenetik. Egiako pisu batean izan ziren ezkutaturik bi iheslariak, eta oraindik milaka eztarrik abesten dute «kristoren martxa dabil!».
Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.