Iruñeko Erorien Monumentua birgaitzeko baimena eman du Vianako Printzea erakundeak
Nafarroako Gobernuan ondare historikoaz arduratzen den erakundea da Vianako Printzea, eta Iruñeko Udala haren zain zegoen birgaitze prozesuarekin aurrera jarraitzeko. Datozen asteetan, beraz, obrarako lehiaketa irekiko da.
.jpg)
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Iruñeko Udalak erabakia du Erorien Monumentua eta bere inguruak erreformatu egingo direla hura birgaitzeko, edo bestela esanda, haren esanahia aldatzeko. Horretarako plangintza bat onartu zuen iaz eta aurtengo martxoan Nafarroako Legebiltzarrak aldaketak bideratu zituen 1936ko biktimen auzia arautzen duen 33/2013 Foru Legean. Horren bidez, onartu zen “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak estaltzea”.
Orain, eraikinak zuen babes maila jaitsi egin du Vianako Printzea erakundeak eta horrek egin beharreko eraberritze lanak ahalbidetzen ditu. Batetik, monumentuaren gune zentralak eraldatu ahal izango dira, hau da, kalearen mailan dauden solairua eta sotoa; azken honetan da, esate batera, oso garrantzitsua den kripta, non Emilio Mola eta José Sanjurjo jeneral kolpistak lurperatuak egon ziren 2016ra arte.
Txostenak argi zehazten du kupulako pinturak mantendu egin behar direla, behar denean ikertu ahal izateko, baina estali daitezkeela oihal batekin. Kupulan ezingo dira egiturazko aldaketak egin, baina ezabatu ahal izango dira kanpoko aldean diren sinbolo frankistak eta bestelako sinboloak gehitu. Udalak zehaztu zuen kanpotik ere itxuraldatu nahi zuela eraikina, eta txostenak horretarako aukera ere ireki du, baina noraino finkatu gabe.
Vianako Printzeak zehaztu duenez, ondare kulturala ez da aldaezina den ondasun formalen multzoa, eta etengabeko aldaketan dagoen prozesu sozialaren barruan ulertu behar da.
Mugimendu memorialista birgaitzearen aurka
Erorien Monumentua birgaitzeko planak PSNren, EH Bilduren eta Geroa Bairen onespenak izan ditu Iruñeko Udalean eta Nafarroako Legebiltzarrean. UPN, PP, Vox eta Contigo Zurekin aurka azaldu dira, lehenengo hirurek monumentua bere horretan mantendu nahi dute; eta, gehien jota, batzuek Nafarroako Historia Museo bat egin nahi dute bertan. Contigo Zurekin monumentua eraistearen aldekoa da, eta horretan bat egiten du Nafarroako elkarte memorialisten gehiengoarekin.
Iruñeko Udalean PSNren bozeramaile den Marina Curielek aurkeztu du Vianako Printzearen txostena. Udalak zehaztua zuen birgaitze proiektua aurrera eramateko lehiaketa urrian eta azaroan egingo zuela. Orain, Curielek adierazi du lanak datorren urte hasieran has daitezkeela, gutxienez, lan urbanistikoak.
Adituen taldea
Proiektu honekin, eraikina eta inguruak birgaitu egingo dira, eta frankismoaren gorazarre egiten duen monumentua, faxismoaren aurkako eta memoria demokratikoaren aldeko interpretazio zentroa bihurtuko da. Zentroaren edukiak zeintzuk izango diren zehazteko lanean ari da hamalau adituz osatutako batzordea. Maiatzean eratu zen lan taldea eta, aditzera eman zutenez, irailaren erdirako aurkeztu nahi lukete beren lana.
"Oraindik korapiloa askatzeko" dagoela gogoratzeko eta Txiki eta Otaegiren fusilatzeen 50. urteurrena kari, Sortuk bi pankarta handi eskegi ditu Cuelgamuroseko monumentuko arku batetik. 1975ean bertan lurperatu zuten Francisco Franco diktadorearen gorpua, 1936ko gerran... [+]
Iratzar eta Olaso Dorrea fundazioek antolatu duten erakusketa ibiltaria ezin izango da Zarauzko areto publikoetan ikusi. Udalak argudiatu du errelato "partziala" eta "ideologizatua" eskaintzen duela. EH Bilduren lokalean paratuko dute azkenean.
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
2025ean 40 urte beteko dira Mikel Zabalza hil zutenetik, eta 47 urte Germán Rodríguez eta Joseba Barandiaran hil zituztenetik. Horiek guztiak Estatuko Segurtasun Indarren biktimak dira, eta Sanfermines78 Gogoan elkarteak Espainiako Gobernuari eskatu dio "Estatuaren... [+]
IRUTXULOKO HITZAk eta Dinamita Tour egitasmoak 36ko gerra Donostian nolakoa izan zen eta hiria beste ikuspegi batetik ezagutzeko ibilaldia antolatu dute elkarlanean, uztailaren 21erako. Elkargunea Bretxako Sarriegi plazako estatua izango da, 19:30ean, eta Amararaino joango dira... [+]
Astelehenean, 40 urte beteko dira Joseba Sarrionandia eta Iñaki Pikabea presoek Martuteneko kartzelatik ihes egitea lortu zutenetik. Egiako pisu batean izan ziren ezkutaturik bi iheslariak, eta oraindik milaka eztarrik abesten dute «kristoren martxa dabil!».
Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.