Galsoroan bisitak, ogi on baten atzean dagoena ezagutzeko
Enrike Gisasola eta Aizpea Izagirre Eibarko Sosola baserriko kideak dira, eta urteak daramatzate Biolur elkarteko okin-baserritarrekin batera ogiaren munduan murgilduta: “1960-70eko hamarkadan hemen sortu zen okin-baserritarren eskolakoak gara, Europatik zetorren egiteko modu berri bat jarraitzen dugu. Baserriko ogia egiten dugu, errota etxean bertan izanda, fermentazio luzeen bidez, barietate zaharrak erabiliz eta garia ahalik eta gertuen ekoitziz…”, azaldu du Gisasolak. Euskal Herriko garia darabilte aspalditik, haiek ere ekoizten dute, eta duela hiru bat urte, beste pauso garrantzitsu bat eman zuten: Madrilgo hazi banku batetik bertako barietate zaharrak eskuratu eta ugaltzen hasi ziren. Ekoizpen dezentea dute honezkero, eta ekainean, Sosolako galsorora bisitak antolatu dituzte, proiektuari bultzada ekonomikoa emateko helburuarekin.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Gurean kontserbatzen ez zen baina Madrilgo hazi bankuan mantentzen zituzten Gipuzkoako eta Bizkaiko zazpi gari-barietateren eskukada txiki bat lortu zuten duela hiru urte, 200 gramo inguru. “Gari kilo batek hamar ematen ditu, eta horrela hasi ginen”, dio. Lehen urtean 200 gramotik bi kilo gari lortu zituzten, eta iaz, berriz, bi kilotatik 20 bat. “Aurten, esperantza da 20 horietatik 200 bat kilo lortzea, eta horrekin posible izanen dugu lehen ogi-probak egitea, barietateen portaera ezagutzeko”. Gipuzkoa 1, Gipuzkoa 2, Bergara goiztiarra, Motxo Gipuzkoa, Motxo belloso —edo Motxo ilaunduna,— eta Martzela izan dira ugaltzea lortu duten bertako sei barietateak. Zazpigarrena, galdu egin zuten lehen urtean.
Nekazariek espero bezala atera dira gauzak prozesuan, hiru urtetan esperotako ekoizpenera iritsi baitira, bidean barietate bat galdu arren. “Gari barietate hauek oso garaiak dira. Zergatik? Seguraski hezetasunaren aurrean, lurretik ahalik eta distantzia handiena edukitzeko izanen da”, azaldu du nekazariak. Sosolan bertan eta Errezilgo Solaka eta Irure Txiki baserrietan ari dira barietateen biderketa egiten. Gisasolak azpimarratu duenez, lur falta da momentu honetan proiektuaren zailtasun handiena. “Urte hauetan nahikoa lur izan dugu biderketarako, baina orain, ekoizpenerako, gehiago behar genuke. Norbaitek proiektua babestu nahi balu, lurrak errentan-edo hartzeko prest geundeke, bereziki Urola aldean”, gehitu du.
Bisita pedagogikoak, autofinantziaziorako bide
Ekaineko lau asteburuetan eginen dituzte bisitak Sosolako gari soroetan, 15 pertsonako taldeetan. “Soloan gari guztietatik pasa, ikusi eta bakoitza bereizten dugu. Hemen duguna erakusten dugu eta bisitariekin informazioa konpartitzen”, dio. Ondoren, baserrian hamaiketako goxoa prestatzen diete bisitariei; guztia, hamar euro ingururen truk. “Guk ez dugu finantziazio publikorik, hau gure ekimen propioa da, eta bisitetako diru horrekin uzta biltzeko kolektiboki erosi genuen makina ordaintzea da asmoa”, dio. Bisita batean parte hartu nahi duenak (0034) 639 04 64 28 zenbakira deituz edo idatziz jar daitezke Sosolako kideekin harremanetan.
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]